داده؛ قلب تپنده هوش مصنوعی

اباذر کریمی، دکترای هوش مصنوعی دانشگاه تکنوفست بلژیک: در عصری که هوش مصنوعی به یکی از پیشران‌های توسعه ملی بدل شده، دسترسی به داده‌های دقیق، متنوع و گسترده دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی بنیادین است. با این حال، یکی از موانع جدی در مسیر پیشرفت شرکت‌های ایرانی فعال در حوزه هوش مصنوعی، نبود یک ساختار منسجم برای حکمرانی داده‌ها در کشور است.
امروز شرکت‌های خصوصی، استارت‌آپ‌ها و مراکز تحقیقاتی برای توسعه مدل‌های هوش مصنوعی، به داده‌های ساختاریافته و غیرساختاریافته در مقیاس ملی نیاز دارند؛ از داده‌های سلامت و شهری گرفته تا اطلاعات حمل‌ونقل، انرژی، آموزش و تعاملات دیجیتال. اما نبود چارچوب مشخص برای اشتراک داده، سیاست‌های محافظه‌کارانه دستگاه‌ها و عدم‌شفافیت در مالکیت داده‌ها، عملا فرآیند نوآوری را با مانع روبه‌رو کرده است.
پیشنهاد مشخص ما، طراحی یک شبکه ملی حکمرانی داده است؛ ساختاری که با حفظ حریم خصوصی شهروندان، امکان دسترسی قانونمند، ایمن و هدفمند به داده‌های کلان را برای شرکت‌های هوش مصنوعی فراهم کند. این سازوکار می‌تواند از طریق پنل‌های API، دیتاست‌های طبقه‌بندی‌شده و قراردادهای مسئولیت‌پذیر، به موتور محرک زیست‌بوم نوآوری کشور بدل شود.
هوش مصنوعی بدون داده، چیزی جز یک شعار توخالی نخواهد بود. اگر می‌خواهیم در رقابت جهانی از سایرین عقب نمانیم، باید اکنون برای حکمرانی هوشمندانه بر داده‌ها تصمیم بگیریم؛ قبل از آنکه دیگران برای ما تصمیم بگیرند.