
کپی آمریکا از پهپادهای ایران
نگاهی به روند توسعه صنایع نظامی کشورمان از جنگ تحمیلی اول تا جنگ تحمیلی دوم

ساسان شادمان منفرد
برنامه جمعه گذشته دانستنیها در تلویزیون همشهری نگاهی گذرا به سیر تاریخی توسعه صنایع نظامی در ایران داشت. در این برنامه میزبان محمود رضایی، تحلیلگر مسائل نظامی بودیم. از آنجا که این بحث بسیار گسترده بود زمان محدود ما اجازه نداد که بهصورت مفصل به این موضوع پرداخته شود. برای تماشای برنامه میتوانید کد کنار عکس را اسکن کنید.
آغاز جنگ و شرایط اولیه
شروع جنگ ۸ ساله با حمله غافلگیرانه ارتش بعث عراق، مجهز به تسلیحات پیشرفته و حمایت بلوک شرق.
آمادگی کم نیروهای ایران باعث پیشروی عمیق دشمن در خاک کشور شد.
توقف دشمن در ساحل غربی رود کرخه در شمال خوزستان، با نیروهای پیاده و تیپ دوم لشکر ۹۲ زرهی اهواز شکل گرفت.
کمبود تجهیزات و محدودیت مهمات
پس از توقف دشمن، برنامهریزی برای بازپسگیری اراضی اشغالشده آغاز شد.
ما کمبود شدید تجهیزات حتی در سادهترین ابزارهای جنگی داشتیم. نمونه: سهمیهبندی خرج موشکی خمپاره ۱۲۰میلیمتری که برد را از ۷ به ۱۰کیلومتر افزایش میداد؛ محدودیت استفاده به روزی ۲ یا ۳ گلوله.
کمبود مشابه در نیروی هوایی؛ موشک فینیکس برای F-14 بسیار محدود بود و فقط در شرایط خاص استفاده میشد.
اجبار خلبانان به نزدیک شدن به هواپیمای دشمن بهدلیل کمبود موشک دوربرد.
مقابله با تانکها
ارتش عراق با تعداد زیاد تانکهای قدرتمند شوروی وارد خوزستان شد.
نیروی هوایی در ۶ماه نخست با وجود مأموریت اصلیاش، برای مهار لشکرهای زرهی وارد عمل شد و تلفات سنگینی داد.
سلاح اصلی ضدتانک: آرپیجی7که نیاز به فاصله نزدیک و هدفگیری نقاط حساس مانند پریسکوپ تانک داشت.
نابودی دو سوم نیروی زرهی عراق در عملیاتهایی مانند کربلای ۵ با آرپیجی7مهیا شد.
مطالبه مردمی «موشک جواب موشک»
مردم بهویژه در دزفول، زیر حملات موشکی عراق خواستار پاسخ متقابل شدند.
ایران در آغاز جنگ هیچ موشکی در اختیار نداشت.
تلاش سپاه و شهید حسن طهرانیمقدم برای ساخت موشک؛ آموزش در سوریه، دریافت موشک از لیبی و بررسی مهندسی آن به نتیجه نشست.
پرتاب نخستین موشک ایرانی به بغداد، تأثیر روانی بالایی داشت و روحیهبخش بود.
مسیر خودکفایی و توسعه توان موشکی به سطح بازدارندگی امروز از آنجا آغاز شد.
توسعه پهپادها
ضرورت شناسایی دقیق دشمن و کمبود هواپیماهای شناسایی منجر به ساخت پهپاد مهاجر در زمان جنگ شد.
پهپاد مهاجر فقط توان شناسایی و عکسبرداری داشت، اما پایهگذار توسعه پهپادهای پیشرفته بعدی شد. پیشرفت به پهپادهای برد بلند، مسلح و دارای قابلیت فرماندهی و ارتباط بین جنگندهها از همینجا استارت خورد.
امروز فناوری پهپادی ایران به حدی رسیده است که حتی آمریکاییها از برخی پهپادهای ما اقدام به مهندسی معکوس کردهاند.
دستاوردها و بازدارندگی
تجربه جنگ تحمیلی، ایران را بهخودکفایی در صنایع دفاعی رساند.
توان موشکی و پهپادی بهعنوان ارکان اصلی بازدارندگی منطقهای تثبیت شده است.
عملیاتهای اخیر نشان داد ایران علاوه بر تجهیزات، اراده مقابله با دشمنان اتمی و قدرتمند را دارد.
این توان نه برای حمله، بلکه برای ایجاد موازنه و جلوگیری از جنگ حفظ میشود، مطابق با آموزههای دینی.