گزارش
وقتی راننده‌ها آمپر می‌چسبانند
براساس تحقیقات، رانندگان در فصل گرما، به‌خاطر اثرات محیطی زودتر از کوره در‌می‌روند و آمار تصادفات بالاتر است
پروانه بندپی | روزنامه‌نگار
شاید عجیب به‌نظر برسد اما گرمای هوا نقشی جدی در افزایش تخلفات رانندگی در شهرها دارد؛ موضوعی که کارشناسان و پژوهش‌ها هم آن را تأیید می‌کنند. دلیل روشن است: بالا‌رفتن دما باعث خستگی جسمی و ذهنی رانندگان، کاهش آستانه تحمل آنها و در نتیجه بروز رفتارهای پرخاشگرانه و خطرساز پشت فرمان می‌شود؛ رفتاری که می‌تواند به تصادفات هم منجر شود.
آیا ایرانی‌ها ذاتا عصبانی هستند؟
تخلفات فقط در تابستان روی نمی‌دهد و این گمان پیش می‌آید که آیا ما ایرانی‌ها ذاتا مردمی خشن، زودعصبانی و پرخاشگریم که پشت فرمان دائما از کوره درمی‌رویم و در رانندگی مرتکب تخلف می‌شویم؟ سرهنگ سوزان جوادنژاد، کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، کارشناس تصادفات و رئیس دفتر تحقیقات کاربردی پلیس راهور تهران بزرگ در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: از نظر علمی، مردم هیچ کشور و ملیتی ذاتا عصبانی یا آرام نیستند. درواقع رفتار جمعی هر ملتی نتیجه ترکیب شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و قوانین آن کشور است.
دلایل خشم و پرخاشگری در رانندگی
از دید روانشناسی اجتماعی، خشم و پرخاشگری در رانندگی یک پدیده چندعاملی است و ریشه آن ترکیبی از عوامل فردی، محیطی و فرهنگی است. این مطلب را سرهنگ جوادنژاد می‌گوید؛ بسیاری از رانندگان قبل از ورود به‌خودرو تحت فشار کاری، اقتصادی یا خانوادگی هستند و خودروی شخصی برایشان یک «محیط تخلیه هیجانی» می‌شود. نکته دیگر این است که بسیاری از ما از کودکی، الگوهای پرخاشگرانه رانندگی را در والدین یا اطرافیان خود می‌بینیم و این الگو به مرور زمان درونی می‌شود.به‌گفته جوادنژاد، کمبود آموزش مهارت‌های کنترل خشم و ارتباط مؤثر یکی دیگر از دلایل پرخاشگری در رانندگی است. از نظر این روانشناس، هویت‌سازی از طریق خودرو هم یکی دیگر از دلایل پرخاشگری در رانندگی است. این کارشناس تصادفات می‌گوید: برخی روانشناسان به این نتیجه نیز رسیده‌اند که خشم هنگام رانندگی می‌تواند ناشی از «تفسیر نیت دیگران» هم باشد. اگر حرکت او را عمدی بدانیم، خشم بیشتری نشان می‌دهیم.
3 توصیه مهم برای رانندگی ایمن در گرما
اما آیا رانندگی ایمن و به‌دور از خشم و پرخاشگری در شهر شلوغ و همیشه ترافیکی مثل تهران ممکن است؟ سرهنگ جوادنژاد می‌گوید: بله، شدنی است اما نیازمند این است که علاوه بر داشتن مهارت رانندگی حتما به مدیریت خشم، مدیریت استرس و مدیریت زمان توجه داشته باشید و آنها را تمرین کنید.
گرما چطور پرخاشگری را تشدید می‌کند؟
روانشناسان هشدار می‌دهند که «شرایط محیطی و استرس» ممکن است فرد را وادار به انجام رفتارهایی کند که بازتاب شخصیت واقعی او نیستند. رئیس دفتر تحقیقات کاربردی پلیس راهور تهران بزرگ هم در این‌باره می‌گوید: از نظر روانشناسی محیطی، گرما می‌تواند پرخاشگری را افزایش دهد. در تابستان به‌خصوص در شهرهایی با آلودگی هوا، خستگی و کم‌آبی بدن هم باعث کاهش خودکنترلی می‌شود.
عوامل محرک رفتار عصبی و خشن
کم‌اعتمادی اجتماعی: باور اینکه «اگر من کوتاه بیایم، دیگری حقم را می‌خورد»
استرس‌های مزمن اجتماعی: ناشی از مشکلات اقتصادی، بیکاری و بی‌ثباتی اجتماعی
عدم‌تناسب جریمه یا مجازات با تخلف: این مسئله گاهی رفتارهای خشن را بدون هزینه یا کم‌هزینه می‌کند.
