بیماران مبتلا به دیابت در معرض ابتلا به افسردگی هم قرار دارند اما فقط در 50درصد بیماران این علائم تشخیص داده می‌شود
افسردگی در کمین‌دیابتی‌ها
پروانه بندپی
مطالعات گوناگون نشان می‌دهد که افراد مبتلا به دیابت ۲ تا ۳برابر بیشتر از افراد دیگر در معرض ابتلا به استرس و افسردگی هستند. دلیل این موضوع می‌تواند عوامل مختلفی مثل مزمن بودن این بیماری و نیاز به کنترل ۲۴ساعته آن، چالش‌های مربوط به مدیریت آن مثل محدودیت در خوردن غذاها و نیز فشار روانی ناشی از انگ دیابت باشد. نکته مهم‌تر اینکه افسردگی فقط در ۲۵ تا ۵۰درصد افراد دیابتی تشخیص داده می‌شود چون بسیاری از علائم اضطراب و افسردگی با علائم افت قند خون اشتباه گرفته می‌شود. دکتر محمدرضا شالبافان، روانپزشک و سرپرست دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت و درمان در گفت‌وگو با همشهری تندرستی به چند نکته مهم در این‌باره اشاره می‌کند که در ادامه می‌خوانید.
فاکتورهای مؤثر در افسردگی
بیماران دیابتی نیازمند مصرف روزانه دارو به شکل خوراکی یا تزریقی هستند. خیلی از آنها باید چندبار در روز قند خون خود را اندازه‌گیری و آن را برای ارزیابی و درمان دقیق‌تر به پزشک خود ارائه کنند. از سوی دیگر باید درباره مصرف برخی خوراکی‌ها محدودیت‌هایی هم داشته باشند که مجموع این شرایط می‌تواند عامل بروز استرس مزمن در فرد شود. این بیماران اگر در طول بیماری دچار افسردگی شوند، احتمال اینکه از درمان تبعیت کنند، خودمراقبتی را جدی بگیرند یا ارزیابی‌ها را پیگیری کنند، کاهش پیدا می‌کند. این عوامل باعث می‌شود که تلاش بیمار، خانواده و پزشک یا کادر درمان برای کنترل دیابت به مشکل بخورد.
روش‌های درمانی مناسب
درمان دیابت در دهه اخیر پیشرفت زیادی داشته و افراد مبتلا می‌توانند زندگی روزمره خوب و شرایط باثباتی داشته باشند؛ البته به شرطی که هم تبعیت از درمان داشته باشند و هم به سلامت روان خود اهمیت بدهند. مطالعات مختلف نشان داده که اگر فرد مبتلا به دیابت دچار اختلال‌های‌روانی شود، درصورتی که بیماری‌‌اش کنترل شود، دیابتش هم کنترل خواهد شد. در حال حاضر چه از نظر درمان‌های غیردارویی مثل روان‌درمانی و چه از نظر درمان‌های دارویی روانپزشکی، تکنیک‌های خوبی برای درمان افسردگی وجود دارد که خیلی از آنها درباره بیماری‌های مزمنی مثل دیابت قابل استفاده هستند و باعث بهبود بیمار می‌شوند.
ضرورت معاینه دوره‌ای
دیابت هم مثل اکثر بیماری‌های مزمن علاوه بر اینکه ممکن است عوارض متفاوتی برای ارگان‌های مختلف بدن داشته باشد، می‌تواند سلامت روان فرد مبتلا را هم از چند جنبه تحت‌تأثیر قرار دهد؛ به همین دلیل مبتلایان به دیابت باید همانند آزمایش‌های دوره‌ای که برای چشم، وضعیت پوست و عفونت‌های احتمالی پوست انجام می‌دهند، سلامت روان‌شان را به همین میزان مد‌نظر داشته باشند. مبتلا شدن به افسردگی نه‌تنها کیفیت زندگی این بیماران را
به وضوح تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، بلکه احتمال مدیریت و کنترل دیابت را در آنها کم می‌کند. نکته مهم این است که بیماران مبتلا به دیابت علائم بروز افسردگی را جدی بگیرند و برای درمان خود اقدام کنند.
مراقبت از روان کودکان دیابتی
دیابت 2نوع دارد: نوع یک و 2. دیابت نوع یک عموما از دوران کودکی و نوجوانی شروع می‌شود و وابسته به تزریق انسولین است. کودکان و نوجوانان مبتلا به دیابت در این دوره حساس زندگی با شرایط ویژه‌ای مواجه می‌شوند؛ بنابراین از نظر سلامت روان باید مراقبت ویژه‌ای دریافت کنند. این گروه بیماران، هنوز توانایی و تجارب روانی کافی برای مدیریت شرایط پراسترس را ندارند و همین می‌تواند کمک کند تا احتمال ابتلا به بیماری‌های روانپزشکی در این سنین بالا برود.
آموزش‌ها فراموش نشود
کودکان مبتلا به دیابت در برخی موارد مجبورند انسولین تزریق کنند، قند خون خود را در کلاس اندازه بگیرند یا برخی خوراکی‌ها را با مراقبت مصرف کنند. این در‌حالی است که همکلاسی‌های آنها چنین شرایطی ندارند و این تفاوت‌ها برای کودک آزاردهنده خواهد شد. از سوی دیگر شرکت در برخی فعالیت‌های ورزشی برای این کودکان سخت‌تر است، گاهی قندشان از کنترل خارج می‌شود و از حال می‌روند و در برخی موارد هم با واکنش‌هایی از سوی همکلاسی‌های خود مواجه می‌شوند که ممکن است آزاردهنده باشد. چنین شرایطی حس غیرعادی بودن به کودک می‌دهد و باعث می‌شود که نتواند تعامل درستی با اطرافیان برقرار کند که یک عامل آسیب‌رسان برای روان او خواهد بود. اگر در این‌باره والدین حساسیت‌های لازم را به اولیای مدرسه منتقل کنند و آموزش‌های لازم درباره دیابت به دانش‌آموزان دیگر هم داده شود، این کودکان نیز می‌توانند زندگی باکیفیتی را تجربه کنند.
