17 سال بعد

چه‌کسی فکرش را می‌کرد 2چهره حاضر در عکسی که 17سال پیش گرفته شده بود، همزمان در یک شب به قهرمانی در 2قاره برسند؛ تصویری که در مراسم یونیسف و از غسل تعمید تعدادی کودک که در قرعه‌کشی برنده شده بودند، به ثبت رسیده بود. لامین یامال یک روز پس از تولد 17سالگی و لیونل مسی چند روز پس از تولد 37سالگی‌‌اش این قهرمانی‌ها را جشن گرفتند و حالا هر دوی آنها را می‌توانیم در جام جدیدی تحت عنوان فینالیسیما روبه‌روی هم ببینیم. فینالیسیما، جایگزین جام کنفدراسیون‌هاست که با همفکری یوفا و کونمبول (کنفدراسیون فوتبال آمریکای‌جنوبی) و با تأیید فیفا، بین قهرمانان قاره اروپا و آمریکای‌جنوبی در سال بعد از جام‌ملت‌های هر 2قاره انجام می‌شود. در دوره قبلی که سال۲۰۲۲ برگزار شد، آرژانتین به‌عنوان قهرمان آمریکای‌جنوبی ۳ بر صفر قهرمان اروپا یعنی ایتالیا را شکست داد. فینالیسیمای۲۰۲۵ میان آرژانتین و اسپانیا و به‌احتمال زیاد پس از پایان بازی‌های باشگاهی فصل ۲۵-۲۰۲۴ (خرداد۱۴۰۴) برگزار می‌شود.

امیلیانو مارتینس تنها عاملی بود که مسی برای کسب جام‌های ملی نیاز داشت. این دروازه‌بان جنجالی 2کوپا‌آمریکا و یک جام‌جهانی را برای کاپیتان تیمشان به ارمغان آورد؛ حتی در این دوره از کوپا‌آمریکا که اصلا تورنمنت آرژانتین نبود و این تیم مقابل اکوادور، کلمبیا و کانادا هم تیم برتر میدان نبود. لحظه مصدومیت مسی در فینال‌کوپا و اشک‌های او یادآور لحظات دراماتیک فینال یورو2016 بود؛ جایی که کریستیانو رونالدو با اشک زمین را ترک کرد ولی همبازیانش تا پای جان ماندند، فرانسه را که تیمی شایسته‌تر بود شکست دادند و جام را در دستان کاپیتان گذاشتند. آرژانتین- کلمبیا هم به همین شکل پیش رفت. مسی و رونالدو، صحنه مشابه دیگری را هم تجربه کرده بودند؛ رونالدو در یوروی2024 در بازی با اسلوونی پنالتی خراب کرد ولی درخشش دروازه‌بان پرتغال، ناکامی کریستیانو را برای او تلافی کرد، این اتفاق دقیقا تکرار لحظات تاریخی فینال جام‌جهانی2022 بود؛ وقتی که امیلیانو مارتینس بهترین مهار تاریخ را مقابل کولوموانی ثبت کرد و در پنالتی‌ها آرژانتین را به قهرمانی جام رساند. به‌هرحال، چیزی که به قطع می‌توان گفت این است که آرژانتین محکم‌ترین اتحاد تاریخ فوتبال را پیرامون مسی دارد. در این تیم همه فدایی او هستند و چیزی جز فداکاری و تحسین برای کاپیتانشان ندارند. آرژانتین اگر در دوران اسکالونی تنها 2باخت (در 63بازی) داده، فقط به‌خاطر مهارت‌های این سرمربی نیست، این نتیجه جادوی مسی و حلقه یارانش است.
    حالا این ستاره بزرگ به پرافتخارترین بازیکن تاریخ فوتبال هم تبدیل شده است؛ مسی با 45جام از رکورد دنی آلوز برزیلی گذر کرده است؛ البته اگر فینالیسیما و المپیک را هم در تعداد جام‌ها لحاظ کنیم.
