روی دوش دردانه‌ها

12مدال و رده21؛ این پایان بازی‌های المپیک2024 پاریس برای ایران بود؛ پایانی خوش و دور از انتظار. قبل از اعزام ورزشکاران به فرانسه، شاید به‌ظاهر همه‌‌چیز خوب بود اما حداقل در ته دل مسئولان، آنهایی که واقعیت ورزش ایران را می‌دانستند، نگرانی موج می‌زد. آنها حتی حاضر به پیش‌بینی نشده بودند و در ‌گفت‌وگو‌های خصوصی هم توقع‌‌ها را در حد یکی دو برنز و نقره پایین آورده بودند. جوان‌شدن ورزشکاران، سال‌های سختی که بعضی از رشته‌ها پشت‌سر گذاشته بودند، فاصله زیادی که ورزشکاران چند رشته با رقبایشان داشتند، برخی‌ را به نتایج پاریس بدبین کرده بود اما هم ‌جوان‌تر‌ها و هم آنهایی که بیشتر از همه مشکل داشتند، درخشیدند؛ در حد مدال، در حد طلا. روز اولی که استارت بازی‌ها‌ خورد، شاید گفتن اینکه ایران با 3مدال طلا، 6نقره و 3برنز پاریس را ترک می‌کند و بعد از بازی‌های لندن بهترین نتیجه را می‌گیرد، فقط یک شوخی بود اما حالا کاروان ایران با این واقعیت و این مدال‌‌ها با پاریس خداحافظی کرده است.

جورکش‌ها
در همه دوره‌های قبل بیشترین بار مدال کاروان روی کشتی و وزنه‌برداری بود و بعد‌ترها تکواندو هم به جمع آنها اضافه شد. از بازی‌های‌1948 لندن تا 2024 پاریس که ایران در المپیک‌ها حاضر شده، یک نقره احسان حدادی در دوومیدانی و پرتاب‌دیسک خارج از این مجموعه بوده و یک طلای جواد فروغی در تیراندازی. در چند دوره اخیر، وزنه‌برداری و تکواندو نقش کمتری در تعیین جایگاه ایران در جدول داشتند ولی این‌بار در پاریس اتفاق ویژه‌ای افتاد. علاوه بر مدال‌های همیشگی کشتی، تکواندو هم نقش مهمی در بیست‌ویکمی کاروان ایران داشت. در کل 12مدال کاروان ایران در پاریس بین این دو رشته تقسیم شد؛ کشتی 2طلا، 4نقره و 2برنز به دست آورد و تکواندو هم یک طلا، 2نقره و یک برنز. چه خوب که این دو رشته در این حد توانمند ظاهر شدند اما افسوس که در بقیه رشته‌ها، ورزشکاری در حد سکو آماده نشده بود. این زنگ خطری جدی برای ورزش ایران به‌حساب می‌آید که اگر روزی کشتی و تکواندو روی فرم نبودند، قرار است چه رشته‌هایی برای کاروان مدال بیاورند!

زنان
حضور زنان در بازی‌های پاریس هم رشد کمی داشت و هم کیفی. در چند دوره اخیر، هر بار یک ورزشکار زن به کاروان ایران اضافه شده. این دوره در حالی 11زن برای بازی‌های پاریس سهمیه گرفتند که دوره قبل 10زن راهی توکیو شده بودند. در ریو 9 و در لندن 8زن ورزشکار ایرانی در بازی‌ها حاضر بودند. اما مهم‌تر از تعداد نفرات، تعداد مدال‌ها و کیفیت آنها بود. این بار 2زن روی سکو رفتند؛ ناهید کیانی نقره گرفت و مبینا نعمت‌زاده برنز. این در حالی بود که تک مدال تاریخی ورزش زنان ایران که برنز بود، در ریو به‌دست آمد.

