تهران در انتظار یلدا

فاطمه عباسی  | روزنامه‌نگار

چند روزی بیشتر به پایان آذر نمانده و سوز سرمای دی‌ماه پشت دروازه‌های شهر کمین کرده و تهران، این کلانشهر شلوغ و پرهیاهو آرام‌آرام خودش را برای استقبال از زمستان آماده می‌کند. اگرچه هنوز پایمان به شب یلدا نرسیده و بساط «چله» پهن نشده، اما تب‌وتاب شهر برای تدارک این جشن باستانی، ناخودآگاه ما را به گذشته‌های دور می‌برد؛ به روزگاری که تهران نه این‌قدر شلوغ بود و نه این‌قدر خاکستری. پیشوازرفتن برای یلدا رسمی بود که تهرانی‌های قدیم بسیار جدی‌تر از ما آن را به‌جا می‌آوردند. برای آنها یلدا فقط یک شب‌نشینی ساده نبود؛ فلسفه‌ای بود از تلاقی سلامت جسم و آرامش جان. با ورق‌زدن کتاب‌های مرجعی همچون «جشن‌های زمستانی» ابوالقاسم انجوی‌شیرازی و «تهران قدیم» جعفر شهری درمی‌یابیم که پدربزرگ‌های ما در تهران حصار ناصری چگونه با دعا، حکمت و آداب خاص به جنگ تاریکی و سرما می‌رفتند. در این گزارش و در همین فاصله کوتاه تا شب یلدا، چند پرده از آیین‌های تهران قدیم را مرور می‌کنیم؛ رسم‌ورسومی که برخی هنوز در کنج خانه‌ها نفس می‌کشند و برخی دیگر زیر گردوغبار زندگی ماشینی و تغییر شتابان روزگار، کم‌رنگ شده و از یاد رفته‌اند.