کوه‌های شاهنامه فردوسی
برخی از اماکنی که در متون کهن فارسی از آن یادشده، هنوز هم مقصد و مسیر گردشگری است؛ مثل کوه‌های روستای ابرج که فردوسی هم از آن در شاهنامه نام برده است.
به‌گزارش همشهری، برای دیدن این کوه باید راهی استان فارس شویم. در غرب مرودشت و در دشت منتهی به سد درودزن 3کوه منفرد دیده می‌شود که به «ستخر گزین» یا «سه تخت گزین» یا «سه گنبدان» معروف است. شکوه و عظمت این کوه‌ها از سراسر دشت دیده می‌شود. جایی که فردوسی در شاهنامه راجع به این 3کوه چنین می‌گوید: «پناه دلیران ایران زمین/ گل است و گلاب
و ستخر گزین/ به سه گنبدان ستخر گزین/ نشیمنگه شاه ایران زمین»
نام‌های این 3کوه قلعه شکسته، استخر و شاداب است. در دیواره کوه غربی که در بالای روستای ابرج قرار دارد چند سالی است که غار بسیار زیبایی کشف شده است. رسیدن به غار نیاز به کمی کوهپیمایی دارد و ورود به آن دشوار است، اما برای علاقه‌مندان به جاذبه‌های طبیعی تحمل این سختی ارزش بازدید از این غار زیبا را دارد.
ابن‌بلخی، نویسنده معروف قرن ششم هجری‌قمری درباره کوه استخر و 2کوه مجاورش می‌نویسد: «جمشید سه قلعه بساخت در میان شهر و آن را سه گنبدان نام نهاد. یکی قلعه استخر و دوم قلعه اشکنون و سوم قلعه شکسته. بر قلعه استخر خزانه داشتی و بر شکسته فراش‌خانه و اسباب آن و بر اشکنون زرادخانه»
قلعه شکسته شرقی‌ترین کوه از سه‌گنبدان معروف است که در 2فرسخی جاذبه تاریخی تخت جمشید قرار دارد. طبق روایات مختلف در زمان حمله اعراب به ایران ابن‌ابیه در این قلعه تحصن کرده است. قلعه شکسته یکی از جاذبه‌های تاریخی معروف مرودشت نیز محسوب می‌شود. برای رفتن به این قلعه باید از روستای معصوم‌آباد بگذرید که در فاصله ۷۵کیلومتری شیراز قرار دارد. علت نامگذاری کوه میانی به استخر، حوضچه‌ای بزرگ است که در بالای این کوه قرار دارد. آب این حوضچه از بارش‌های زمستانی و بهاری تأمین می‌شود. قلعه استخر نامدارترین قلعه در بین سه‌گنبدان است و ارتفاعش از سطح دشت حدود ۴۰۰متر است.