    مسی در این دوره فقط یک پاس‌گل از روی کرنر و یک گل از روی اصطکاک کفش با توپ شلیک‌شده انزو فرناندس ثبت کرد. عملکرد کلی مسی؛ 1069بازی، 1212تأثیر مستقیم روی گل، 838گل، 374پاس‌گل، 45جام، 8توپ طلا، 6کفش طلا و 35گل در فینال‌ها.
    مسی نخستین بازیکنی شد که در 5فینال کوپا به میدان می‌رود (2007، 2015، 2016، 2021 و 2024) که یکی بیشتر از فینال‌های خاویر ماسکرانو است. مسی با 37سال و 20روز سن مسن‌ترین بازیکنی شد که از ابتدا در ترکیب یک تیم قرار می‌گیرد.
    از ژوییه2007 تا فینال این دوره‌، مسی در یک بازی کوپا‌آمریکا تعویض نشده بود، همچنین در بازی مقابل کلمبیا. این سومین باری بود که این آرژانتینی (در کنار یک بازی دیگر در سال2007 مقابل ایالات متحده)، در جریان بازی تعویض شد.
    مسی در 3فینال ملی پیاپی شکست خورده بود و حالا در 3فینال ملی پیاپی به پیروزی رسیده است. او در کوپای قبلی هم خوب بازی نکرد و درد داشت. در آن دوره آرژانتینی‌ها با تک‌گل دیماریا برزیل را بردند و حالا با تک‌گل لائوتارو مارتینس در وقت‌های اضافه کلمبیا را شکست دادند و قهرمان شدند.
    این شانزدهمین کوپای آرژانتین بود که آنها را بالاتر از اروگوئه رکورددار کرد. برزیل فقط 9بار قهرمان کوپا شده و کلمبیا یک‌بار سال2001 و در خانه به قهرمانی رسیده است.
    آرژانتین در این مسابقات هرگز از حریفان عقب نیفتاد و نخستین تیم آمریکای‌جنوبی شد که 3تورنمنت پیاپی بزرگ ملی را می‌برد؛ 2کوپا و یک جام‌جهانی.
    این نخستین شکست نستور لورنزو، سرمربی آرژانتینی کلمبیا و جانشین کی‌روش پس از 29بازی بود.
    آرژانتین برای نخستین‌بار پس از نیمه‌نهایی مقابل کرواسی در جام‌جهانی2022، مالکیت توپ کمتری نسبت به حریف خود داشت: 44.3درصد مقابل کلمبیا و 39.2درصد در آن بازی.
    امیلیانو مارتینس باز هم کلین‌شیت کرد (33بار در 45بازی ملی). فقط 4تیم در تاریخ این رقابت‌ها کمتر از او (2) گل دریافت کرده‌اند؛ آرژانتین در سال2024 (یک‌گل)، کلمبیا در سال2001 (بدون گل)، برزیل در سال‌1989 و 2019 (هر 2دوره یک گل).
    امیلیانو در این بازی از 5گل حریف جلوگیری کرد و 4سیو داشت که در فینال 10دوره اخیر کوپا بی‌سابقه است. او نخستین دروازه‌بانی شد که در یک دوره 5بار دروازه‌اش را بسته نگه می‌دارد.
    گل لائوتارو مارتینس چهارمین گل دیرهنگام بود که در وقت اضافه فینال کوپا‌آمریکا به ثمر می‌رسید، پس از کوپای1919 (گل فریدنرایش برای برزیل مقابل اروگوئه) و 1937 (2گل از ویسنته د لا ماتا برای آرژانتین مقابل برزیل). مهاجم اینتر این دوره 5گل زد که فقط مسی و ریکلمه توانسته‌اند این تعداد گل را در یک دوره کوپا تکرار کنند.
    نبود اوتامندی چندان مهم نیست اما خبر تلخ برای آرژانتینی‌ها این بود که دیماریا هم از تیم ملی خداحافظی کرد. او مرد بازی‌های بزرگ و گلزن فینال‌ها بود؛ قهرمان جام‌جهانی جوانان ۲۰۰۷، مدال طلای المپیک ۲۰۰۸، قهرمان کوپا‌آمریکا ۲۰۲۱، قهرمان فینالیسیما۲۰۲۲، قهرمان جام‌جهانی۲۰۲۲ و قهرمان کوپا آمریکا ۲۰۲۴.
