دراویش قجری در یک قاب

اواخر دوره قاجار دراویش تبدیل به سوژه رایج عکاسان خارجی شدند. این عکس‌ها اگرچه به ایجاد و تقویت کلیشه‌های شرقی عجیب در ایران کمک کردند، در ردیف اسناد تاریخی مفیدی از جامعه ایران آن دوره قرار دارند.‌این تصویر هم یکی از تصاویر ثبت‌شده در فاصله سال‌های 1900تا 1905 در ایران است. ‌27درویش بزرگسال و یک کودک در تصویری که همزمان با حکومت مظفرالدین‌شاه در ایران ثبت شده است در انتظار طبخ غذایی اندک ایستاده‌اند که روی آتش و در قابلمه مسی قرار دارد. ظروف خالی آنها روی زمین چیده شده و چندین نفر هم در حال کشیدن قلیان و چپق دور غذا جمع شده‌اند.‌‌«یاکوب ادوارد پولاک» پزشک اتریشی و نویسنده کتاب «ایران و ایرانیان» در عهد ناصری از معلمان دارالفنون بود و حدود ۱۰سال در ایران سکونت داشت. او درباره دراویش و خلقیات آنها چنین نوشته است: «در روزگاران قدیم از این طبقه، برجسته‌ترین اندیشمندان و شاعران همچون سعدی و حافظ برخاستند. اما فعلا (در دوره قاجار) طبقاتی از ‌ قوالان (آوازه‌خوانان) و قصه‌گویان را تشکیل می‌دهند. هیچ‌کسب‌وکاری ندارند و به مالکیت پشت‌پا زده‌اند. بسیاری‌شان هندو و بقیه ایرانی هستند. برادر مستوفی‌الممالک نیز به آنان پیوسته است. با چوب‌دستی، کلاه درویشی، پوست پلنگ و بوق و کشکول نارگیل پرسه می‌زنند و طی طریق می‌کنند.»