بازنده‌ها
بعضی از رشته‌ها دور از انتظار ظاهر شدند و بعضی‌ها هم توقع‌ها را برآورده نکردند. تیراندازی در بازی‌های توکیو با مدال طلای جواد فروغی این نوید را داده بود که در بازی‌های بعدی می‌شود مدال‌های بیشتری گرفت اما این‌بار در پاریس عملکرد چندان موفقی نداشت. حضور هانیه رستمیان در فینال تپانچه بادی و سهمیه محمد بیرانوند 15‌ساله در خط تیراندازی به اهداف پروازی از اتفاقات خوب پاریس بود. وزنه‌برداری به‌مراتب عملکرد ضعیف‌تری از تیراندازی داشت. درست است، فدراسیون با تغییرات مدیریتی دچار چالش شد اما در همین مدت یک‌سال و نیمه هم می‌شد به شرایط بهتری رسید. وزنه‌برداری که در بعضی از دوره‌ها از کشتی‌ها هم بیشتر مدال و طلا داشت، این بار با 2سهمیه در پاریس حاضر بود، بدون اینکه به مدالی برسد. وضعیت دوومیدانی هم نزدیک به وزنه‌برداری بود. بعد از حضور پرتعداد این رشته در لندن(مدال نقره حدادی) و ریو، این رشته هم دچار ضعف مدیریتی شد. دوومیدانی در پاریس 2‌دونده 100متر داشت که فقط در مقدماتی دویدند.

مدال‌های جوان
ناگفته معلوم است که ‌بین مدال‌آوران ایران در پاریس، حسن یزدانی بیشترین سن را دارد اما در جمع 12مدال‌آور، نصف مدال‌ها را دهه‌هشتادی‌ها گرفته‌اند و 2طلا از 3طلا هم دست آنهاست؛ طلاهای آرین سلیمی و سعید اسماعیلی. بعد از حسن که متولد 5دی 1373 است، هادی ساروی و امین میرزازاده، بیشترین سن را دارند؛ هر دوی آنها متولد دی سال 1376 هستند و ساروی 2ماه از میرزازاده بزرگ‌تر است. ناهید کیانی هم که روز 10مرداد تولد 26سالگی‌اش را در پاریس گرفت، پیشکسوت‌ بعدی است. مهران برخورداری و امیرحسین زارع هم هر دو‌ متولد سال 1379هستند، مهران هم مثل کیانی هم‌تیمی‌اش مردادی است و زارع متولد‌ ماه دی. از 12‌نفر، 6نفر دهه هفتادی هستند و 6نفر بعدی دهه هشتادی. در جمع دهه هشتادی‌ها، علیرضا مهمدی، امیرعلی آذرپیرا و رحمان عموزاد هم‌سن‌ هستند و همگی متولد 1381. سعید اسماعیلی و آرین سلیمی یک سال‌ از آنها کوچک‌ترند؛‌ سلیمی آذر 1382 به دنیا آمده و اسماعیلی تیر همان سال. اما کم‌ سن‌وسال‌ترین مدال‌آور کاروان ایران یک دختر است؛ مبینا نعمت‌زاده که 27اردیبهشت سال‌1384 متولد شده است. شاید دهه‌هفتادی‌ها هنوز شانس مدال در بازی‌های المپیک آینده را داشته باشند، اما درخشش 6 دهه‌هشتادی در پاریس این امیدواری را می‌دهد که ورزش ایران برای یکی دو دوره اخیر می‌تواند روی مدال‌های آنها حساب باز کند یا شاید هم برای 3دوره آنها را روی سکو ببیند؛ کاری که هادی ساعی (3دوره) و حسین رضازاده(2دوره) ‌انجام دادند.

سورپرایزها
المپیک پاریس چند اتفاق ویژه برای ورزش ایران داشت. در بعضی از رشته‌ها هرچند مدال به‌دست نیامد ولی اتفاقاتی افتاد که در حد مدال ارزش داشت. در بعضی از رشته‌ها هم مدال‌هایی به‌دست آمد که پیش‌بینی آنها خیلی سخت بود و مسئولان را حسابی غافلگیر کرد.