    آرژانتین تنها کشوری است که 30بار به فینال کوپا رسیده است؛ با 14شکست.

در دورانی که همه نگران بی‌ستاره‌شدن فوتبال هستند، یامال به لطف جرأت ژاوی که به او بازی داد، فوتبال‌دوستان را امیدوار نگه داشته است. اگر مسی و رونالدو به پایان خود نزدیک شده‌اند و دیگر زلاتانی وجود ندارد، در عوض دوره، دوره بازیکنانی مثل بلینگام، هالند، امباپه، وینیسیوس، موسیالا، فلوریان ورتس و... و البته یامال است. بازیکن اسپانیایی همه رکوردهای جوان‌ترین‌ها را زد و یک گل زده و 4پاس‌گل در این دوره از رقابت‌های یورو ثبت کرد. این را درنظر بگیرید که او در جام‌جهانی2026 و در آستانه 19سالگی هم همچنان جوان خواهد بود.
    تعداد گل و پاس‌گل‌های لامین یامال 17ساله در 4بازی حذفی تورنمنت‌های ملی، با آمار کریستیانو رونالدوی 39ساله در 22بازی در عدد5 برابر شد.
    رکورد بیشترین پاس‌گل در تاریخ یورو، متعلق به کریستیانو رونالدو است که در 6تورنمنت، 8پاس‌گل را ثبت کرده. لامین یامال در نخستین تورنمنت خود، موفق به ثبت 4پاس‌گل شد.
    نیکو ویلیامز اسپانیایی در سن 22سال و 2روز، به دومین بازیکن جوانی تبدیل شد که در فینال یورو گل زد، پس از پیترو آناستازی که سال1968 برای ایتالیا (20سال و 64روز) به گل رسیده بود. گل او، 69ثانیه پس از سوت آغاز نیمه‌دوم، زودترین گل نیمه‌دوم در فینال یورو است. تولد نیکو یک روز پیش از تولد یامال بود.
    لوئیس دلا فوئنته از زمانی که سرمربی اسپانیا شده است، بالاترین درصد برد را ‌بین مربیان بین‌المللی اروپایی دارد؛ 21بازی، 17برد و 81درصد پیروزی.
    دلافوئنته سومین سرمربی مسن تاریخ یورو است؛ با 63سال و 23روز سن پس از لوئیس آراگونس از اسپانیا در سال2008 (69سال و 337روز) و اتو رهاگل آلمانی با یونان در سال2004 (65سال و 330روز). عجیب اینکه هر سه سرمربی پیر فاتح جام شده‌اند.
    حالا اسپانیا با 4قهرمانی و با عبور از‌آلمان به‌تنهایی پرافتخارترین تیم یورو است. آنها قبلا سال‌های 1964، 2008 و 2012 جام را به‌دست آورده بودند.
    اسپانیا هر 7بازی خود در این دوره را برد که این یک رکورد است. آنها با 15گل زده بهترین خط حمله را در اختیار دارند. فرانسه سال1984 که مسابقات با حضور 8تیم برگزار ‌شد، 14گل زده بود.
    خوسلو، دنی کارواخال و ناچو، نهمین، دهمین و یازدهمین بازیکنانی هستند که موفق می‌شوند در یک فصل به‌طور همزمان فاتح لیگ قهرمانان اروپا و یورو شوند.
    از آغاز سال2023 رودری فقط در 4مسابقه شکست خورده و 8جام به‌دست آورده است؛ 2برابر شکست‌هایش.
    با قهرمانی در یورو، خسوس ناواس، مدافع ۳۸ساله تیم ملی اسپانیا با ۴عنوان قهرمانی به پرافتخارترین بازیکن لاروخا تبدیل شد؛ جام‌جهانی۲۰۱۰، یورو۲۰۱۲، لیگ ملت‌ها ۲۰۲۳ و یورو۲۰۲۴.


