گزارش
دیپلماسی چندوجهی
تحرکات دیپلماتیک ایران با پیام‌های روشنی از اقتدار، عقلانیت و تعهد به محور مقاومت همراه بوده است
علیرضا احمدی- روزنامه‌نگار
دستگاه دیپلماسی و سیاست‌خارجی ایران در دوره پساجنگ 12روزه تحركات دیپلماتیک چندوجهی مؤثری را در دستورکار قرار داده‌است؛ تحرکاتی که بیش از هر چیز نشان‌دهنده یک راهبرد چندلایه و منسجم است و راهگشایی برای تامین منافع ملی ایران در وضعیت تنش‌های فزاینده منطقه‌ای را پیگیری می‌کند. لایه‌های متنوع دیپلماسی سیاسی – اقتصادی ایران با تمرکز بر پرونده‌های منطقه‌ای و مذاکرات هسته‌ای، به‌دنبال کاهش تنش‌ها، رفع تحریم‌ها و تقویت جایگاه منطقه‌ای و جهانی ایران است؛ آن‌هم در شرایطی که راهبردهای محور غربی – عبری بیش از هر زمان دیگری به«منزوی‌سازی ایران» معطوف شده‌است. این تحرکات دیپلماتیک با پیام‌های روشنی از اقتدار، عقلانیت و تعهد به محور مقاومت همراه بوده است و بهره‌گیری از فرصت‌های جدید به‌منظور مدیریت بحران‌ها و پیشبرد منافع ملی را در دستورکار دارد که در ادامه برخی نمودهای آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
تعامل با آژانس
رایزنی‌های دیپلماتیک با آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی، یکی از پرونده‌های روی‌میز دستگاه دیپلماسی ایران در روزهای اخیر بوده‌است:
محور: بررسی نحوه تعامل ایران با آژانس در شرایط جدید
تحول تازه: سفر یک روزه ماسیمو آپارو، معاون مدیرکل آژانس به ایران
اهمیت: نخستین سفر یک مقام ارشد آژانس به ایران پس از جنگ 12روزه تحمیلی رژیم‌صهیونیستی علیه ایران
برآیند رایزنی‌ها: توافق بر ادامه رایزنی‌ها با درنظر گرفتن بحث‌های صورت گرفته
راهبردهای ایران:
اصلاح فرایندهای نادرست حاکم بر آژانس در قبال موضوع هسته‌ای ایران
پیشبرد همکاری‌ها با آژانس در چارچوب قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با این نهاد بین‌المللی
حصول اطمینان از تأمین امنیت مراکز و دانشمندان هسته‌ای
تأکید بر ایفای مسئولیت‌های آژانس در مواجهه با حمله تجاوزکارانه اخیر رژیم‌صهیونیستی و آمریکا به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران
اهداف آژانس:
توافق با تهران برای ازسرگیری همکاری‌های دوجانبه
ادامه بازرسی‌ها از تاسیسات هسته‌ای ایران
دستیابی به اطلاعات جدید درباره وضعیت ذخایر اورانیوم غنی شده ایران پس از جنگ 12روزه
دیپلماسی در قفقاز جنوبی
امضای توافق صلح میان ارمنستان و جمهوری‌آذربایجان در کاخ‌سفید طی روزهای اخیر، موضوع «کریدور زنگزور» را بار دیگر در کانون توجه دستگاه دیپلماسی ایران قرار داده‌است:
محور: رایزنی با طرف‌های مختلف درباره موضوع کریدور زنگزور
تحول: گفت‌وگوهای تلفنی رئیس‌جمهور و وزیر امورخارجه ایران با همتایان ارمنستانی خود
اهمیت: انتقال دیدگاه‌ها و تبیین خطوط قرمز ایران به کشورهای منطقه
برآیند رایزنی‌ها: تأکید ایروان بر رعایت منافع، ملاحظات و حساسیت‌های ایران درباره موضوع کریدور زنگزور
اهداف:
تأکید بر عدم‌تغییر در ژئوپلیتیک منطقه
لزوم عدم‌دخالت هرگونه نیروی نظامی و امنیتی در قالب اجرای پروژه زنگزور
مراقبت ویژه در برابر اقدام‌های احتمالی طرف آمریکایی زیرپوشش سرمایه‌گذاری اقتصادی و ادعای تأمین صلح
مخالفت با رویکردهای مداخله‌جویانه و ثبات‌زدای نیروهای فرامنطقه‌ای
پیگیری منافع و اولویت‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی ایران در تحولات قفقازجنوبی
مذاکرات غیرمستقیم تهران – واشنگتن
تصمیم‌سازی درباره ازسرگیری مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن، از دیگر موضوع‌های مطرح در چارچوب دستگاه دیپلماسی ایران به‌حساب می‌آید:
محور: ادامه تبادل پیام‌ها میان ایران و آمریکا از طریق واسطه‌ها
تحول: رد ادعای میزبانی نروژ از دور آینده مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا
نکته ویژه: پس از جنگ تحمیلی 12روزه رژیم‌صهیونیستی علیه ایران، آن‌هم با مشارکت آمریکا، ازسرگیری مذاکرات غیرمستقیم تهران و واشنگتن همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و با وجود رواج گمانه‌زنی‌های متعدد هنوز زمانی برای دور جدید این گفت‌وگوها اعلام نشده‌است.
