بوی خوش پسماند

سیدسروش طباطبایی‌پور

این روزها درختان بی‌برگ پایتخت در فصل سرد سال، منتظر نشسته‌اند تا سرشاخه‌هایشان را به باد دهند و سبکبار به خواب زمستانی بروند و با آمدن بهار دوباره زنده شوند و سبزی و طراوت را به شهر بازگردانند. اما تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که شهرداری تهران برای این همه سرشاخه‌های بریده و هرس‌شده درختان پایتخت چه خوابی دیده است؟ شهرداری تهران سال‌هاست مراکزی را برای بازیافت شاخه‌های هرس‌شده درختان پایتخت در نظر گرفته که حالا این مراکز ویژگی منحصر‌به فردی پیدا کرده‌اند. این مراکز اختصاصی بازیافت چوب‌های هرس‌شده کوچه‌ پس‌کوچه‌های اطرافشان را پر از عطرهای‌ خوش می‌کنند، رایحه‌هایی که از بازیافت درختان چنار، توت، بید مجنون و زبان‌گنجشک پایتخت حین کار بازیافت در فضا می‌پیچند و هوش از سر همسایگان و رهگذران خود می‌برند. یکی از این مراکز معطر بازیافت شهر تهران در ضلع جنوبی بزرگراه آزادگان، درست روبه‌روی مرکز خرید پرندگان واقع شده است. این‌جا نخستین سایت پسماند حجیم شهر تهران است که علاوه بر بوی خوش، طی فرایندی، باقی‌مانده سرشاخه‌های درختان هرس‌شده تهران را به چیپس چوب و کود گرانول تبدیل می‌کند.


در مرکز پسماند حجیم شهرداری تهران چه می‌گذرد؟
در این فصل سال که زمان هرس درختان شهر است، گاهی روزانه 200تن سرشاخه وارد سایت پسماند می‌شود و میزان آن در فصل بهار و تابستان به نصف کاهش می‌یابد. از بازیافت شاخه‌های خشک درختان در این مرکز معمولا 20تن کود گرانول تولید و مابقی آن تبدیل به چیپس چوب می‌شود.
با این اتفاق مهم، درست به اندازه همین حجم از تولید زباله‌های شهری و فرستادن آن به آرادکوه، مرکز پسماند تهران کاسته می‌شود.

کود طبیعی گرانول
کود طبیعی گرانول کودی طبیعی است که برخلاف کودهای شیمیایی که به‌سرعت جذب گیاه می‌شود، آهسته و به‌مرور، مواد مغذی خود را در اختیار ریشه گیاهان قرار می‌دهد. بالا رفتن هوادهی خاک نیز از دیگر مزایای این کود طبیعی است.

چیپس چوب چیست؟
چیپس چوب از خرد شدن ضایعات شاخه‌های هرس‌شده و خشک درختان تهیه می‌شود. این ضایعات با دستگاه‌های چوب‌خردکن مستقر در مراکز بازیافت تبدیل به لایه‌های چوبی حدود یک ‌میلی‌متر و طول و عرضی حدود 2 تا 10سانتی‌متر می‌شود.
چیپس‌ چوب به‌خاطر ویژگی اسفنجی‌اش به‌سرعت آب را به‌ خود جذب می‌کند.

کاربرد چیپس چوب
یکی از کاربردهای معمول چیپس چوب تهیه خاک‌پوش یا مالچ است، پوششی نرم و سبک که رطوبت خاک را نگه می‌دارد و از خاک فضاهای سبز در برابر یخ‌بندان‌های زمستانی مراقبت می‌کند. از چیپس چوب برای محوطه‌سازی شهری، پوشش محل بازی کودکان و صنایع چوبی مثل تولید نئوپان نیز استفاده می‌شود. البته مهم‌ترین محصول مراکز پسماند حجیم شهرداری تهران همین 2محصول است، اما بازیافت لاستیک و موکت‌ هم در برخی از این مراکز انجام می‌شود.