پایان تشریفات

فاطمه عباسی | روزنامه‌نگار

سال‌ها بود که جلسات دفاع از پایان‌نامه که باید اوج یک ماراتن علمی و آوردگاه اندیشه باشد، بی‌سروصدا تغییر ماهیت داده و به یک نمایش تجملاتی تبدیل شده بود. عکس‌هایی که از میزهای رنگارنگ و بسته‌های پذیرایی لاکچری در اتاق دفاع از پایان‌نامه در دانشگاه منتشر می‌شد نه‌تنها شگفت‌آور، بلکه نگران‌کننده بود. این پدیده که از یک پذیرایی ساده آغاز شد، به‌تدریج به رقابتی ناسالم برای تفاخر و چشم‌وهم چشمی بدل شد، رقابتی که دانشجو را از تمرکز بر محتوای علمی پژوهشش دور می‌کرد و هزینه‌های گزافی بر دوش او و خانواده‌اش می‌گذاشت. حتی شائبه تأثیرگذاری این «سفره‌آرایی» بر نمره نهایی و ارائه هدایا به استادان قداست فضای آکادمیک را زیر سؤال برده بود.
تلاش‌های پراکنده برخی دانشگاه‌ها برای مهار این روند تاکنون نتیجه قاطعی نداشته است. اما حالا به‌ نظر می‌رسد کاسه صبر سیاستگذاران آموزش عالی کشور نیز لبریز شده است. بخشنامه اخیر معاونت آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یک فرمان قاطع و سراسری برای پایان دادن به این روال است. ممنوعیت پذیرایی‌های تشریفاتی و سرو غذاهای گرم، محدود کردن پذیرایی به یک چای و بیسکوئیت ساده در دانشکده و مهم‌تر از آن ممنوعیت ارائه و دریافت هرگونه هدیه گام‌هایی مشخص برای بازگرداندن شئونات علمی به جلسات دفاع است. این بخشنامه اگر با نظارت دقیق و مستمر همراه شود (همانطور که در متن آن نیز بر عهده نماینده معاونت آموزشی گذاشته شده) می‌تواند نقطه پایانی بر بدعتی پرهزینه و آسیب‌زا باشد. امید است با اجرای این دستورالعمل بار دیگر تمرکز اصلی به جایگاه واقعی خود، یعنی متن پایان‌نامه و کیفیت دفاع دانشجو بازگردد و دانشگاه از میدان رقابت‌های تجملاتی به جایگاه اصیل خود، یعنی تولید علم و اندیشه رجعت کند.