گزارش
ابربدهکاران بانکی را بشناسید
فهرست بزرگ‌ترین بدهکاران بانکی منتشر شد
بهزاد رنجبر | روزنامه‌نگار
فهرستی که از ابربدهکاران نظام بانکی ایران منتشر شده پرده از یک بحران ساختاری عمیق برمی‌دارد؛ بحرانی که در آن بدهی‌های کلان شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی به بانک‌ها نه‌تنها توان وام‌دهی به بخش خصوصی و خانوارها را تحلیل برده که به موتور محرک تورم و توزیع ناعادلانه ثروت تبدیل شده است. به گزارش همشهری، بانک مرکزی فهرست ابربدهکاران بانکی ایران تا پایان شهریور امسال را منتشر کرد. ارقامی که در فهرست جدید بدهکاران کلان نظام بانکی ایران خودنمایی می‌کند تنها یکسری اعداد خشک و بی‌روح نیست. این ارقام روایتگر یک بحران ساختاری عمیق، توزیع نامتوازن منابع مالی و نشان‌دهنده زخم کهنه‌ای به نام تخصیص نادرست تسهیلات است که امروز قلب نظام اقتصادی ایران را می‌جود.
زنجیره معیوبی که اقتصاد را زمینگیر می‌کند
وجود این حجم از بدهی‌های معوق، پیامدهای ویرانگری برای اقتصاد ایران به همراه دارد و قدرت وام‌دهی بانک‌ها به اقشار مختلف مردم را کاهش داده است. درواقع بانک‌ها با پرداخت وام‌های کلان به عده‌ای خاص، دیگر به عموم مردم وام نمی‌دهند.
هویت بدهکاران
هویت بدهکاران کلان، خود کلیدی برای درک ریشه‌های بحران است. می‌توان این بدهکاران را در چند دسته شامل شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی، شرکت‌های زیرمجموعه نهاد‌های عمومی، بنگاه‌های بزرگ صنعتی و معدنی، شرکت‌های خصوصی بزرگ و شرکت‌های زیرمجموعه خود بانک‌ها طبقه‌بندی کرد. به‌طور مثال شرکت مادرتخصصی بازرگانی دولتی ایران نمونه بارز شرکت‌های دولتی است یا گروه شهرداری مشهد (بدهکار به بانک توسعه صادرات) در دسته نهاد‌های عمومی قرار می‌گیرد. در مقابل اما شرکت‌ها و بنگاه‌های صنعتی نیز حضور دارند که یا در حال اجرای طرح توسعه هستند یا مشکلات آنها عمدتا اقتصادی است و دریافت وام‌های بانکی برای آنها تا حدودی قابل پذیرش است مانند سایپا، گل‌گهر و قند شهدای دزفول.
تمرکز بدهی در قله‌ها
نخستین نکته تکان‌دهنده در این فهرست، تمرکز بسیار بالای بدهی در رأس جدول است. بدهی شرکت ایران‌مال به بانک آینده که رقمی معادل 57 هزار میلیارد تومان را نشان می‌دهد به تنهایی از مجموع بدهی چند بانک پایین جدول بیشتر است. این پدیده تمرکز ریسک را به وضوح نشان می‌دهد، یعنی شکست یک یا 2 پروژه یا بنگاه بزرگ می‌تواند کل یک بانک و در نتیجه سپرده‌گذاران خرد آن را با خطری جدی مواجه کند. در رتبه دوم، بانک صنعت و معدن با طلب 21 هزار میلیارد تومانی از شرکت تولید برق ماهتاب کهنوج قرار دارد.
