گزارش
رئیس‌کل دادگستری استان هرمزگان در برنامه تلویزیونی همشهری مطرح کرد
پاسخ به شبهات انفجار بندر شهید رجایی
محمد جعفری- روزنامه‌نگار
4هفته پس از حادثه انفجار در اسکله بندر شهید رجایی که قربانیان زیادی گرفت و خسارات سنگینی برجای گذاشت، همچنان ابهامات زیادی درباره این حادثه وجود دارد. به همین دلیل در برنامه تلویزیونی همشهری به بررسی و واکاوی شبهات این حادثه پرداختیم. یکی از مهمانان این برنامه قاضی مجتبی قهرمانی، رئیس‌کل دادگستری استان هرمزگان بود که گزیده گفت‌وگو با وی را در ادامه می‌خوانید.
درباره قربانیان حادثه چه اقداماتی انجام شده است؟
دیات متوفیان واریز شده و با خانواده آنها هم نشستی داشتیم که هم ابراز همدردی کردیم و هم اظهارات‌شان را شنیدیم. البته این فقط دیه فوت است؛ مثلا بیمه عمر، بیمه تامین اجتماعی یا هر حق و حقوقی که متوفی یا اولیای دم داشته باشند به قوت خودش باقی است و پیگیری می‌شود. حتی اگر قرار باشد دولت کمک‌هایی به خانواده قربانیان داشته باشد. اگر قرار بود این مراحل به شکل عادی انجام شود ممکن بود مدت‌ها طول بکشد اما تدبیری انجام شد و شرکت‌های بیمه دیات را پرداخت کردند و بعدا آنها به مقصران مراجعه خواهند کرد تا خانواده‌ها درگیر این موضوع نشوند. در بحث مصدومان هم از بین بیش از 1500نفری که به مراکز درمانی مراجعه کردند، تاکنون 475نفر گواهی پزشکی قانونی دریافت کرده‌اند که قول داده‌ایم به‌زودی مسیری به غیراز تشکیل پرونده‌های معمول که منوط به تعیین مقصر، میزان قصور، اعتراضات، کارشناسی و... است که مردم را درگیر می‌کند درنظر گرفته شود. قرار است وجوهی به شکل علی‌الحساب برای‌شان تامین کنیم و بعد امکان رجوع به مقصر اصلی وجود داشته باشد.
اخبار منتشر شده از بازداشت چند نفر به‌عنوان متهم حکایت دارد. این افراد چه کسانی هستند و اتهام‌شان چیست؟
تاکنون 2نفر بازداشت شده‌اند که اتهام این افراد رعایت‌نکردن نظامات دولتی منجر به قتل غیرعمدی است. درخصوص اعلام اسم افراد مجاز به این کار نیستیم. تحقیقات و بازجویی‌های مفصلی انجام شده و پرونده چندین جلد و حدود هزار صفحه است. کارها با قاطعیت و جدیت ادامه دارد. فعلا 2نفر بازداشت شده‌اند اما بازپرس تحقیقات را ادامه می‌دهد و ممکن است درصد توجه اتهام به فردی بیشتر باشد و بازداشت شود و ممکن است فردی که بازداشت است با وثیقه آزاد شود و مسیر تحقیقات محرمانه است.
بعد از وقوع این انفجار، شایعات زیادی درباره علت حادثه منتشر شد. حالا که 4هفته از این حادثه گذشته تحقیقات درباره دلیل وقوع انفجار به کجا رسیده است؟
از روز اول اینطور به این سؤال پاسخ دادیم که یک فرد حرفه‌ای و قضایی اگر بخواهد الان در این‌باره اظهارنظر کند معلوم می‌شود که حرفه‌ای نیست، یعنی کار علمی و قانونی انجام نداده است. بازپرس و قاضی از پیش‌داوری منع شده است. بازپرس واقعیت‌های حادثه را استخراج کرده و بخشی باید به کارشناس ارجاع شود.
شواهد به‌دست آمده نشان می‌دهد در بعضی از کانتینرهایی که دچار حادثه شدند اقلامی به‌جز اقلامی که مالکان اظهار کرده بودند وجود داشته و ممکن است یکی از دلایل گسترده بودن حادثه همین موضوع باشد. در این خصوص چه صحبتی دارید؟
یکی از موضوعاتی که در پرونده مطرح است و بازپرس بررسی می‌کند، اظهار خلاف واقع و ازجمله فرضیات است. هر چیزی که شما مطرح می‌کنید و شنیده باشید، بازپرس مکلف است به‌عنوان یک فرضیه بررسی کند. اگر ادله‌ای داشت باید فرضیه را کنار بگذارد و اگر ادله‌ای بود باید ادامه دهد و آن را اثبات کند.
