به اصالت ایران کهن

فاطمه عباسی  | روزنامه‌نگار

جدال بر سر عنوان «قدیمی‌ترین کشور جهان» همواره مناقشه پیچیده‌ای میان مورخان بوده است؛ میدانی که در یک سو، مصر و چین با اتکا بر حکومت‌های متمرکز خود ایستاده‌اند و در سوی دیگر، مدعیانی چون ایران که بر «استمرار هویت فرهنگی» خود تکیه دارند. اکنون گزارشی جدید از «مرور جمعیت جهان» که توسط «تایمز هندوستان» منتشر شده، کفه ترازو را قاطعانه به سمت ایران سنگین کرده و کشورمان را با قدمتی که به تمدن عیلامی می‌رسد در صدر قرار داده است.
این انتخاب، بار دیگر این پرسش را مطرح می‌کند که معیار چیست؟ آیا یک حکومت سیاسی مستمر، ملاک قدمت است یا یک هویت فرهنگی پویا و پایدار؟ اگرچه منابعی چون «دانشنامه تاریخ جهان» با تأکید بر تداوم حاکمیت، اغلب مصر و چین را پیش می‌کشند، اما این نگاه، بخش مهمی از پازل تاریخ را نادیده می‌گیرد. حکومت‌ها می‌آیند و می‌روند، مرزها جابه‌جا می‌شوند اما آنچه یک ملت را زنده نگه می‌دارد، روح فرهنگی آن است. از این منظر، انتخاب ایران کاملاً منطقی و مستدل به‌نظر می‌رسد. برخلاف مصر که دوره‌های طولانی انقطاع فرهنگی و زبانی را تجربه کرده یا چین که هویت مدرنش محصول یکپارچگی‌های متأخرتر است، ایران «پیوستگی فرهنگی» منحصر به‌فردی را از دوران تمدن عیلامی با قدمت ۳۲۰۰ سال پیش از میلاد تا به امروز حفظ کرده است. زبان فارسی، نوروز، اساطیر و جهان‌بینی ایرانی، حلقه‌های زنجیری هستند که با وجود توفان‌های سهمگین تاریخ، هرگز گسسته نشدند. بنابراین رده‌بندی اخیر بیش از آنکه یک رتبه‌بندی ساده باشد، تأییدی است بر این واقعیت که ایران صرفا یک موجودیت سیاسی در جغرافیایی خاص نیست، بلکه یک «اندیشه فرهنگی مستمر» است که شناسنامه جهان باستان محسوب می‌شود.




ایران «پیوستگی فرهنگی» منحصر به فردی را  از دوران تمدن عیلامی با قدمت ۳۲۰۰ سال پیش از میلاد  تا به امروز حفظ کرده است. زبان فارسی، نوروز،  اساطیر و جهان‌بینی ایرانی،  حلقه‌های زنجیری هستند که با وجود  توفان‌های سهمگین تاریخ هرگز گسسته نشدند