کاروانسرای خانات

کاروانسرا   یا بازار آجیل فروشی؟
قدمت کاروانسرای خانات به اواخر دوره ناصرالدین شاه برمی‌گردد. این کاروانسرا 10هزار مترمربع وسعت و در زمینی با 4 گوشه غیرمتقارن قرار دارد. نکته جالب اینکه صحن بنا نمای متقارنی دارد و تعداد حجره‌های آن 54 واحد است. از دیگر ویژگی‌های کاروانسرای خانات 2ایوانی است که یکی در سمت شرق به ورودی اصلی بنا راه دارد و ایوان غربی به ورودی دوم بنا منتهی می‌شود. سقف این راهروها دارای پوششی گنبدی است و در ابتدای ورود به این راهرو، یک هشتی وجود دارد. در ضلع شمال شرقی پس از عبور از یک دالان، باربند و اصطبل‌ها واقع شده‌اند که در قدیم محل نگهداری چهارپایان بوده‌اند. این کاروانسرا تاکنون کاربری خود را حفظ کرده است و هیچ سنخیتی از نظر شکلی با فعالیت آن در قدیم ندارد. امروز دیگر از قافله‌ها و چهارپایان خبری نیست اما همچنان در حجره‌های پیرامونی آن کسبه و تجار، به‌خصوص عمده‌فروش‌های آجیل و خشکبار به کسب‌و‌کار مشغول هستند. سفره‌خانه سنتی خانات نیز با محیطی دلچسب در گوشه‌ای از این کاروانسرا قرار دارد و بسیاری از مردم شهر تهران برای بازدید از این کاروانسرا به این سفره‌خانه می‌روند.

لوکیشن فیلم و سریال
ساخت کاروانسرای خانات را با توجه به ویژگی‌های معماری آن، به اواخر دوره سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، یعنی حدود سال 1261 نسبت داده‌اند. هرچند از تاریخ دقیق ساخت بنا اطلاعی در دست نیست اما در نقشه تهران عمارت کاروانسرا وجود دارد. این نقشه سال 1270هجری شمسی توسط نجم‌الملک تهیه شد. کاروانسر‌ا مساحتی حدود 10هزار مترمربع دارد و معماری آن به شیوه آجرکاری و گره‌سازی انجام شده است. بازدید از کاروانسرا رایگان است و گردشگران می‌توانند از ساعت 9تا 19به آن مراجعه کنند. بد نیست بدانید این کاروانسرا چندین بار لوکیشن فیلمبرداری فیلم «یکی از ما دو نفر» و سریال‌های «برادر»، «پرده‌نشین» و «برادر جان» بوده است.
این بنا در سال ۱۳۵۷ دچار حریق شد و ورودی‌های غربی و شرقی در آتش‌سوزی مسدود شدند و بلااستفاده شد. خوشبختانه در اصلی ورودی کاروانسرا از گزند آتش‌سوزی به دور بود و چندی پس از آتش‌سوزی، کاروانسرا به بنگاه و بعد به انبار تغییر کاربری داد.