
پیوند سنت با محیطزیست شهری

روز یکشنبهای که گذشت، خیابانهای مادرید شاهد رویدادی متفاوت بودند؛ نه تظاهرات سیاسی و نه جشنهای فوتبالی، بلکه رژهای از 1100گوسفند مرینو و ۲۰۰بز که در قالب جشن سالانه «ترانسومانس» از میان شهر مادرید، پایتخت اسپانیا عبور کردند. این جشن نمادین، سنت دیرینه کوچ دامها به چراگاههای فصلی را بازآفرینی و به میراث روستایی منطقه ادای احترام میکند.
ترانسومانس یا کوچ فصلی دامها نهتنها یادآور شیوههای سنتی دامداری است، بلکه بهعنوان راهکاری طبیعی برای کاهش خطر آتشسوزیهای جنگلی نیز شناخته میشود. دامها با چرا در مناطق با پوشش گیاهی انبوه، به پاکسازی علفهای خشک و قابل اشتعال کمک میکنند. این موضوع امسال با توجه به فصل آتشسوزیهای شدید در اسپانیا اهمیت دوچندانی یافته است. خوان گارسیا ویسنته، فعال محیطزیست و شرکتکننده قدیمی جشن هشدار داد که تغییرات اقلیمی و رهاشدن مناطق روستایی تهدیدی جدی برای اسپانیا است. در کنار پیامهای زیستمحیطی، جشن، جلوهای فرهنگی نیز داشت. گردشگران و شهروندان مادریدی با شگفتی شاهد عبور دامها از کنار بناهای تاریخی شهر بودند. جنیفر گرندا، گردشگر آمریکایی این تجربه را جالب و آموزنده توصیف و از ترویج کشاورزی سنتی استقبال کرد. جالب آنکه مسیر عبور دامها از مادرید بخشی از شبکه قدیمی راههای دامداری در شبهجزیره ایبری است که در آن اکنون ساختمانها جای دشتها و جنگلهای دیروز را گرفتهاند. بهمنظور حفظ سنت، برگزارکنندگان جشن هرساله مبلغ نمادینی معادل ۵۰ماراوِدی (سکههای قرونوسطایی) به شهرداری مادرید پرداخت میکنند؛ رسمی که ریشه در توافقی تاریخی در سال۱۴۱۸ دارد.
جشن ترانسومانس از سال۱۹۹۴ در مادرید برگزار میشود و نمونههای مشابهی نیز در شهرهای کوچکتر اسپانیا، فرانسه، ایتالیا و حتی ایالت کالیفرنیا دیده میشود. سال گذشته این رویداد بهدلیل شیوع بیماری «زبان آبی» لغو شد. با وجود کاهش دامداری سنتی در اسپانیا، گروه کوچکی از دامداران همچنان این سنت را زنده نگه داشتهاند؛ نهتنها بهخاطر فواید زیستمحیطی، بلکه بهعنوان بخشی از هویت فرهنگی اسپانیا. آنا واسکز، یکی از شهروندان حاضر در میدان «پوئرتا دل سول» این جشن را یادآور دوران گذشته میداند و میگوید: «مثل دیگر فستیوالهای اسپانیایی، این جشنواره هم زیباست.»