گنج جهانی تهران

فاطمه عباسی

دهم خرداد امسال بود که بار دیگر درهای موزه خزانه جواهرات ملی ایران به روی بازدیدکنندگان باز شد؛ موزه‌ای که در دنیا نظیر ندارد و حتی زُبده‌ترین کارشناسان و ارزیابان جهان هم نتوانسته‌اند ارزش واقعی یا تقریبی آن را محاسبه کنند. حالا تهرانی‌ها بعد از تعطیلی چند ماهه این موزه، شانس این را دارند که با تهیه بلیت، از این خزانه ارزشمند بازدید کنند؛ چرا که تعداد روزها و ساعات و همچنین تعداد بلیت بازدید از این موزه محدود است و باید جزو افراد خوش شانس باشید که بتوانید جواهرات خیره‌کننده در این موزه را از نزدیک ببینید. شاید جالب باشد که بدانید در موزه جواهرات ملی ایران آنچه کمتر از همه ارزش مادی دارد، طلاست. این موزه مجموعه‌ای است غنی از سنگ‌های گرانبها و نایاب همچون الماس، زمرد، یاقوت، فیروزه و لعل. خزانه جواهرات ملی ایران مجموعه‌ای خیره‌کننده از زیورآلات، تاج و نیم تاج، جقه (پیش کلاه)، گلدان، سرپوش غذا، قلیان، آینه، انفیه‌دان، عصا، تخت، سنجاق و گل سینه است که علاوه بر روایتگری تاریخ، بخشی از سرمایه ملی ایرانیان محسوب می‌شوند. الماس دریای نور، جقه نادری، تخت نادری، کره جغرافیایی جواهرنشان، تاج کیانی، تاج‌های پهلوی و تخت طاووس (تخت خورشید) تنها بخشی از آثار شاخص این گنجینه هستند. این موزه، شهرتی جهانی دارد و جواهرات و گنجینه‌ای که در آن نگهداری می‌شود، چنان بی‌همتا و دیدنی است که بسیاری از سایت‌های گردشگری معتبر، به توریست‌ها توصیه می‌کنند به ایران سفر کنند تا آن را از نزدیک ببینند. از میان تمام جواهراتی که در موزه نگهداری می‌شود، دریای نور- الماس صورتی بی‌نظیر این مجموعه- در سراسر دنیا شناخته شده است و تقریبا هیچ فهرستی از الماس‌های برجسته دنیا نیست که این جواهر در آن جای نداشته باشد. برخی از سرشناس‌ترین جواهرات موزه‌که هیچ کارشناسی نتوانسته روی آنها قیمت بگذارد اینها هستند:

دریای نور

دریای نور درشت‌ترین و زیباترین الماس برلیان در میان گوهرهای سلطنتی ایران و یکی از گوهرهای معروف جهان است. گفته می‌شود این الماس هزار سال پیش کشف و استخراج شده است. ازجمله افسانه‌هایی که درباره این الماس وجود دارد این است که می‌گویند: این الماس بر دسته شمشیر افراسیاب نصب بوده و رستم آن را در جنگ با تورانیان تصاحب کرده است. برخی منابع، ارزش تقریبی الماس دریای نور را حدود 20میلیارد دلار تخمین زده‌اند، اما به‌دلیل اهمیت تاریخی و فرهنگی، این گوهر بی‌قیمت محسوب می‌شود.

کره جواهر نشان

کره جغرافیایی جواهر نشان از دیگر اشیای نفیس موزه است. دریاها روی این کره جغرافیایی به وسیله زمرد و خشکی‌ها به وسیله یاقوت نشان داده شده و همچنین آسیای جنوب شرقی، ایران، انگلستان و فرانسه با الماس، هندوستان با یاقوت روشن و آفریقای مرکزی و جنوبی با یاقوت کبود، خط استوا و سایر خطوط جغرافیایی هم با الماس و یاقوت ریز نشان داده شده است. در این کره، کوه دماوند با یاقوت درشتی مشخص و شهر تهران با یاقوت معروفی به نام اورنگ زیب، نمایان است.

تخت طاووس
تخت خورشید که بیشتر به تخت طاووس معروف است، هیچ ربطی به پرنده طاووس ندارد و این نام را فتحعلی شاه قاجار به مناسبت ازدواجش با طاووس خانم بر این تخت مرصع گذاشت. فتحعلی شاه قاجار در یکی از سفرهای خود به اصفهان به حاجی محمدحسین خان نظام‌الدوله بیگلری اصفهان که به صدر اصفهانی مشهور بود، دستور داد تا از جواهرات موجود در کاخ‌ها برایش تخت مرصعی ساخته شود. برای ساخت این تخت از ۳۳۴ کیلو طلا و ۵۱ هزار سنگ قیمتی استفاده شده است.

تاج کیانی

تاج کیانی، تاج فتحعلی شاه بوده. پس از انقراض ساسانیان، شاهان ایران دیگر هیچ‌گاه از تاج به ‌این شکل استفاده نکرده بودند و در آن دوران تاج به‌صورت جقه بوده است. 
عناصر به‌کار رفته در این تاج الماس، زمرد، یاقوت و مروارید است و سلاطین قاجار نیز از آن استفاده کرده‌اند. بعد از فتحعلی ‌شاه پادشاهان دیگر هم این تاج را بر سر گذاشته‌اند و حتی در برهه‌ای از تاریخ، نقش این تاج روی اسکناس‌ها، سکه‌ها، نشان‌های افتخار و... درج می‌شده است.‌