پروانه بندپی؛ روزنامه‌نگار
یکی از تبعات هر جنگی، عوارض و اثرات موج انفجار بر دستگاه‌های مختلف بدن است؛ از مغز گرفته تا گوش و ریه‌ها و روده. وقتی انفجاری رخ می‌دهد، موجی از فشار در کسری از ثانیه در فضا پخش می‌شود و هرکس که در شعاع کمتر از ۵۰۰ متر از محل انفجار حضور داشته باشد و تجهیزات لازم را نداشته باشد، در خطر است.
دکتر گلاره بنی‌هاشمی، متخصص مغز و اعصاب در این‌باره به همشهری می‌گوید: خود موج، خطری برای مغز ندارد. مگر اینکه اضطراب ناشی از آن برای کسانی که بیماری‌های روانی دارند یا حتی افراد نرمال مشکل ایجاد کند یا در کسانی که سابقه تشنج دارند، موج انفجار می‌تواند باعث عود تشنج شود.
این متخصص مغز و اعصاب می‌گوید: اگر موج انفجار، موجی باشد که شیشه‌ها را خرد کند، به‌صورت مستقیم آسیبی به مغز نمی‌زند، اما به‌خاطر ضربه‌ای که ممکن است فرد ببیند یا به‌خاطر نیروی پرتاب‌شدنش، ممکن است مغزش آسیب ببیند؛ وگرنه خود موج به‌طور مستقیم به مغز آسیب نمی‌زند.آنچه در میان عامه با عنوان «موجی‌شدن» شناخته می‌شود، معمولا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) برمی‌گردد؛ وضعیتی که فرد، بارها و بارها صحنه انفجار را در ذهن خود بازسازی می‌کند. دکتر بنی‌هاشمی می‌گوید: تجربه انفجار ممکن است باعث بروز یا تشدید بیماری‌های روانپزشکی مثل PTSD شود. کسانی که اصطلاحا موجی می‌شوند، دچار یک بیماری روانپزشکی به نام PTSD یا اختلال استرسی پس از ضایعه روانی هستند. این افراد به‌خاطر ترومای روحی، وقتی دوباره در آن شرایط قرار می‌گیرند، آن شرایط را تجربه می‌کنند. درواقع «موجی‌شدن» در اصطلاح عامیانه، اغلب به همین اختلال روانی گفته می‌شود، نه لزوما آسیب فیزیکی به مغز.
البته متخصصان می‌گویند در فشارهای بسیار بالا (مثلا بالای 70–100کیلوپاسکال)، موج می‌تواند مستقیما به مغز هم آسیب بزند. نه از طریق شکستن استخوان جمجمه، بلکه از طریق انتقال فشار ناگهانی به مایع مغزی نخاعی و مغز.
چطور از خود محافظت کنیم؟
از محل انفجار فاصله بگیرید.
اگر موقع انفجار در خانه یا هر ساختمان دیگری حضور دارید، فوری روی زمین بخوابید و سر و گوش‌ها را با دست بپوشانید.
پشت دیوارهای ضخیم یا در اتاق‌های بدون پنجره پناه بگیرید.
موقع شنیدن صداهای انفجار حتما از گوش‌گیر یا پنبه استفاده کنید. پنبه یا گوش‌گیرهای معمولی می‌توانند شدت صدای انفجار را کاهش دهند. خود این هم می‌تواند از پارگی پرده گوش و وزوز جلوگیری کند.
اگر علائمی مثل گیجی، وزوز گوش یا فراموشی دارید، بلافاصله به مرکز درمانی مراجعه کنید.
موج انفجار
در همینه زمینه :