   رضا علیپور  |   او نخستین و تنها نماینده ایران در سنگنوردی بود. این رشته از بازی‌های توکیو المپیکی شد و در آن دوره هم مسابقات بخش سرعت برگزار نشد؛ جایی که علیپور تخصص دارد. علیپور تا یک‌قدمی مدال برنز پیش رفت و در 6صدم ثانیه به رقیب آمریکایی‌اش باخت. علیپور روی سکو نرفت اما در حد یک قهرمان از او تقدیر شد. وقتی همه ورزش‌دوستان جهان حضوری و مجازی پای مسابقات این رشته بودند، تعظیمی که سنگنورد نیوزلندی به علیپور کرد، جایگاه او را به همه نشان داد. ساموئل واتسون، سنگنورد آمریکایی که در همین پاریس 2بار رکورد جهان را شکست و با بدشانسی به برنز رسید، در پیامی که بعد از مسابقه خطاب به علیپور منتشر کرد، حداقل ورزش ایران را متوجه کرد که چه ورزشکار بزرگی دارد. واتسون به علیپور گفته بود که او قهرمان دوران کودکی‌اش بوده. قبل از پاریس چند نفر در ایران علیپور را می‌شناختند؟

   مهدی الفتی  |   او مرد اولین‌های ژیمناستیک ایران است. نخستین مدال تاریخ بازی‌های آسیایی این رشته را گرفته، نخستین سهمیه المپیک را صاحب شده و در نخستین حضورش در المپیک هم به نخستین فینال رسیده. الفتی در پاریس به مدال نرسید اما حضور در فینال به اندازه یک طلا ارزش داشت. او نام ژیمناستیک ایران را در جهان مطرح کرد و همه ایران را به آینده این رشته امیدوار.
   مبینا فلاح |    در بعضی از رشته‌ها شاید یک پیروزی هم یک اتفاق مهم باشد. فلاح برای اولین‌بار در تیراندازی با کمان به نخستین پیروزی رسید و از گروه مقدماتی صعود کرد و البته که باز هم خودش از نتیجه ناراضی بود.

   شمشیربازی تیمی  |    از ماه‌ها قبل گفته می‌شد که شمشیربازی یکی از ناموفق‌ترین‌ها در پاریس خواهد بود. تغییرات مدیریت فدراسیون و کادر فنی تیم ملی، این رشته را تحت‌تأثیر قرار داده بود اما حداقل در مسابقات تیمی، شمشیربازی بازنده نبود و تا یک‌قدمی مدال هم پیش رفت. این تیم اگر به تک‌ضربه‌ها نمی‌باخت، با برنز یا حتی نقره‌ پاریس را ترک می‌کرد.

   تکواندو  |    البته که بزرگ‌ترین سورپرایز کاروان ایران در پاریس، تیم تکواندو بود. در تیم 4نفره اگر توقعی هم بود، فقط از ناهید کیانی بود که سال پیش میلادی در مسابقات قهرمانی جهان نخستین طلا را برای زنان این رشته به‌دست آورده بود. نه کسی آرین سلیمی را می‌شناخت و نه چندان امیدی به مهران برخورداری بود. مبینا نعمت‌زاده هم که قرار بود در بازی اول ببازد و تمام. اما هر 4نفر آنها روی سکو رفتند و درخشیدند و این بهترین المپیک تکواندو بود. تکواندوی ایران از بازی‌های سیدنی و با هادی ساعی المپیکی شد. در همان دوره اول ساعی مدال برنز گرفت، 4سال بعد در آتن مدال هادی طلا شد و یوسف‌ کرمی هم روی سکوی سوم رفت، در پکن هادی تنها بود ولی باز هم روی سکوی قهرمانی رفت. در بازی‌های لندن محمد باقری‌معتمد مدال نقره گرفت و در ریو هم کیمیا علیزاده صاحب برنز شد. این دوره تیم مثل ریو با 4سهمیه به باز‌ی‌ها اعزام شد اما شاید 4مدال پاریس دیگر در هیچ‌دوره‌ای تکرار نشود.