ورامین، حامی پنهان پایتختی تهران

لیلا باقری

ایل‌نشینان ورامین چطور تهران را دارالخلافه کردند؟
می‌دانستید اگر ورامین نبود، شاید امروز تهران پایتخت ایران نبود. انتخاب تهران به‌عنوان پایتخت ایران در دوران آغا محمدخان قاجار، تنها به‌دلیل موقعیت جغرافیایی این شهر نبود.
بعد از مرگ کریمخان زند، آغا محمدخان قاجار با 14نفر از بستگانش از شیراز فرار کرد و به‌سوی حرم
 حضرت عبدالعظیم(ع) آمد. او تصمیم داشت از آنجا خود را به ایلات عرب در ورامین برساند؛ همان‌ها که همیشه حامی‌اش بودند.
آغا محمدخان بعد از زد و خوردهایی با غفورخان، حاکم تهران در نهایت روز یکشنبه، یازدهم جمادی‌الثانی سال۱۲۰۰ هجری قمری، همزمان با روز اول فروردین، در همان تالاری که کریمخان ساخته بود و او خود یک‌بار به‌عنوان اسیر به آن تالار رفته بود، بر تخت سلطنت ایران نشست. در همان روز، قاسم خان دَوَلو را با صد نفر تفنگچی به‌عنوان قلعه‌بان تهران منصوب کرد تا مسئولیت مراقبت از پایتخت را برعهده بگیرد. قاسم خان به‌طور غیررسمی، نخستین رئیس شهربانی تهران شد.
انتخاب تهران به‌عنوان پایتخت از سوی آغا محمدخان، دلیل‌های زیادی داشت؛ ازجمله اینکه تهران نزدیک به اراضی حاصلخیز ورامین بود و مجاورتش با محل استقرار ایلات ساوجبلاغ که همگی از حامیان او بودند، برایش بسیار مهم بود. همینطور ایلات عرب در ورامین که طرفداران اصلی‌اش بودند، در نزدیکی تهران سکونت داشتند. تهران هم از استرآباد و مازندران که مقر اصلی نیروهای آغا محمدخان بود، فاصله چندانی نداشت.
آغا محمدخان، پس از رسیدن به قدرت
با بلندپروازی‌هایی که داشت و می‌خواست خلیفه مسلمین شود، به سبک خلفای اسلامی دستور داد که به نامش سکه بزنند و خطبه بخوانند و از آن پس تهران، پایتخت جدید دیگر فقط پایتخت نبود؛ بلکه تبدیل به «دارالخلافه» شد.
آنچه شنیدید نوزدهمین قسمت از پادکست کوچه گرد بود درباره تهران در روزگار گذشته.