
آیا آمریکا نتانیاهو را سرنگون میکند؟

دولت بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی، شکافهای داخلی و انزوای جهانی اسرائیل را عمیقتر کرده و صبر نزدیکترین متحدانش را هم به لبشان رسانده است. تارنمای کرادل نوشته: نظرسنجیها از نگرانی فزاینده کارشناسان، ناظران آمریکایی و اسرائیلی خبر میدهد؛ چراکه دولت نتانیاهو هر روز بیش از گذشته، دولت اشغالگر را به سمت بحرانهای داخلی و خارجی سوق میدهد و آمریکا را درگیر بحرانهای منطقهای میکند.
محمدحسن سویدان، کارشناس مطالعات استراتژیک مینویسد:
داستان کلاسیک «لباس جدید امپراتور» نوشته هانس کریستین اندرسن، قصه حاکمی را روایت میکند که چنان درگیر غرور خود است که فریب میخورد و باور میکند لباسی باشکوه بر تن دارد؛ لباسی که بهگفته خیاطان فریبکارش، فقط خردمندان میتوانند آن را ببینند.
او عریان در خیابانها رژه میرود، اما هیچکس جرأت نمیکند حقیقت را بگوید تا اینکه کودکی فریاد میزند: «امپراتور لخت است!» امپراتور با وجود رسوا شدن تصمیم میگیرد به رژه خود ادامه دهد و وانمود میکند که هیچ مشکلی وجود ندارد.
امروز، مفسران اسرائیلی از این داستان برای نشان دادن توهم نقاط قوت ادعایی نتانیاهو استفاده میکنند؛ در شرایطی که شکستهای او برای کسانی که جرأت نگاه کردن دارند، آشکار است.
درسی که نتانیاهو نیاموخته
کارل فون کلاوزویتز در اثر خود با عنوان «درباره جنگ» مینویسد: بدون فکر کردن به اینکه آخرین گام چه خواهد بود، نخستین قدم را برندارید! و این درسی است که نتانیاهو نیاموخته است؛ اشتباهی که آمریکاییها نیز بارها مرتکب شدهاند.
پاسخ نتانیاهو به عملیات طوفانالاقصی، مسیر مشابهی از آشفتگی را در سراسر غرب آسیا به راه انداخت، اما آزمون واقعی او در آنچه در ادامه میآید، نهفته است: استراتژی خروج او از هرجومرجی که به راه انداخته چیست؟
عمیقتر کردن گسلها در اراضی اشغالی
در سرزمینهای اشغالی نیز تکیه نتانیاهو بر متحدان افراطی برای حفظ ائتلافش، شکافهای اجتماعی را تشدید کرده و اعتماد به نهادهای حکومتی را از بین برده است.
تلاش نتانیاهو برای تغییر شکل نظام قضایی، بخشهای گستردهای از جامعه را سرخورده کرده است.
علاوه بر این، امتناع او از پذیرش مسئولیت شکست 7اکتبر همراه با بیمیلی او به ارائه برنامه پس از جنگ به خشم عمومی دامن زده و این تصور را تقویت کرده که او بقای سیاسی خود را بر امنیت اسرائیل ترجیح میدهد.
واشنگتن و دردسری به نام نتانیاهو
تحت رهبری نتانیاهو، رژیم صهیونیستی بهطور فزایندهای منزوی شده است. صدور حکم بازداشت دادگاه کیفری بینالمللی در سال 2024برای نتانیاهو و یوآو گالانت، وزیر جنگ سابق، محدودیتهای بیشتری را بر تحرک بینالمللی او اعمال و بحران دیپلماتیک تلآویو را عمیقتر کرد.
توسعه تهاجمی شهرکهای غیرقانونی یهودی توسط دولت او و امتناع از مشارکت در مذاکرات معنادار بر سر تشکیل کشور فلسطینی، بازیگران کلیدی جهان عرب را خشمگین کرده، پروژه عادیسازی روابط را از مسیر خود خارج و روند توافقنامههای ابراهیم را معکوس کرده است.
نتانیاهو نتوانسته است هرج و مرج منطقهای را که در اکتبر 2023آغاز کرد، مهار کند. آینده غزه و لبنان نامشخص و مسیر رویارویی اسرائیل با ایران مبهم است و حتی نقش تلآویو در سوریه نیز مبهم باقی مانده است.
در همین حال، سرپیچی نتانیاهو از درخواستهای آمریکا برای خویشتنداری و دسیسههای او جهت اجتناب از تعهدات آتشبس، روابط با واشنگتن را تیره کرده است؛ تا جایی که او امروز در واشنگتن بهطور فزایندهای بهعنوان یک مانع و نه یک متحد درنظر گرفته میشود.
پس از عملیات طوفانالاقصی، اسرائیلیها میزان وابستگی خود به واشنگتن را درک و آمریکا را مجبور کردند تا به نمایندگی از تلآویو بیش از پیش درگیر درگیریهای منطقهای شود.
این امر باعث ایجاد ناامیدی فزایندهای در میان سیاستگذاران آمریکایی شده است و برخی اکنون میپرسند که با اسرائیل به رهبری نتانیاهو چه باید کرد؟
اجماع فزاینده علیه نتانیاهو
استیون سیمون، مدیر سابق امور خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای امنیت ملی آمریکا معتقد است که حمایت مستمر آمریکا از اسرائیل دیگر منافع استراتژیک آمریکا را تامین نمیکند.
علاوه بر سیمون، تحلیلگران بسیاری در آمریکا و اروپا معتقدند که نتانیاهو نهتنها مانعی برای منافع متحدان تلآویو است، بلکه نظم جهانی به رهبری آمریکا را بهطور خطرناکی تضعیف کرده است.
حتی چاک شومر، رهبر اکثریت سنای آمریکا و دمکرات یهودی حامی اسرائیل هم بهطور بیسابقهای از نتانیاهو انتقاد کرده و گفته او راهش را گم کرده و باید جایگزین شود.
با توجه به چنین پسزمینهای، این سؤال اساسی مطرح میشود که آیا آمریکا برای حفظ منافع خود به برکناری نتانیاهو تن خواهد داد یا خیر؟