گزارش
این نقش به فروش میرسد
رؤیای بازیگر شدن با دادن پول و آوردن سرمایهگذار
شقایق عرفینژاد| روزنامهنگار
نقشفروشی در سینمای ایران ظاهرا آنقدر گسترده و پرتکرار شده که انجمن تهیهکنندگان مستقل سینمای ایران به آن واکنش نشان داده و آن را ممنوع و غیرقانونی عنوان کرده است.انجمن تهیهکنندگان مستقل سینما در بیانیهای که به تازگی منتشر شده بهشدت به نقشفروشی اعتراض کرده و آن را یک عمل غیراخلاقی دانسته است. این انجمن در بیانیهاش نوشته: «متأسفانه افراد بسیار کمی با سوءاستفاده از اعتماد مردم به سینماگران ایرانی نقشفروشی میکنند. این اقدام نهتنها غیراخلاقی، بلکه براساس اصول صنفی اقدامی غیرقانونی و توسط شورای صیانت خانه سینما قابل تعقیب است. این اقدام میتواند به اخراج فردی که به این اقدام کثیف دست میزند از صنف منجر شود.انجمن تهیهکنندگان مستقل انتظار دارد درصورتی که علاقهمندان بازیگری با چنین افراد خاطی روبهرو شدند، مراتب را به خانه سینما یا شورایعالی تهیهکنندگان سینمای ایران اطلاع دهند.انجمن تهیهکنندگان مستقل امیدوار است با همکاری تماشاگران و علاقهمندان محترم سینمای ایران نسل چنین افرادی با چنین رفتاری خلاف عرف، سنت و اخلاق که غیرقانونی است، بهتدریج منقرض شود. انجمن همچنین امیدوار است شورای صیانت خانه سینما بدون هرگونه چشمپوشی با چنین افرادی، برخوردی قاطع داشته باشد.»
موجی که از دهه 80 شروع شد
واقعیت آن است که نقشفروشی در سینمای ایران نه پدیده جدیدی است که مختص سالهای اخیر باشد و نه عملی که پیشتر به آن اشاره نشده باشد. از سالهای دهه 80 و با رشد سریالسازی و نیاز به نسل جدیدبازیگران این موج به راه افتاد. کارگردانان و تهیهکنندگانی بودند که به جای استفاده از بازیگران مشهور و پرداخت دستمزدهای بالا، به علاقهمندان بازیگری که برای تست مراجعه میکردند وعده میدادند که با خرید نقش اول میتوانند آینده بازیگری خود را تضمین کنند. در مواردی هم البته این تنها یک وعده نبود و واقعا این اتفاق میافتاد. در سالهای اخیر و با توجه به سنگین شدن هزینههای تولید اما این شکل نقشفروشی نمیتواند کمک چندانی به تأمین بودجه فیلم کند. جلیل اکبری صحت، تهیهکننده سینما در مصاحبهای به این موضوع اشاره کرده و گفته: «زمانی گفته میشد که یک نفر ۲۰۰ میلیون تومان برای بازی در یک فیلم پرداخت کرده، درحالیکه آن زمان هزینه تولید یک فیلم ۵۰۰ میلیون تومان میشد و این اتفاق منطقیتر بود چون بخش اعظمی از بودجه ساخت فیلم از این طریق تأمین میشد اما امروز که هزینه ساخت یک فیلم مثلا
۲۰ میلیارد تومان است با نقشفروشی نمیتوان بخش اعظمی از بودجه را فراهم کرد و معمولا در تفاهمی بین تهیهکننده یا کارگردان
قیمتهایی تعیین میشود.»
بازیگر به اضافه اسپانسر
در یک مدل جدید بازیگرانی انتخاب میشوند که قادر باشند با خودشان سرمایهگذار برای فیلم بیاورند و حتیگفته میشود گاهی برای رسمیت دادن به این شیوه از آن با عنوان «بازیگر-سرمایهگذار» نام برده میشود، به این ترتیب که بازیگران تازهکار یا علاقهمندان به بازیگری در یک تست انتخاب بازیگر شرکت کردهاند و از آنها پرسیده شده آیا میتوانند در سرمایه فیلم شریک باشند.پژمان بازغی هم در مصاحبهای به عکس این موضوع و سفارش سرمایهگذاران به استفاده از یک بازیگر اشاره کرده است: «نقش فروخته میشود. سرمایهگذار بازیگر، کارگردان و فیلمنامه را هم خودش انتخاب میکند، چون پول دارد...حتی در هنروری هم مافیا وجود دارد.»
انتخاب بازیگر براساس فالوئرهای اینستاگرام
علاوه بر فروش نقش گفته میشود بازیگران براساس تعداد دنبالکنندگانشان در اینستاگرام انتخاب میشوند. مریم کاویانی در گفتوگویی در سال 97درباره این مسئله صحبت کرده و گفته: «امروزه بازیگران براساس تعداد فالوئر و میزان فعالیت خود در شبکههای مجازی انتخاب میشوند. انگار سینمای امروز تصور میکند که نسبت فروش بلیت رابطه مستقیم با تعداد فالوئر یک بازیگر دارد. گرچه این حضور بهخود سینما ضربهای نمیزند اما به معنای واقعی هنر لطمه میزند.» ساناز سماواتی، بازیگر تئاتر و تلویزیون هم گفته: «سرمایهگذار فشار میآورد بازیگری که فالوئرش در اینستاگرام زیادتر است باید بازی کند. این تأسفآور است که میزان فالوئر برای انتخاب نقش تعیینکننده است و توانایی، لیاقت و شایستگی بازیگر در اجرای نقش
هیچ جایی ندارد.»
«وقتی همه خوابیم»
آخرین ساخته بهرام بیضایی که درباره مناسبات تولید در سینمای ایران است،
به پدیده شیوه های
ناسالم حضور بازیگران در برخی فیلمها میپردازد
در همینه زمینه :
