یوز ایرانی در کورس بقا

زهرا رفیعی | روزنامه‌نگار

در شرایطی به روز ملی یوزپلنگ آسیایی رسیده‌ایم که فقط 20فرد یوزپلنگ شناسنامه‌دار در طبیعت و 6فرد در مرکز تکثیر در اسارت یوزپلنگ آسیایی در منطقه حفاظت شده توران وجود دارد. وقتی کمتر از 50فرد از یک گونه در طبیعت وجود داشته باشد، از نظر اکولوژیکی منقرض شده به‌حساب می‌آید. به مناسبت روز ملی یوزپلنگ آسیایی که به‌دلیل محدود شدن زیستگاهش در ایران، به آن یوزپنگ ایرانی می‌گویند با علیرضا شهرداری‌پناه، فعال محیط‌زیست و تیمارگر «پیروز» فرزند «ایران» و «فیروز» که به نماد یوزپلنگ آسیایی تبدیل شد، در تلویزیون اینترنتی همشهری به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

چرا یوز ایرانی مهم است؟‌
علیرضا شهرداری‌پناه در مورد اینکه چرا  وجود یوز ایرانی مهم است، گفت: یوز ایرانی در خطرترین گربه‌سان بزرگ‌جثه دنیاست. سایر گونه‌های حیات وحش نیز برای کل دنیا مهم است، اما یوز در شرایطی است که ممکن است برای همیشه از روی زمین حذف شود. پس باید برای همه از کودک در خانه تا مسئولان نسبت به این گونه دغدغه ایجاد کرد. او درباره اینکه رسالت پیروز با وجود مرگ برای ما چه بود، توضیح داد: پیروز رسالتش این بود که این توجه را به اوج خود برساند و حالا تمام ایرانی‌های سراسر دنیا یوزپلنگ آسیایی را می‌شناسند، حتی آنهایی که دغدغه محیط‌زیست نداشتند. ‌

مخاطرات یوز در ایران 
علیرضا شهرداری‌پناه درباره مخاطرات یوز گفت: مخاطرات یوز همان‌هاست که در دهه80 بود؛یعنی همان‌ها که با شروع پروژه بین‌المللی یوزپلنگ آسیایی در زیستگاه یوز داشتیم. سگ‌های گله‌ای که چوپان‌ها برای دام اهلی نگهداری می‌کنند ،مهم‌ترین مشکل یوز در ایران است. حتی یک سگ گله می‌تواند یوز را از پای درآورد. مشکل دیگر محدودیت آب در منطقه است. کمبود طعمه، تعداد کم محیط‌بان با وجود وسعت بالای منطقه نیز جزو مشکلات یوزپلنگ آسیایی است. او افزود: وسعت زیستگاه‌های یوز تقریبا بیش از یک‌سوم مناطق تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست است. در همین مناطق هم فقط حدود 3درصد محیط‌بانان کشور یعنی حدود 100نفر ‌ به‌صورت شیفتی حضور دارند.

مشارکت مردم مؤثر است؟
این فعال محیط‌زیست در پاسخ به اینکه آیا می‌توان از مشارکت مردم برای حفاظت از یوز استفاده کرد، گفت: در دنیا این کار را می‌کنند. می‌توان از همیاران برای حفاظت استفاده کرد. مشارکت مردمی می‌تواند از آگاهی‌رسانی به کسانی که در خانه پشت تلویزیون نشسته‌اند باشد تا کسی که می‌خواهد کمک مالی کند، اما این کمک باید سازمان‌یافته باشد. 
علیرضا شهرداری‌پناه همچنین درباره اعطای بودجه برای جاده‌ای که به قتلگاه یوزها معروف شده توضیح داد: اگر به‌صورت اصولی این بودجه هزینه شود، قطعا در کاهش تلفات مؤثر است. متأسفانه در گذشته کمک‌های بین‌المللی مالی زیادی برای یوز داده شد ولی در زمان مورد نیاز و درست اختصاص نیافت.


خبر خوش در روز یوز: رؤیت  2‌ یوز در نایبندان طبس
علی خانی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان جنوبی: یک ‌ یوزپلنگ اردیبهشت امسال در عشق‌آباد و همچنین هشتم شهریور نیز یک ‌یوز دیگر در آستانه روز ملی یوزپلنگ ایرانی در حاشیه پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس مشاهده شد. 


علیرضا شهرداری‌پناه  برای نخستین بار بعد از 2سال درباره تیمارگری پیروز صحبت کرد. با اسکن این کیوآرکد فیلم کامل مصاحبه را ببینید.‌