اهداف ایران:
پاسخگو کردن واشنگتن در قبال تجاوز اخیر به تاسیسات هسته‌ای ایران و حمایت از شرارت‌های رژیم‌صهیونیستی
مطالبه خسارت از آمریکا در پرونده حمله به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران
بازگشت به میز مذاکره تنها در شرایط برد – برد
تأکید بر رفع تحریم‌ها به‌عنوان یکی از شروط اصلی مذاکره موفق
تأکید بر دیدگاه ایران درباره خط قرمز بودن «غنی‌سازی صفر»
رویکردهای آمریکا:
وادار کردن تهران به توقف غنی‌سازی در خاک ایران
کشاندن پای ایران به مذاکره درباره توان و ظرفیت‌های موشکی
محدودسازی نقش‌آفرینی منطقه‌ای و بین‌المللی ایران
طفره رفتن از پذیرش رویکردی شفاف در موضوع رفع تحریم‌ها
دیپلماسی منطقه‌ای در چارچوب شعام
محور: سفر 3روزه علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی به عراق و لبنان
تحول: امضای توافقنامه امنیتی ازسوی ایران و عراق
اهمیت: نخستین سفر دبیر جدید شعام در کوران افزایش فشارهای غربی به‌منظور محدودسازی محورمقاومت
برآیند رایزنی‌ها: دستیابی به توافق‌های مهم با مسئولان عراقی و رساندن پیام مهم ایران به طرف لبنانی
اهداف:
تحرک دیپلماتیک در برابر فشارهای محور عبری - غربی علیه محور مقاومت
هم‌افزایی منطقه‌ای به‌منظور ثبات‌سازی در غرب‌آسیا
رایزنی با کشورهای منطقه درباره تبعات استمرار رویکردهای تنش‌زای رژیم‌صهیونیستی در سطح منطقه
تأکید بر عزم ایران برای توسعه همکاری‌های همه‌جانبه با کشورهای منطقه
مذاکرات با تروئیکای اروپایی
پیشبرد مذاکرات با 3کشور اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) جزو دستورکارهای دستگاه دیپلماسی ایران طی هفته‌های اخیر بوده‌است:
محور: مذاکره درباره پرونده موسوم به «مکانیسم ماشه» و رفع تحریم‌های ایران
تحول تازه: ادامه رایزنی‌های دوطرف برای تعیین زمان و مکان برگزاری نشست بعدی مذاکرات
اهمیت: چاره‌اندیشی برای گشودن گره تحریم‌ها و بستن پرونده «مکانیسم ماشه» در آستانه منقضی شدن قطعنامه 2231شورای امنیت سازمان ملل
برآیند رایزنی‌ها: توافق دوطرف برای ادامه گفت‌وگوها تا دستیابی به نتیجه مشخص
راهبردهای ایران
انتقاد از مواضع طرف اروپایی در قبال حمله تجاوزکارانه رژیم‌صهیونیستی و آمریکا به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران
تأکید بر غیرقانونی بودن تهدیدهای طرف اروپایی درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه
رفع کامل تحریم‌های ایران
شفاف‌سازی موضع ایران درباره واکنش قطعی به فعال شدن مکانیسم ماشه ازسوی طرف اروپایی
اهداف تروئیکای اروپایی
مجاب کردن ایران به توقف برنامه غنی‌سازی هسته‌ای
به‌کارگیری تهدید «فعال‌سازی مکانیسم ماشه» به‌منظور امتیازگیری از ایران در پرونده هسته‌ای
کمرنگ کردن نقش ایران در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی
تلاش برای کشاندن مذاکرات به برنامه موشکی و دفاعی جمهوری‌اسلامی
مجاب کردن ایران به مذاکره با آمریکا
