
درختکاری روی پشتبام

محمد سرابی؛ روزنامهنگار
ایجاد فضای سبز بزرگ در بالاترین طبقه ساختمانهای بتنی یکی از ایدههای رو به رشد در جهان است. تعدادی از ساختمانهای در حال احداث با این فکر طراحی میشوند که یک بوستان در پشتبام خود داشته باشند تا هم فضایی برای تفریح و گذران وقت باشد و هم نقش عایق حرارتی را ایفا کند. در بعضی ساختمانها، سطح فضای سبز روی پشتبام بسیار وسیع و به اندازه یک پارک محلی است و شهرداریها و برنامهریزان شهری در حال کسب تجربههایی در این زمینه هستند تا با هزینه کمتر و پایداری بیشتر بتوانند فضای سبز پشتبامها را حفظ کنند.
سنگاپور
پشتبام دانشگاه
دانشگاه فناوری نانیانگ سنگاپور یک بام سبز گسترده به مساحت تقریبا 10هزار مترمربع دارد که روی در دانشکده هنر، طراحی و گسترده شده است. سقف اصلی تقریبا 8000مترمربع است و به 3بلوک تقسیم میشود. سطح بام با چمن پوشانده شده است و به اطراف شیب دارد. هنگام ساخت این بنا پشتبام به شکلی ساخته شد که در نقاط مختلف بین 10 تا 45درجه شیب داشته باشد. خاک به کمک گیاهانی که روی آن کاشته شده، تثبیت شده است تا در این شیب حرکت نکند.
این بام قسمتی از فضای سبز محوطه دانشگاه است که مورد استفاده دانشجویان قرار میگیرد، فضایی برای آرامش و تعامل با طبیعت فراهم میکند و در عین حال از اهداف پایداری بلندمدت دانشگاه است. پوشش گیاهی باعث شده که انرژی مورد نیاز برای خنککردن ساختمان در فصل گرم تا 30درصد کاهش پیدا کند. این میزان صرفهجویی در آب و هوای گرم و مرطوب فصل تابستان سنگاپور اهمیت بیشتری پیدا میکند. مصرف برق ساختمان هم به همین نسبت کمتر میشود.
کانادا
سالن همایش در بام ساختمان
بام سبز مرکز همایشهای ونکوور 6هکتار وسعت دارد و یکی از بزرگترین بامها در آمریکای شمالی است. روی این سقف 128کیلوگرم بذر شامل 26گونه مختلف کاشته شده است. اکنون بیش از 400هزار نوع گیاه و علف بومی در خاک سقف ریشه زدهاند که با ایجاد زیستگاه برای حشرات و پرندگان به تنوع زیستی محلی کمک میکند. پوشش سقف بهعنوان لایه عایق نقش کلیدی در بهرهوری انرژی دارد و بار گرمایش و سرمایش ساختمان را تقریبا 25درصد کاهش میدهد.روی این سقف 4کندوی زنبور عسل قرار گرفته است که از گیاهان آن و دیگر گیاهان محیط اطراف استفاده میکنند. پسماند آشپزخانه ساختمان تبدیل به کمپوست و روی سقف پراکنده میشود تا جای خاکی را که در اثر آبیاری شسته میشود بگیرد. نزدیک 40کیلومتر لولهکشی آبیاری قطرهای درون خاک انجام شده است، آبیاری با استفاده از تصفیهخانه کوچک ساختمان انجام میگیرد و فاضلاب خاکستری را به پشتبام میفرستد.شیب این سقف از 3٪ تا 56٪ متغیر است.
دانمارک
پارکینگ پشتبامی
پارکینگ اپرای کپنهاگ بهصورت یک جزیره بتنی ساخته شده است که بخشی از آن درون آب قرار دارد. سقف این بنا به مساحت 21500مترمربع است که با چندین گونه درخت و بوته پوشانده شده. این بام سبز، آب باران را جذب و از آن استفاده میکند. سقف به چند بخش جداگانه تقسیم و در هر کدام گونههای گیاهی یک اقلیم متفاوت کاشته شده است. مجموعا 223گونه گیاهی مختلف روی سقف کاشته شده است. با توجه به تفاوت گیاهان در هر فصل بخشی از آنها به رنگهای متفاوت در میآید که جذابیت ظاهری زیادی برای مراجعهکنندگان ایجاد میکند. در زمستان نیز درختان زیر بارش برف قرار میگیرند.در قسمتی از پشتبام صفحههای خورشیدی نصب شده است تا روشنایی طبقات پایین پارکینگ را تامین کنند. قسمتی از طراحی این پشتبام مربوط به استحکام خاک است، زیرا در فصل سرد درختان در برابر بادهای تند قرار میگیرند و ریشههای آنها باید به اندازه کافی استقرار پیدا کرده باشند. از طرف دیگر بسیاری از مصالح مورد استفاده قابل بازیافت هستند تا در آینده به طبیعت برگردند. در این باغ فضاهایی مانند رستوران و مسیر پیادهروی هم ساخته شده است.