اما یکی از شبهات مهم پرونده فوت افرادی بی‌نام و نشان در حادثه است؛ مثلا اتباع خارجی یا کارگران بی‌نام و نشان که از آنها تحت عنوان کارگران فنسی یاد می‌شود. در این‌باره تحقیقات شما به چه نتیجه‌ای رسیده است؟
این موضوعی بود که از روز اول به آن پرداخته می‌شد. همه افرادی که مفقودی بودند یکی یکی تعیین سرنوشت شدند و با انجام آزمایش دی‌ان‌ای مشخص شد همگی فوت شده‌اند. فردی خانواده‌اش ادعا کرده بودند که در این حادثه مفقود شده و با انجام تحقیقات فنی معلوم شد که روز وقوع حادثه اصلا در استان هرمزگان حضور نداشته و این ادعا فعلا مردود است.
حدود 15، 16نفر از فوت‌شدگان با انجام آزمایش‌های ژنتیک شناسایی شدند. درباره کارگران فنسی هم باید گفت این موضوع با منطق جور در نمی‌آید. ما 59نفر را از دست داده‌ایم. اگر 5نفر بیشتر و کمتر شود که کسی را قرار نیست توبیخ کنند. البته فوت یک نفر هم برای ما زیاد است. اما این موضوع اصلا منطقی و قابل‌قبول نیست که فردی در این حادثه فوت شده باشد و هیچ آثاری از پیکرش وجود نداشته باشد یا آنقدر بی‌کس باشد که هیچ‌کسی به‌دنبال سرنوشت او نباشد. چنین موردی را نداشتیم. با وجود این هر خانواده‌ای درباره سرنوشت عزیزان‌شان ادعایی داشته باشند ما بررسی می‌کنیم. ما حدود 6ترابایت فیلم داریم، به سامانه‌های متعددی دسترسی داریم و می‌توانیم این موارد را به دقت بررسی کنیم که فردی در محل حادثه حضور
داشته با نه.
نکته
آتش‌سوزی در بندر چطور مهار شد
محمدامین لیاقت، رئیس آتش‌نشانی بندرعباس یکی دیگر از مهمانان برنامه تلویزیونی همشهری بود که با حضور در این برنامه به توضیح اقدامات آتش‌نشانان پس از حادثه انفجار پرداخت. گزیده گفته‌های وی را در ادامه می‌خوانید.
انفجار خساراتی را به کل اسکله وارد کرده بود. روستاهایی‌که در اطراف آنجا بودند این انفجار را بیشتر احساس کرده بودند. به خصوص در نزدیک‌ترین روستا به نام خون‌سرخ شیشه‌ها شکسته بود. در شهر بندرعباس هم لرزش احساس شده بود. افرادی که فوت و مجروح شده بودند در شعاع حدود
3 و 4 کیلومتری کانون حادثه بودند. در فاصله‌های بیشتر آسیب کمتر شده بود. پیش از وقوع این انفجار، حادثه‌ای در این ابعاد رخ نداده بود. چرا که چندین هکتار را در برگرفته بود. پیش از این حوادثی مثل قطار نیشابور، شرکت‌های نفتی و متروپل هم رخ داد بود اما انفجار در بندر ابعاد گسترده‌تری داشت و تنوع حریق بسیار متفاوت بود و این تنوع حریق و نوع مواد سوختنی باعث ایجاد چالش شد. در کانتینرها پوشاک، مواد نفتی، مواد غذایی، نفتالین و ... بود. در ساعت‌های اولیه ما اطلاع دقیقی از موادی که در کانتینرها بود نداشتیم و این چالش‌برانگیز بود. نگران بودیم که مبادا باز هم اتفاقی بیفتد و همکارانم‌مان به خطر بیفتند. وقتی این حادثه رخ داد چون ابعاد ملی داشت از استان‌های همجوار و استان‌های دیگر درخواست کمک شد. از همین‌جا از همه نیروهایی که در این عملیات کمک کردند به خصوص آتش‌نشانان تهران کمال تشکر را داریم. همینطور دعای خیر مردم و انرژی مثبت‌شون سبب شد که ما بتوانیم چندین روز در آنجا دوام بیاوریم و در نهایت موفق به مهار کامل آتش سوزی شویم.
در همینه زمینه :
