زیست‌بوم
پویش کشاورزان یک روستا برای نسوزاندن کاهوکلش
زهرا رفیعی ، روزنامه‌نگار
در روزهایی که تصاویر ماهواره‌ای ناسا نشان از گسترش آتش‌سوزی‌های زراعی در مناطق مختلف کشور را می‌دهند، کشاورزان شهرستان قیر و کارزین استان فارس با راه‌اندازی یک پویش مردمی یک تیر و دو نشان زده‌اند. آنها دیگر کاهوکلش (باقیمانده زراعت غلات) را نمی‌سوزانند و با اضافه کردن نیتروژن به زمین کشاورزی علاوه بر حفظ محیط‌زیست، کمیت و کیفیت محصول سال بعد خود را تضمین می‌کنند. روستاییان این شهرستان با همیاری شورا، شهرداری و دیگر نهادها، داوطلبانه از سوزاندن کاهوکلش پس از برداشت گندم خودداری کرده‌اند؛ حرکتی که با استقبال گسترده اهالی منطقه روبه‌رو شده که می‌تواند به الگویی برای دیگر نقاط کشور تبدیل شود.
کشاورزان را با نیتروژن تشویق کنید
چند سال پیش همه محصولات زمین‌های کشاورزی در روستای منال از توابع شهرستان قیر و کارزین در آتش سوخت. 500هکتار مزرعه گندم با یک اشتباه سهوی در آتش زدن کاهوکلش تبدیل به خاکستر شد. از آن زمان چند نفر از اهالی این روستا شروع به اضافه‌کردن اوره به زمین‌ها و شخم‌زدن کردند. نتیجه این کار سال بعد خود را نشان داد. محصول این کشاورزان بسیار با کیفیت‌تر از کشاورزانی بود که بقایای محصول را می‌سوزاندند. یکی از اهالی روستای منال به همشهری می‌گوید: کاهوکلش که روی زمین بماند خاک را خراب می‌کند؛یعنی نیتروژن خاک را می‌گیرد. به همین دلیل به ازای هر هکتار یک کیسه 50کیلویی اوره (نیتروژن) به خاک اضافه می‌کنم و محصول بهتری به‌دست می‌آورم. نیتروژن بافت خاک را باز می‌کند و اجازه می‌دهد آب به درون زمین جذب شود. زمین را که بسوزانید، یک لایه از خاک خراب می‌شود.
حسین روستا معتقد است،کشاورزان جوان‌تر نسبت به قدیمی‌ها راحت‌تر راه‌حل‌های جدید را می‌پذیرند و می‌افزاید: جهادکشاورزی می‌تواند برای تشویق کشاورزان کلاس‌های آموزشی بگذارد و سهمیه سالانه بیشتری از اوره بدهد. هر دو‌ماه یک‌بار محصول نیاز به کود دارد و ما فقط 7کیسه 50کیلویی سهمیه داریم. اوره به‌صورت آزاد، 3 برابر سهمیه‌ای قیمت دارد. او درباره مزایای محیط‌زیستی نسوزاندن کاهوکلش اظهار می‌کند: بین کاه‌و‌کلش‌ها معمولا پرنده لانه می‌کرد و آتش زدن آنها را از بین می‌برد. آتش مارها را هم از مزرعه دور می‌کرد و مار که نباشد موش‌ها زیاد می‌شوند و موش هم آفت گندم‌های ماست. مجبور بودیم برای موش‌ها سم و تله بگذاریم و این کار باعث مي‌شود كه سایر گونه‌ها هم تلف شوند.
برای شلتوک‌کاران هم راه‌حل وجود دارد
جلال‌الدین ایزدی، رئیس شورای شهر کارزین در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: مردم خود به این نتیجه‌رسیده‌اند که سوزاندن
بقایای محصولات، تنها هوای شهر را آلوده می‌کند، بلکه به باغ‌ها و مزارع هم آسیب می‌زند. معمولا باد آتش را گسترش می‌دهد و بارها شاهد سرایت آن به نخلستان‌ها و زمین‌های مجاور بوده‌ایم. فقط تعداد کمی از شلتوک‌کاران مخالفند که می‌گویند دست‌شان با ساقه‌های شلتوک درد می‌گیرد. به آنها هم یاد داده‌ایم که اول زمین‌های خود را آبیاری کنند و بعد دوسه بار شخم بزنند تا ساقه‌ها زیر خاک برود و برای نوبت بعد تبدیل به کمپوست شود.همراهی کشاورزان در این قسمت از استان فارس برای محیط‌زیست نیز مفید بوده است. همه ساله حوادث متعددی از آتش گرفتن محصولات کشاورزی ومراتع و درختان در اراضی ملی گزارش می‌شد که ناشی از سهل‌انگاری کشاورزان در کنترل آتش بود. باد ناگهان اختیار آتش را از کشاورز می‌گرفت و هر جا را که می‌توانست می‌سوزاند.
مکث
تشویق رانندگان کمباین
عباس قائدی، رئیس اداره محیط‌زیست شهرستان قیر وکارزین خود گندم‌کار است و درباره تجربه نسوزاندن کاه و کش می‌گوید: قبلاً بعد از برداشت، زمین را می‌سوزاندیم و دود تا چند روز در هوا می‌ماند، اما حالا یا از دستگاه‌های کمباین نیوهلند (New Holland) استفاده می‌کنیم که کلش را به آرد تبدیل می‌کندیا 2 کیسه اوره روی هر هکتار زمین می‌پاشیم و با گاوآهن شخم می‌زنیم تا این مواد برای سال بعد کمپوست شود.
در گذشته برخی کمباین‌ها فقط سطح محصول را برداشت می‌کردند و بقایا روی زمین باقی می‌ماند، اما حالا با راهنمایی کارشناسان، رانندگان دستگاه‌ها را طوری تنظیم می‌کنند که بقایا را نیز جمع‌آوری کنند.
در همینه زمینه :