حسین هوشمند؛ کارشناس مسائل آمریکا
سیاست آمریکا در قبال مذاکرات با ایران را باید در چارچوب استراتژی کلان آن کشور بررسی کرد. واشنگتن همزمان پیشنهادهایی ارائه میدهد و فشارهایی اعمال میکند. در این راستا، تحریمها همواره بهعنوان ابزار فشار و اهرم مذاکراتی در برنامه کلی آمریکا وجود داشتهاند.
شکاف در دولت ترامپ
در مقایسه با دولتهای پیشین، بهویژه دولت اوباما، در دولت ترامپ شکاف آشکاری در اظهارنظرها دیده میشود. این شکاف دیگر پشت پرده نیست، بلکه رسانهها آن را پوشش دادهاند و سیاستمداران آمریکایی نیز آن را آشکار کردهاند. در دولت دوم ترامپ، 2جناح در قبال ایران نقشآفرینی میکنند:
جناح طرفدار مذاکره که به دیپلماسی معتقد است.
جناح تندرو که همسو با اسرائیل، مذاکره را بیهوده میداند و به گزینه نظامی تمایل دارد.
جناح طرفدار مذاکره
این جناح شامل چهرههایی مانند:
جی.دی ونس، معاون رئیسجمهور که مخالف استفاده از گزینه نظامی علیه ایران است.
استیو ویتکاف، نماینده ویژه رئیسجمهور در امور خاورمیانه که بر دیپلماسی تأکید دارد.
تولسی گابارد، مدیر اطلاعات ملی آمریکا که از مذاکره حمایت میکند.
جناح تندرو
این جناح شامل چهرههایی مانند:
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه که از مخالفان مذاکره با ایران است.
پیت هگست، وزیر دفاع که طرفدار شدت عمل در تقابل با ایران است.
مایک والتز، مشاور امنیت ملی پیشین کاخ سفید که پیش از خروج از تیم ترامپ در جناح تندرو قرار داشت.
ویژگیهای شخصیتی ترامپ
ترامپ بیشتر به جناح طرفدار مذاکره نزدیک است، اما اظهارات متناقض او ناشی از شخصیت دمدمیمزاجش است. او در مصاحبهای پس از 3دور مذاکره با ایران، ابتدا خواستار تعطیلی صنعت هستهای ایران شد، اما سپس اظهار کرد که آماده شنیدن استدلالهایی درباره استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای است. این تناقضها نشاندهنده عدمآگاهی او از جزئیات مذاکرات است.
نقش فیلیپ گوردون
فیلیپ گوردون، مشاور سیاست خارجی کامالا هریس، در توییتی تأکید کرد که ترامپ نهتنها از مذاکرات برجام بیاطلاع است، بلکه حتی تفاوتهای مذاکرات کنونی را نیز نمیداند. این نشان میدهد که نباید اظهارات لحظهای او را بهمعنای شکست مذاکرات تلقی کرد.
چشمانداز مذاکرات
یکی از عوامل تأثیرگذار بر روند مذاکرات، برکناری مایک والتز از سمت مشاور امنیت ملی کاخ سفید است. والتز در جریان سفر نتانیاهو به آمریکا، بدون اطلاع ترامپ، با نخستوزیر اسرائیل درباره گزینههای نظامی مشورت کرده بود که برای ترامپ خوشایند نبود.
اهمیت مشاوران ترامپ
ترامپ فردی نیست که حوصله خواندن گزارشهای راهبردی طولانی را داشته باشد و بیشتر تحتتأثیر برنامههای شبکههایی مانند فاکسنیوز است. بنابراین، اینکه چه کسانی به او دسترسی دارند و چه مشاورهای به او میدهند، بسیار مهم است.
برکناری والتز و جانشین احتمالی
یکی از گزینههای مطرح برای جانشینی والتز، استیون میلر است؛ فردی که مواضع تندی در سیاست داخلی دارد، اما رویکردش در سیاست خارجی هنوز مشخص نیست.
تلاش برای حفظ ترامپ در مسیر دیپلماسی
برخی چهرههای نزدیک به ترامپ تلاش میکنند او را در مسیر دیپلماسی نگه دارند.
لورا لومر، از چهرههای نزدیک به ترامپ، در جلسهای با او استدلال کرد که برخی افراد در شورای امنیت ملی آمریکا جنگطلب هستند و باید اخراج شوند.
مارجری تیلور گرین، نماینده کنگره، در توییتهایی هشدار داد که نئوکانها و تندروها میخواهند دولت را به سمت جنگ با ایران سوق دهند.
آنچه به ترامپ نمیگویند
اگر جناح تندرو بخواهد ترامپ را به سمت گزینه نظامی سوق دهد، مستقیماً از جنگ گسترده صحبت نمیکند. آنان ممکن است پس از شکست مذاکرات، به او پیشنهاد دهند که عملیات نظامی محدود، مانند بمباران چند نقطه، صورت گیرد. آنان به ترامپ القا میکنند که این اقدام «جنگ» نیست و خطر محدودی دارد، اما آنچه به او نمیگویند این است که ایران پاسخ خواهد داد و این میتواند به تشدید گسترده تنشها منجر شود.
در دولت ترامپ شکافی در اظهارنظرها مشاهده میشود که قبلاً وجود نداشت
آسیبشناسی رویکردهای مذاکراتی آمریکا
در همینه زمینه :