شهرهای‌سالم ایران

محمود مولایی-روزنامه‌نگار

چندی قبل مراغه گواهینامه عضویت در شبکه جهانی شهرهای سالم را دریافت کرد. از منظر سازمان جهانی بهداشت، شهر سالم شهری است که براساس شاخص‌‌هایی که سازمان بهداشت جهانی اعلام می‌کند، 80شاخص در ۹حیطه مختلف داشته باشد: رفع مشکلات تغذیه، سواد سلامت، آموزش، تحرک و ورزش، ایجاد فضای سبز، ‌‌بهبود شرایط اقتصادی و... سال1400 شهر سهند در آذربایجان‌شرقی به این عنوان رسید و پس از آن مراغه به چنین موفقیتی دست یافت. البته 29شهر دیگر کشور در تلاش برای رسیدن به شهر سالم هستند که در ادامه به چند نمونه اشاره می‌کنیم.‌

سهند
سهند نخستین شهر کشور است که گواهینامه شهر سالم را دریافت کرده. سهند توانسته  از میان ۸۰شاخص کلیدی عملکرد ۷۴شاخص معادل ۹۲.۵ درصد را احراز کند. جالب اینکه برنامه شهر سالم سهند از سال1394 با هدف «خلق جامعه‌ای ایمن و سالم برای زندگی شاد همه» شروع شد.‌

جلفا
سازمان منطقه آزاد ارس از سال1396 برای پیوستن جلفا به شبکه جهانی شهرهای سالم فعالیت خود را آغاز کرد. این سازمان برنامه ارس2020 را با بهره‌گیری از دستورالعمل‌های بین‌المللی سازمان بهداشت جهانی و براساس فرهنگ ایرانی اسلامی به‌دنبال ارتقای شاخص‌های ایمنی و سلامت در شهر جلفا پیاده کرد.

اردکان
اردکان از سال1389 با شعار «هزار شهر، هزار زندگی» اقدامات لازم را برای پیوستن به شبکه جهانی شهر سالم آغاز کرد و همه موظف شدند محوریت برنامه‌های پیشرفته اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و بهداشتی را سلامت شهروندان ‌ قرار دهند. اردکان در فهرست شهرهای سالم در شبکه جهانی بهداشت قرار گرفته‌ است.‌

کاشان
شهر کاشان‌ با اینکه در همسایگی ‌کوه و بیابان قرار دارد، کیفیت زندگی در این منطقه بالاست. کاشان دارای بافت تاریخی و کهن است و البته بافت فرسوده هم دارد که همین موضوع یکی از ضعف‌های این شهر برای دریافت گواهینامه شهر سالم از سازمان جهانی بهداشت محسوب می‌شود.‌

گرمی
گرمی یکی از مناطق مهم گردشگری اردبیل است که ظرفیت‌های فراوان طبیعی و تاریخی در توسعه گردشگری آن وجود دارد. شهر گرمی در یک دهه گذشته برای ایجاد فضای سبز، احداث مراکز درمانی و... اقداماتی انجام داده و به همین دلیل، در فهرست شبکه جهانی بهداشت قرار گرفته است.‌

مراغه؛ عضو شبکه جهانی ‌
مراغه، یکی از تاریخی‌ترین و کهن‌‌ترین شهر‌های ایران با تلاش‌های گسترده در بهبود زیرساخت‌های شهری، ارتقای سطح بهداشت عمومی، توسعه فضای سبز، کاهش آلاینده‌های زیست‌‌محیطی و ترویج سبک زندگی سالم در پاییز1403 موفق شد به‌عنوان دومین شهر سالم کشور انتخاب شود. دبیر برنامه شهر سالم و ایمن مراغه به همشهری می‌گوید: «یکی از اصلی‌ترین محورهابرای، ضمانت اجرای یک برنامه این است که بتوانید جلب مشارکت کنید. وقتی مردم در شناسایی مشکلات و تدوین راهکارهایی برای رفع مشکلات خودشان مشارکت داشته باشند، قطعا همکاری آنها هم در اجرای این راهکارها بسیار بالا خواهد بود.» صدیقه صلواتی‌ ادامه می‌دهد: ‌«یکی از اصول اجرای برنامه شهر سالم همین است که ما به مردم و نهادهای مردمی اهمیت دهیم؛ مثلا آنهایی که در حوزه آسیب‌های اجتماعی مشارکت دارند، بیایند و در کمیته آسیب‌های اجتماعی ما قرار بگیرند و فعالیت کنند.»‌