گزارش
مزرعه‌ای در دل شهر
مزرعه بهشت در منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد فرصت متفاوتی برای کودکان پایتخت فراهم کرده است
نیلوفر ذوالفقاری | روزنامه‌نگار
حالا که دیگر خانه‌ها حیاط وسیع و باغچه ندارند، برای کودکانی که در پایتخت شلوغ کشور زندگی می‌کنند، داشتن فضایی برای بازی، مهارتآموزی و تفریح در طبیعت یک‌امتیاز ویژه محسوب می‌شود. «مزرعه کودک بهشت» یکی از جدیدترین فضاهای تفریحی متفاوت در مجموعه گردشگری عباس‌آباد است که شامل بخش‌های متنوعی ازجمله معرفی گیاهان و محصولات کشاورزی، آشنایی با حیوانات اهلی مزرعه، گیاهان دارویی، انواع درختان، آشپزی و فعالیت‌های هنری مانند نقاشی روی سفال و چوب است. این گزارش گشت‌و‌گذاری در این مزرعه متفاوت کودکانه در شهر با همراهی رویا دانشور، مدیر بوستان «بهشت مادران» است.
سفر هیجان‌انگیز در طبیعت
بوستان بهشت مادران در بزرگراه شهید حقانی حالا دیگر فقط جایی برای تفریح و ورزش زنان نیست، بلکه یک‌فضای حرفه‌ای تفریحی و آموزشی هم برای کودکان دارد. ضلع غربی بوستان جایی است که مزرعه 1800مترمربعی بهشت زیر سایه درختان تنومند قرار گرفته است. هنوز چند هفته بیشتر از راه‌اندازی این مزرعه نگذشته است. مادران دست در دست کودکان خردسال با کنجکاوی وارد مزرعه می‌شوند و از کنار ردیف کودکان دانش‌آموز که در قالب اردوی تفریحی و آموزشی راهی این فضا شده‌اند، می‌گذرند. بچه‌ها با شوروهیجان هرکدام به طرف بخشی از مزرعه می‌دوند تا درنهایت مربیان آنها را برای یک‌سفر هیجان‌انگیز در طبیعت دور هم جمع کنند. مدیر بوستان بهشت مادران می‌گوید: «شهروندان به‌صورت آزاد و انفرادی می‌توانند فرزندانشان را به این مزرعه بیاورند. مدیران مدارس هم می‌توانند با هماهنگی قبلی، بچه‌ها را گروهی برای بازدید از مزرعه راهی اردوی تفریحی و آموزشی کنند.» به‌گفته او، رویدادهای مشترک با فعالان حوزه کودک از برنامه‌های بعدی است که با اضافه‌شدن بخش‌های متنوع به این مزرعه برگزار خواهد شد.
آشنایی با حیوانات اهلی
یکی از پرطرفدارترین بخش‌های مزرعه، بخش نگهداری از حیوانات اهلی مزرعه است. از خرگوش و بلدرچین گرفته تا بز، بچه‌ها در این بخش با زندگی حیوانات مزرعه از نزدیک آشنا می‌شوند. مربیان آموزش‌دیده در این بخش با قصه‌های کودکانه و اشعار شاد درباره این حیوانات، محل زندگی و غذای آنها به کودکان اطلاعات می‌دهند. بچه‌ها با کنجکاوی به قفس‌ها و خانه‌های چوبی ساخته‌شده برای این حیوانات اهلی نزدیک می‌شوند و به آنها غذا می‌دهند. مهناز جعفری، مادر رادوین که هنوز سه‌ساله نشده و مشغول غذادادن به خرگوش‌هاست، می‌گوید: «خانه ما در همین نزدیکی است و من گاهی برای قدم‌زدن به این بوستان می‌آیم. اتفاقی با این مزرعه مواجه شدم و واقعا از اینکه چنین فضایی برای بچه‌ها ساخته شده خوشحالم. برای بچه‌های امروزی که ساکن آپارتمان‌ها هستند، چندان فرصتی برای بازی و یادگیری در طبیعت وجود ندارد.»
بازی، خلاقیت و مهارتآموزی
یک غرفه سنتی و بانویی که با لباس محلی پای تنور ایستاده، راهنمای کودکان برای حضور در نانوایی و تجربه پخت نان در طبیعت است. مراحل درست‌کردن خمیر، پهن‌کردن آن و پخت نان در تنور، برای بچه‌ها جذابیت دارد. درست در همسایگی این غرفه نانوایی، میز و صندلی‌های کوچکی برای بچه‌ها چیده شده تا بتوانند انواع فعالیت‌های هنری، کاردستی و مهارتآموزی را تجربه کنند. فاطمه بحرینی، مربی کودکان مزرعه بهشت بعد از سال‌ها تجربه کار عروسکی و نمایش برای کودکان، می‌گوید: «در ارتباط با بچه‌ها خودم هم تجربه‌های تازه کسب می‌کنم و لذت می‌برم. اینجا همه آموزش‌ها بر پایه زندگی طبیعی است. به بچه‌ها نشان می‌دهیم چطور می‌توان با استفاده از مواد موجود در طبیعت کار هنری انجام داد و آنها را با تجربه‌هایی آشنا می‌کنیم که دنیای ماشینی از کودکان گرفته است.» دست‌های رنگی بچه‌ها که کاردستی‌هایشان را با شوق‌وذوق به همدیگر نشان می‌دهند و صدای خنده‌ها، از رضایت کودکان از بازی در یک مزرعه متفاوت حکایت دارد.
