
گزارش یک اعدام
گفتوگو با عوامل فیلم «صبح اعدام» در تلویزیون همشهری

چهاردهمین فیلم و چهارمین فیلم تاریخی بهروز افخمی درباره آخرین ساعات زندگی طیب حاجرضایی و اسماعیل رضایی است. «صبح اعدام» روایت تشریفات اعدام 2تاجر سرشناس میوه تهران است که به اتهام شرکت و تشویق مردم در ناآرامیهای پایتخت پس از نهضت امام خمینی در15 خرداد قم، یازدهم آبان۱۳۴۲ به جوخه آتش سپرده شدند. «صبح اعدام» درباره لحظاتی است که 2مرد تصمیم میگیرند از دروازههای تاریخ عبور کنند. کار ما امروز سخنگفتن درباره کیفیت بازسازی این لحظات است. در آخرین برنامه تلویزیونی«24» بهروز افخمی نویسنده و کارگردان، مسعود شریف بازیگر نقش طیب حاجرضایی، ارسطو خوشرزم بازیگر نقش اسماعیل رضایی و علی شیرمحمدی تهیهکننده فیلم «صبح اعدام» مهمان ما بودند؛ فیلمی که برنده سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد و بهترین کارگردانی از چهلودومین جشنواره فیلم فجر شد؛ فیلمی که به شادروان سیفالله داد تقدیم شده. گزارشی از این برنامه بخوانید و مشروح آن را در سایت همشهری تیوی تماشا کنید.
بهروز افخمی، کارگردان: بیشتر از شخصیتها توجهم به مراسم اعدام جلب شد
توجه من برای ساخت این فیلم اول به مراسم اعدام جلب شد.
برایم جالب بود که این2مرد بهخاطر جرمی که تقریبا همه میدانستند انجام ندادهاند، اعدام میشوند. حاج اسماعیل رضایی که اصلا در زمان تظاهرات تهران نبود و طیب هم در خانه بود، چون میدانست بیرون آمدنش کارش را یکسره میکند. با وجود این آنها با این اعدام شجاعانه برخورد میکنند. این موقعیت برایم بیشتر از زندگی آنها جذاب بود. استخاره کردم برای ساخت این فیلم و خوب آمد.
در مورد انتخاب ارسطو خوشرزم برای این نقش باید بگویم من برای انتخاب بازیگر داشتم عکسهای بازیگران کمتر از
۴۰ سال را نگاه میکردم که به عکس ارسطو خوشرزم برخوردم و متوجه شدم پسر بهروز خوشرزم، تهیهکننده تلویزیون و سینماست. چهرهاش هم شباهت زیادی به حاج اسماعیل رضایی داشت و به همین دلیل او را انتخاب کردم.
علی شیرمحمدی، تهیهکننده: در حوزه پخش به فیلم ما کم لطفی شده است
اگر حوزه و فارابی هم جلو نمیآمدند با توجه به اینکه فیلم کم سرمایهای بود، میشد فیلم را ساخت، ولی دوستان ابراز علاقه کرده بودند که در کار حضور داشته باشند.
در پخش بهکار ما کملطفی شده است. شاید هم بهدلیل این است که میخواهیم اکران طولانی داشته باشیم. ولی به هرحال آنقدر که به انیمیشن«رویاشهر» توجه شده، به فیلم ما توجه نشده است. اما مسئله دیگر نظام اکران است که آتش آن فقط دامن فیلم ما را نگرفته است. بهنظر میرسد این روزها بیشتر فیلمهای غیرکمدی همین مشکل را دارند. یعنی کمدیها بیشتر از ۷۰۰ سالن در اختیار دارند و فیلمی مثل فیلم ما ۴۰ سالن دارد و قطعا خروجی آن همین میشود. به سینماهایی که مالک خصوصی دارند، میتوان حق داد؛ ولی درمورد سینماهای دولتی بهنظرم باید از سوی سازمان سینمایی نظامی برای اکران فیلمهای اجتماعی و غیرکمدی طراحی شود تا این فیلمها مثله نشوند.
مسعود شریف، بازیگر: تلاشم را کردم که با نگاهم به طیب حاجرضایی نزدیک شوم
برای نزدیک شدن به نقش، آقای افخمی خیلی به من کمک کرد. متن کامل بود و توضیحاتی هم که آقای افخمی سر صحنه میداد، خیلی کمککننده بود. من از تخیل خودم استفاده و تمام تلاشم را کردم که با نگاهم به طیب حاج رضایی نزدیک شوم.
یکی از لحظههای خاص این نقش، زمانی است که طیب در راهروی زندان پیش از اعدام مینشیند و با اینکه کتک خورده و شکنجه شده حرفی نمیزند و سیگار میکشد.
نمیدانم بعد از این فیلم چه اتفاقی در زمینه بازیگری برای من میافتد، اما مطمئنم اتفاق خوبی خواهد بود. در حال حاضر قرار است در سریال «جزر و مد» محمدحسین لطیفی به شکل افتخاری حضور داشته باشم و بعدش هم در سریال سعید نعمتالله بازی خواهم داشت. با یکی از دوستانم هم در حال نوشتن فیلمنامه خاصی هستیم که امیدوارم بتوانیم آن را کار کنیم، ولیدوست دارم باز با آقای افخمی کار کنم.
ارسطو خوشرزم، بازیگر: «صبح اعدام» در کارنامه بازیگری من نقطه عطف است
زمانی که با من برای این نقش تماس گرفته شد، داشتم در اسنپ کار میکردم و مسافر هم داشتم. وقتی فیلمنامه را خواندم فکر کردم برای چه این فیلمنامه را برای من فرستادهاند؟ چه نقشی برای من وجود دارد؟ طیب حاج رضایی را بهدلیل مطالعاتی که در تاریخ دارم، میشناختم. ولی
حاج اسماعیل را نمیشناختم و فکر میکردم باید هم سن و سال همان طیب باشد. فکر کردم برای نقش خبرنگار روزنامه کیهان من را میخواهند که حتی یک دیالوگ هم ندارد. وقتی در اینترنت جستوجو کردم، متوجه شدم حاج اسماعیل رضایی زمان اعدام ۳۸ سال داشته است. یعنی دقیقا همان سنی که من این نقش را بازی کردم.
«صبح اعدام» در کارنامه بازیگری من یک نقطه عطف است. من میتوانم دوران بازیگریام را به قبل و بعد از«صبح اعدام» تقسیم کنم. همیشه در مصاحبههای بازیگران به نقش کارگردان اشاره میشود، ولی من برای نخستین بار در این فیلم متوجه شدم کارگردان چه نقش مهمی در شکلگیری بازی یک بازیگر دارد.