محمودیه؛ محله‌ای با برج‌های سربه‌فلک‌کشیده
سیدسروش طباطبایی‌پور
وقتی از بام تهران در کوهپایه توچال سرازیر شوی، چون آب چشمه‌ای روان به کوچه‌های تنگ‌وتار با برج‌های بلندبالا و خانه‌هایی ویلایی همراه با سردرهایی فخرفروش خواهی رسید که تا بخواهی پنجره‌های لاکچری و سنگ نماهای گران‌قیمتش را ببینی، کلاه از سرت خواهد افتاد و حیران خواهی شد. در این کوچه‌ها بیش از درخت‌های بلندقامت، برج‌های بلندبالا جلوی دیدگانت سبز می‌شوند و با وزیدن بادی مختصر حتما نگران خواهی شد که نکند این برج‌ها به رقص بیایند و در جهت وزش باد، چپ و راست شوند و درهم‌تنیده!
یکی از این محله‌های بلندمرتبه، البته از نظر ارتفاع برج‌ها، محله محمودیه تهران است؛محله‌ای که شمالش به محله ولنجک، غربش به زمین‌های اوین، شرقش به خیابان ولی‌عصر(عج) و جنوبش به پل پارک‌وی و بزرگراه شهید چمران‌می‌رسد.
تاریخش
در محله محمودیه در روزگار قدیم، تا چشم کار می‌کرد، به‌خاطر قنات‌ها و چشمه‌های سرشارش، باغ بود و درخت و روستاییانی که آنجا را سرسبز نگه می‌داشتند. این محله را که در آن روزگار بخشی از شمیرانات بود و حدود 2کیلومتر با ده تجریش فاصله داشت، یکی از درباریان به نام میرزاآقاسی، کران تا کرانش را خرید و نخستین کاری که کرد، آنجا قلعه‌ای ساخت و گرداگرد آن، بارویی کشید تا رفتن به آنجا برای هرکسی ممکن نباشد. او تا جایی که توانست کاریزهای محله ولنجک را هم به سمت محمودیه منحرف کرد تا آنجا سبزتر شود. اما به سرنوشت همه اموال زودگذر دنیا که به کسی وفا نمی‌کند، محمودیه و آبادی‌اش نیز به او وفا نکرد و بعد از مرگ محمدشاه، او از ترس انتقام‌جویان راهی عراق شد و همان‌جا هم درگذشت و محمودیه در دست دیگر درباریان دست‌به‌دست چرخید.
محمودیه و دارالفنون
جالب است بدانید که تاریخ این محله به مدرسه دارالفنون تهران پیوند خورده. وقتی در تهران قجری دندانپزشکان تنها به شکل سنتی به درمان بیماران‌شان می‌پرداختند، پزشکی سوئیسی ساکن در آمریکا به نام «اتکین اشتمپ» به ایران آمد تا دندانپزشکی علمی و نوین را به دانشجویان دارالفنون آموزش دهد. او که پایش به دربار هم باز شده بود، علاوه بر طبابت، از راه خریدوفروش عتیقه هم به دارایی هنگفتی رسیده بود . در زمان رضاشاه بخشی از محله محمودیه را خرید ، آن را به قطعات 5هزار متری تفکیک کرد و زمین‌ها را به اروپاییان ساکن تهران فروخت. می‌گویند در آن روزگار در محله محمودیه که هنوز تا تهران فاصله زیادی داشت، تنها اشراف اروپایی زندگی می‌کردند و خدمتکاران‌شان!
چرا محمودیه
«محمودخان احتشام‌السلطنه» یکی از کسانی بود که بخشی از زمین‌های این محله به او ارث رسید و چون او نقش مهمی در تبدیل این محله از شکل روستایی به شکل شهری داشت، اینجا را محله محمودیه نامیدند. او مردی آزادی‌خواه، روشنفکر و تحصیل‌کرده بود و علاوه بر سمت‌های گوناگون دولتی، پس از تشکیل نخستین دوره مجلس شورای ملی، دومین رئیس مجلس شد.
اکنونش
محله محمودیه در تهران امروز البته همچنان به‌خاطر قیمت نجومی زمین‌ها و املاکش محله اعیان‌نشینان و مسکونی تهران است و جز ویلاهای آن‌چنانی و برج‌های این‌چنینی، مراکز خرید پررونقی مثل پالادیوم دارد. سرای محله، شهر کتاب الف، فرهنگسرا و تعدادی مسجد و مدرسه، نمونه‌ای از مراکز فرهنگی این محله است.
در همینه زمینه :
