کفشی که ایتالیاییها را به ایران کشاند
موضوع: ابداع کفش بدون میخ و نخ
موقعیت: بریانک
«محمد ابتکار» کفشدوز قدیمی محله بریانک، کفشی را ابداع و تولید کرد که آوازه آن به ایتالیا رسید و پای سندیکای کفش ایتالیا را برای دیدن این کفش به ایران باز کرد.
محمد ابتکار، در تولید این کفش ابتکاری به خرج داده بود که بخشهای مختلف کفش بدون استفاده از نخ و میخ به هم متصل میشدند. سیدرضا تهامی، ساکن قدیمی و فعال اجتماعی محله بریانک، درباره محمد ابتکار و کفش خاصش، میگوید: «آقای ابتکار اصالتا اهل رشت بود و سالیان قبل در تقاطع خیابان شهید صفدری فعلی با نواب قدیم مغازه کفشدوزی و کفشفروشی داشت. وقتی من نوجوان بودم و از جلوی این مغازه رد میشدم، ویترین شیشهای این مغازه دودهنه با تصویر بزرگ و شکل و شمایل کفش آراسته شده بود. او برای تولید کفشهایش ابتدا پای مشتری را روی کاغذ قرار میداد و دورش را خط میکشید و با این الگو با توجه به قالب پای مشتری، کفش میدوخت. برای این کفش به جای استفاده از نخ و میخ، نوارهای باریکی از چرم میبرید و با بافت این نوارهای چرمی به زیره و رویه، آنها را به هم متصل میکرد. این کفش در زمان خودش به نوعی اختراع خاصی محسوب میشد و به همینخاطر هم مورد توجه سندیکا یا اتحادیه کفشدوزان ایران قرار گرفت. خبر این تولید به گوش سندیکای کفش ایتالیا رسید و آنها برای دیدن این کفش آمدند و یک جفت از این مدل را برای دربار سفارش دادند. این کفش با سگکهای منگولهمانند به سربند، تولید و در جعبهای مخمل که چهار گوشهاش تاج طلا چسبانده شده بود توسط رئیس اتحادیه کفش ایتالیا و ایران به شاه اهدا شد. کفشهایی که ابتکار میدوخت چون از جنس چرم طبیعی و اصل بود، قیمت گزافی داشت. من به خوبی به یاد دارم که وقتی 19 سالم بود کفش هشت ترکی به او سفارش دادم و در ازای آن 6هزار تومان پرداخت کردم که مبلغ زیادی بود، اما در مقابل این کفشها، کفش مخصوص او نزدیک به 50هزار تومان قیمت داشت و اغلب دامادها چون توان خرید آن را نداشتند، برای یک شب آن را حدود5هزار تومان اجاره میکردند. کفشهایی که میدوخت، به قدری باکیفیت بود که اصلا پاره نمیشد.»
با ایجاد بزرگراه نواب این مغازه هم مانند دیگر املاک و خانههای این محدوده در طرح احداث بزرگراه قرار گرفت و تخریب شد. این بار محمد ابتکار مغازهاش را به محله بریانک منتقل کرد و تا زمان فوتش مغازه پابرجا بود.