بی‌خوابی فرزندان؛ بلای جدید خانواده‌ها

لیلا شریف-روزنامه‌نگار

جای شب و روز برای کودکان و نوجوانان عوض شده است و با هر ترفندی تلاش می‌کنند تا خود را در دسته شب‌زنده‌دارها نگه دارند و درست زمانی که خورشید در آسمان جا خوش می‌کند، چشمانشان گرم خواب می‌شود. رواج این سبک زندگی در میان دانش‌آموزان نفس خانواده‌ها را بریده است، چرا که در میان تشرها و التماس‌های آنها برای تنظیم زمان خواب فرزندانشان، باز هم بازی کردن با گوشی‌، تماشای فیلم و بیدار ماندن با زور قهوه و انرژی‌زاها برنده‌ هستند.گزارش پیش رو ، تغییر فرهنگ استراحت در نسل جدید وهشداری جدی در این رابطه است.

توقف هورمون رشد
هورمون رشد جزو آن دسته از هورمون‌هایی است که هر پدر و مادر مقداری از آن مطلع هستند و تلاش می‌کنند تا برای رشد مناسب قد و بالای فرزندانشان، سبک زندگی درستی انتخاب کنند. به‌گفته سهیلا برجی، فوق تخصص غدد:«در واقع هورمون رشد به‌دلیل اثر پررنگی که بر رشد استخوان‌ها دارد بر میزان رشد و قد افراد اثر می‌گذارد. این هورمون در بدن کودکان و هنگام خواب، حوالی ساعت 10تا 12شب ترشح می‌شود. فقط دراز کشیدن در رختخواب و بیدار بودن در ساعت 10کافی نیست، بلکه باید کودک کاملا خواب باشد.» تغییر در ساعت خواب کودکان و نوجوانان موجب شده تا این هورمون به درستی ترشح نشود و مشکلاتی همچون اختلال در رشد قد و مو، تأخیر در بلوغ، تراکم چربی و... برای برخی از کودکان و نوجوانان رقم بخورد.


پسرم باید طلوع آفتاب را ببیند و بعد بخوابد
تنظیم زمان خوابیدن کودکان به چالش مستمر خانواده و فرزندانشان تبدیل شده است و هر بار هم با یک دلیل تازه برای شب‌زنده‌داری‌ها مواجه می‌شوند. مریم که یک فرزند نوجوان دارد از چالش‌هایش می‌گوید:«پسر من هر شب به یک بهانه‌ای بیدار می‌مونه، یک شب با گوشی بازی می‌کنه، یک شب مشغول تماشای فیلمه، یک شب می‌گه خوابم نمی‌بره. اونقدر بیدار می‌مونه تا به قول خودش طلوع آفتاب رو ببینه و بعد بخوابه.» مریم تنها مادری نیست که بی‌خوابی فرزندش او را عاصی کرده، مرتضی هم از اختلال خواب دخترش حتی در زمان مدرسه صحبت می‌کند:«مدت‌هاست که زمان خواب دخترم عوض شده. خوشبختانه خیلی اهل بازی با گوشی نیست، اما مدام فیلم تماشا می‌کند و موقع مدرسه هم تا 2صبح بیدار می‌مونه تا فیلم ببینه.»

تقلب با استفاده از قهوه و انرژی‌زا
 گره کردن انگشت‌های دست به دور لیوان‌های قهوه، تبدیل به یک آیین نانوشته میان نوجوانان محصل شده است تا از این طریق خواب‌آلودگی ناشی از بی‌خوابی را پنهان کنند. ماجرای وابستگی دانش‌آموزان به قهوه چنان پررنگ شده است که برخی از مدارس برای کاهش مصرف قهوه دانش‌آموزانشان دست به دامن کافه‌های اطراف مدارس شده‌ و در زمان فعالیت مدارس از آنها می‌خواهند از فروش قهوه به دانش‌آموزان خودداری کنند؛ موضوعی که با مخالفت کافه‌داران مواجه می‌شود. در کنار مصرف قهوه نباید از مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا غافل شد، چرا که نوشیدن انرژی‌زاها به یک عادت دسته‌جمعی در میان این نسل تبدیل شده است تا به شیوه مصنوعی، انرژی از دست‌رفته خود را شارژ کنند.

چند توصیه به خانواده‌ها
هر پدر و مادری براساس الگوی رفتاری فرزندانش می‌تواند از راه‌حل‌های مختلفی برای حل مشکل اختلال خواب استفاده کند اما چند توصیه کلی شاید بتواند چاره‌ساز باشد:
ممنوعیت استفاده از موبایل و تلویزیون: تماشای فیلم و نور آبی گوشی‌های هوشمند می‌تواند مشکلات خواب را افزایش دهد.
ایجاد محیط خواب مناسب: مطمئن شوید که محیط خواب کودک یا نوجوانان‌شما آرام و تاریک است.
فعالیت بدنی منظم: انجام ورزش و فعالیت‌های بدنی منظم در طول روز می‌تواند زمینه را برای خستگی بدن کودک و خواب طبیعی مهیا کند.
توجه به تغذیه: قبل از نزدیک شدن به زمان خواب حواستان باشد که فرزندتان غذای حجیم نخورد.