کرت‌های کاشت گیاهان
اولین بخشی که بچه‌ها بعد از ورود به آن می‌رسند، غرفه خرید محصولات کشاورزی است. از انواع بذرهای گیاهان گرفته تا ابزار کشاورزی، بچه‌ها می‌توانند با محصولات مختلفی که برای کاشت گیاهان، صیفی، گل‌های متنوع و نهال‌های میوه به‌کار می‌رود آشنا شوند. بخش وسیعی از زمین‌های مزرعه با مصالح طبیعی کرت‌بندی شده تا کودکان بتوانند مراحل کاشت گیاهان، دست‌زدن به خاک و بذرها و اصول اولیه کشاورزی را یاد بگیرند. مربی به بچه‌ها یاد می‌دهد که چطور خاک را آماده کنند، بذرها را در خاک بکارند و آنها را آبیاری کنند. دانشور می‌گوید: «برای این بخش نام مزرعه دانایی را انتخاب کرده‌ایم. بچه‌ها می‌توانند در این بخش سنگ، خاک، چوب و مواد طبیعی را لمس کنند و با آنها آشنا شوند.» بخش گیاهان دارویی هم به کاشت انواع گیاهان با خاصیت درمانی اختصاص دارد و مربیان در این بخش درباره خواص هر گیاه برای کودکان توضیح می‌دهند.
نمونه‌ای ارزشمند از آموزش مهارت‌های زندگی
گیتی خامنه، مجری اسبق برنامه‌های کودک و نوجوان: سال‌ها پیش مستندی تهیه کردم از مدرسه‌ای در شمال کالیفرنیا که به‌عنوان مدرسه نمونه برای آموزش درس‌های زندگی و مهارت‌های فردی شناخته شده بود. در آن مدرسه باغچه‌ای بزرگ وجود داشت که بچه‌ها خودشان صیفی و سبزی مورد نیازشان را می‌کاشتند، برداشت می‌کردند و سپس در کلاس دیگری با همان مواد غذایی آشپزی می‌کردند. حتی نظافت کلاس‌ها را هم خودشان بر عهده داشتند. این فرایند نوعی آموزش عملی زندگی بود. آن زمان این الگو را با دوستانم که در حوزه آموزش‌وپرورش و تربیت کودک فعالیت داشتند در میان گذاشتم و همیشه آرزو داشتم چنین طرحی در کشور ما نیز اجرا شود. خوشبختانه حالا همان ایده به‌زیبایی در «مزرعه کودک بهشت» در بوستان بهشت مادران منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد تحقق یافته است؛ باغچه‌ای که کودکان می‌توانند در آن حضور یابند، با طبیعتی که از آن فاصله گرفته‌اند دوباره ارتباط برقرار کنند، کارکرد عناصر طبیعی را بیاموزند و خودشان در فرایند کاشت، پرورش و حفاظت از محیط‌زیست سهیم باشند. مزرعه کودک بهشت، فرصتی است تا کودکان در فضایی زنده و پویا با گیاهان و حیوانات مانوس شوند، نقش خود را در پرورش محیط‌زیست و نگهداری از آن تجربه کنند و در کنار یادگیری مهارت‌های عملی، مفهوم واقعی زندگی را درک کنند. چنین فضاهایی می‌توانند روحیه مسئولیت‌‌پذیری، همکاری و عشق به طبیعت را در وجود کودکان زنده کنند و آنها را به‌سوی زیست سالم و آگاهانه‌تر سوق دهند. در شرایطی که بیشتر کودکان ما در آپارتمان‌ها و فضاهای بسته بزرگ می‌شوند، چنین طرح‌هایی فرصتی طلایی است تا خانواده‌ها دست‌کم در روزهای تعطیل فرزندانشان را به طبیعت نزدیک کنند.
تماشای عشق‌ورزی کودکان به زمین، یادگیری از طبیعت و دخیل‌شدن در فرایند حیات، خود بهترین شکل آموزش است. باید به بچه‌ها یاد بدهیم از طبیعت دور نیفتند و با آرامش و زایندگی آن آشتی کنند؛ چراکه انسان مدرن به‌واسطه تکنولوژی از طبیعت فاصله گرفته و زمان آن رسیده که دوباره به ریشه‌های زیستی خود بازگردیم.
مهارتآموزی در عصر گوشی‌های هوشمند
محمد مسلمی، کارگردان و بازیگر:مهارتآموزی کودکان موضوع بسیار مهمی است. کودکان آینده‌‌سازان کشورند و باید فرصتی برای استفاده همزمان از دست و فکر خود داشته باشند. متأسفانه فضای امروز کودکان بیش‌ازحد به تکنولوژی و گوشی‌های هوشمند محدود شده است. مزرعه کودک بهشت فضایی است که کودکان می‌توانند با لذت باغبانی و کاشت نهال، مهارت‌های کاربردی بیاموزند.
پیوند دوباره کودکان با طبیعت
ابراهیم شفیعی، بازیگر:کودکان امروزی از طبیعت فاصله گرفته‌اند. آشنایی کودکان با طبیعت و زندگی واقعی از طریق کاشت و برداشت محصولات کشاورزی، تجربه‌ای کم‌‌نظیر است که مزرعه کودک بهشت در اختیار آنان قرار می‌دهد. این فضا می‌تواند به توسعه زندگی بهتر برای کودکان در سراسر کشور کمک کند.
در همینه زمینه :
