وندالیسم ناشی از جهل است

سیدمحمد بهشتی؛  رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری

قاطعانه می‌توان گفت که مهم‌ترین عامل تخریب آثار تاریخی کشور، جهل و نادانی است. این جهل در صحنه‌های مختلف ازجمله در پدیده وندالیسم اتفاق می‌افتد. خیلی وقت‌ها کسانی که رفتارهای وندالی دارند، ممکن است ظاهراً قصد تخریب آثار تاریخی را نداشته باشند و فقط هدفشان یادگاری‌نویسی بر آثار تاریخی باشد تا به دوست و همسفرشان بگویند مثلا در سال 1404در سی و سه پل اصفهان بودیم و یادش به‌خیر. اما از روی نادانی و جهل این رفتار را بر آثار تاریخی انجام می‌دهند و نمی‌دانند با این اقدام، آثار تاریخی را تخریب می‌کنند.
نباید فکر کنیم مثلا آن گردشگری که اخیراً فیلم و تصویر او در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد اقدام به چنین رفتاری با آثار تاریخی ایران کرده است؛ بلکه اگر در آثار تاریخی مهم ایران هم کنکاش کنید، نمونه این رفتار را حتی از سوی توریست‌های خارجی و افراد
اسم و رسم‌دار خارجی هم می‌بینید که بر این آثار، یادگاری نوشته‌اند. آنها هم دچار جهل و نادانی در مواجهه با آثار تاریخی ایران بوده‌اند.
نادانی فقط در شکل وندالیسم ظهور پیدا نمی‌کند. وقتی در طرح‌های توسعه، حساسیت نسبت به حفاظت آثار تاریخی را شاهد نیستیم و مثلا دستگاهی که موضوع آب یا دستگاهی که موضوع کشاورزی و توسعه شهری را مدیریت می‌کند، حتی دستگاه‌هایی که صنعت و راه و ترابری را مدیریت می‌کنند نسبت به آثار تاریخی حساسیت ندارند، آنها هم دارای جهل و نادانی هستند.
آن کسی که به طمع پیداکردن گنج، محوطه تاریخی را آبکش می‌کند و با حفاری غیرمجاز محوطه‌های تاریخی ایران را دزدانه تخریب می‌کند هم دچار جهل است؛ بنابراین وندالیسم در رفتار مردم و حتی دستگاه‌های دولتی با آثار و داشته‌های تاریخی بیش از هر چیز دلالت بر موضوع جهل آنها دارد.
اما برخی زمان‌ها، پدیده وندالیسم شیوع بیشتری در جامعه دارد و آن‌هم زمان‌هایی است که جامعه دچار نوعی بی‌قراری می‌شود. این بی‌قراری می‌تواند بی‌قراری اقتصادی، اجتماعی یا سیاسی و حتی ناشی از تبعیض باشد. فردی که دچار این بی‌قراری است می‌خواهد با نوشتن بر آثار تاریخی یا تخریب بناها و محوطه‌های تاریخی و باستانی به نوعی خود را تخلیه کند و این تخلیه بر آثار تاریخی و از روی جهل انجام می‌شود.