آبی که وارونه می‌رود
در دل طبیعت بکر فارس، جایی میان فراز و فرود دشت‌ها و کوه‌های سنگی، ماجرای تولد یکی از شاخه‌های اصلی رودخانه کر، قصه‌ای کمتر شنیده‌شده و شگفت‌انگیز را روایت می‌کند؛ سرگذشتی که از باران آغاز می‌شود و با چشمه‌ای خروشان در دشت درودزن جان می‌گیرد.
همه‌‌چیز از دشت بَکان آغاز می‌شود؛ دشتی پهناور و نسبتا هموار که در فصول بارندگی به مخزن طبیعی هزاران مترمکعب آب باران تبدیل می‌شود، اما آنچه این منطقه را به یکی از نقاط خاص و کمتر شناخته‌شده آبی کشور بدل کرده، پدیده‌ای نادر در ساختار زمین‌شناختی آن است: «نفوذ آب به لایه‌های زیرین زمین و حرکت پنهانی آن در بسترهای آهکی و شکاف‌دار کوه‌های اطراف.»
حرکت در دل زمین
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس در این‌باره می‌گوید: «جریان آب در یکی از دشت‌های فارس برخلاف تصور همیشگی، مسیرش را وارونه طی می‌کند. آب باران که در دشت بکان جمع می‌شود به‌جای جاری شدن به‌سوی دره‌ها در دل زمین فرومی‌رود؛ ده‌ها کیلومتر مسیر زیرزمینی را در بسترهای آهکی کوه‌ها حرکت می‌کند و سرانجام به‌شکل چشمه‌ای زلال در حوضه آبریز مرودشت و در محلی در منطقه قدمگاه در دشت درودزن ظاهر می‌شود؛ پدیده‌ای نادر که یکی از سرچشمه‌های پنهان رودخانه کر را شکل داده و نقش مهمی در تأمین منابع آبی منطقه دارد.»
اسحاق امیدوار به همشهری می‌گوید: «دشت بکان از توابع بخش سده شهرستان اقلید فارس است. نهشته‌های متعلق به دوره کرتاسه در حوضه آبریز دشت، ته‌نشین شده‌اند که شامل سازند داریان- کژدمی و سازند سروک بوده و تمامی سطح دشت توسط آبرفت پوشیده شده است. برخی منابع محلی نام محلی که این چشمه در آنجا می‌جوشد را همجومه عنوان می‌کنند؛ ضمن اینکه نمونه‌های دیگری نیز از این نوع سازندهای زمین‌شناسی در دشت ارژن فارس وجود دارد.»
معروف‌ترین دشت اسکان عشایر
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس با اشاره به اینکه این دشت جزو مناطق کارستی زاگرس است، توضیح می‌دهد: «بعد از اجرای طرح اسکان عشایر در این منطقه، بیشتر زمین‌های این دشت از مرتع به کشاورزی تغییر کاربری داده است و این دشت را به یکی از معروف‌ترین سایت‌های اسکان عشایر در کشور تبدیل کرده است. این موضوع، اهمیت تامین آب موردنیاز ساکنان را بیش از پیش کرده است. عوارض کارست (اشکال مختلف زمین‌شناسی که در نتیجه انحلال سنگ‌ها به وسیله آب‌های سطحی و زیرزمینی ایجاد می‌شوند) سهم مهمی در جذب نزولات جوی و نفوذ آب دارند. شناسایی این اشکال و عوارض در شناسایی پتانسیل منابع آب زیر زمینی، بیلان آب و حفظ و مدیریت آب‌های سطحی در هر منطقه‌ای حائز اهمیت است. ریخت‌شناسی این دشت آهکی تأثیر زیادی بر شیوه زیست زاگرس‌نشینان این منطقه و همچنین شیوه معیشت آنان دارد.»
پیچیدگی طبیعت
این چشمه جلوه‌ای از قدرت و پیچیدگی طبیعت است و منبع تغذیه‌ای ارزشمند برای رودخانه کر نیز محسوب می‌شود. اگرچه بیشتر نگاه‌ها به سد درودزن و رودخانه کر دوخته شده، اما این سرچشمه پنهان در دل دشت و کوه نشان می‌دهد گاه حیات از جایی شروع می‌شود که چشم انسان کمتر به آن توجه دارد. کارشناسان منابع طبیعی و آب‌شناسی، این چشمه را به‌دلیل مسیر خاص زیرزمینی‌اش و نقش مهمی که در تعادل اکولوژیکی منطقه دارد، یکی از گلوگاه‌های حیاتی حوضه آبریز رود کر می‌دانند. در سال‌های اخیر با کاهش بارش‌ها و افزایش برداشت‌های بی‌رویه، اهمیت این چشمه‌ها بیش از قبل نمایان شده است.
رود کر، بزرگ‌ترین رودخانه استان فارس و یکی از منابع اصلی تأمین آب کشاورزی، صنعتی و آشامیدنی شهرهای شیراز، مرودشت و خرامه است. رود کر از کوه‌های زاگرس سرچشمه می‌گیرد. طبق اسطوره‌شناسی سومری و نوشته‌های پهلوی به کوه‌های شرق سومر و غرب پارس «کور» به معنای «کوه» می‌گفتند که نام رود کر از اینجا ریشه گرفته‌است.
در همینه زمینه :
