«رنج‌نامه» مدیران و دانش‌آموزان
موضوع: سالنامه‌های مدارس قدیمی تهران
ویژگی: انتشار مطالب جذاب تاریخی همراه با مصاحبه‌ها و گزارش‌هایی از معلمان و دانش‌آموزان
***
جذاب‌ترین سالنامه‌ها یا همان وقایع‌نامه‌های تهران را باید در مدارس قدیمی این شهر جست‌وجو کرد؛ سالنامه‌هایی که به‌دست معلمان، مدیران و به‌خصوص دانش‌آموزان نگاشته می‌شد و مروری بر یک سال فعالیت آن مدرسه بود.
سالنامه‌های مدارس یکی از متفاوت‌ترین و مهم‌ترین منابع درباره تاریخ تهران محسوب می‌شوند. درحقیقت این سالنامه‌ها که در گذشته به وقایع‌نامه معروف بودند، در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ منتشر شدند و بخشی از وقایع مدارس آن زمان را مکتوب کردند. این سالنامه‌ها اگرچه همچون روزنامه‌ها و بخش‌های دیگر مطبوعات در میان عموم مردم توزیع نمی‌شدند و بیشتر مختص دانش‌آموزان و فعالان سیستم آموزش‌وپرورش بودند، به‌نوعی روایتگری مکتوب وقایع مدارس پایتخت را بر عهده داشتند. علیرضا بزرگی، پژوهشگر و فعال اجتماعی محله تاریخی کن، دراین‌باره می‌گوید: « شما با خواندن این سالنامه‌ها از وقایع مدارس و اتفاقات بین دانش‌آموزان و معلمان و... مطلع می‌شوید. این سالنامه‌ها بیانگر تاریخ فرهنگی و اجتماعی مردمان تهران‌اند و محیط مدارس آن روزگار را بسیار عالی و خواندنی شرح می‌دهند. مصاحبه، گزارش، داستان‌نویسی، طنز و... محتوای اصلی این سالنامه‌ها است.» سالنامه‌های یادشده با همت معلمان، مدیران و دانش‌آموزان مدارس در دورانی چاپ می‌شدند که امکانات نشر بسیار محدود و پرهزینه بود و به همین دلیل، این سالنامه‌ها عمر طولانی نداشتند. از مشهورترین سالنامه‌های تاریخی مدارس تهران می‌توان به سالنامه مدرسه بهمن روستای کن، دبیرستان‌های هدف، سالنامه دبیرستان دکتر ولی‌الله نصر، سالنامه دبیرستان شاهپور تجریش، سالنامه دبیرستان رهنما، سالنامه دبیرستان علمیه تهران، سالنامه دبیرستان شرف تهران و سالنامه بنیاد فرهنگی البرز تهران اشاره کرد. جالب اینکه چون برخی از این سالنامه‌ها روایتگر مشقات و دردسرهای یک سال تحصیلی بودند، به‌عنوان «رنج‌نامه» نیز منتشر می‌شدند؛ مانند «رنج‌نامه مدیر دبیرستان شاهپور تجریش/ ۱۳۲۵ ه.ش». بزرگی برای نمونه سالنامه مدرسه بهمن کن را مثال می‌زند و می‌گوید: «در بخش‌های مختلف این سالنامه می‌توان به موضوع‌هایی همچون سال تأسیس مدرسه بهمن، سرگذشت دبیران مدرسه، دست‌نوشته‌هایی از دانش‌آموزان، شرح‌حال بزرگان کن، اوضاع جغرافیایی و محصولات کن، جدول، لطیفه و سرگرمی اشاره کرد. عکس‌های کتاب هم بسیار دیدنی و جذابند و دانش‌آموزان قدیمی را در مدرسه نشان می‌دهند.»