    انگلیس در 8بازی از 12بازی اخیر خود در تمامی رقابت‌ها نخستین گل بازی را دریافت کرده است.
    گرت ساوث‌گیت پس از هلموت شون (1972 و 1976) و برتی فوگتس (1992 و 1996) سومین سرمربی انگلیس بود که تیمش را به فینال یورو می‌برد. 2نفر قبلی یک‌بار قهرمان شده بودند اما ساوث‌گیت تنها کسی است که 2جام را باخت و انگلیس تنها تیمی است که 2دوره پیاپی نایب‌قهرمان شد. این صدودومین باری بود که ساوث‌گیت به‌عنوان سرمربی انگلیس در یک مسابقه رسمی فعالیت می‌کرد و البته آخرین بار. او دیروز به‌طور رسمی از سرمربیگری انگلیس کناره‌گیری کرد. گراهام پاتر، ادی هاو (سرمربی نیوکاسل)، مائوریسیو پوچتینو و توماس توخل ازجمله نامزدهایی هستند که می‌توانند جایگزین او در تیم ملی انگلیس شوند.
    این چهل‌وپنجمین بازی انگلیس در یورو بود؛ 19بازی بیشتر از هر کشور دیگری که هرگز این جام را نبرده‌اند. بلژیک با 26بازی دومین تیم است.
    هری کین پس از 15سال بازی در سطح حرفه‌ای باز هم موفق به کسب جام نشد. او در این سال‌ها 3بار آقای گل لیگ برتر شده؛ فصل‌های 2015-2016، 2016-2017 و 2020-2021، آقای گل جام‌‌های جهانی 2018 و 2020 و آقای گل بوندس‌لیگا
2024-2023 بوده و یکی از 6آقای گل یورو 2024. او تنها بازیکنی است که در مراحل حذفی یورو و جام‌جهانی 9گل زده اما بدون یک جام خشک و خالی!
    کین در چند فینال هم حاضر و ناکام بوده؛ ۲فینال جام اتحادیه، یک فینال لیگ قهرمانان اروپا، یک سوپرجام آلمان و ۲فینال یورو (۲۰۲۰ و ۲۰۲۴).
    کاپیتان انگلیس در 181دقیقه‌ای که در هر 2فینال یورو 2020 و 2024 بازی کرد، تنها یک شوت و یک لمس در محوطه جریمه حریف و 58 لمس توپ در جریان 2بازی داشت.

جام رکوردها

     6 بازیکن با 3گل، بهترین گلزنان مسابقات شدند: هری کین از انگلیس، گئورگی میکاوتادزه از گرجستان، جمال موسیالا از آلمان، کودی خاکپو از هلند، ایوان شرانتس از اسلواکی و دنی اولمو از اسپانیا.
    این دوره هم مثل دوره قبلی 11گل به‌خودی داشت اما مشخص نیست چرا گل به‌خودی ژول کنده به فرانسه، به نام اولمو محاسبه شد. 10گل به‌خودی رسمی: ماکسیمیلیان وبر (اتریش مقابل فرانسه)، یان فرتونگن (بلژیک مقابل فرانسه)، رابین هراناچ (چک مقابل پرتغال)، آنتونیو رودیگر (آلمان مقابل اسکاتلند)، ریکاردو کالافیوری (ایتالیا مقابل اسپانیا)، دونیل مالن (هلند مقابل اتریش)، رابین لو نورمان (اسپانیا مقابل گرجستان)، سامت آکایدین (ترکیه مقابل پرتغال) و مرت مولدور (ترکیه مقابل هلند).
    اسپانیا نخستین تیمی شد که 7بازی و همه مسابقات یک دوره یورو را می‌برد.
    یامال با 17سال و یک روز سن جوان‌ترین فاتح جام شد. او همه رکوردهای مخصوص به جوان‌ترین‌ها را زد.
    این دوره سریع‌ترین و دیرترین گل‌های تاریخ یورو به ثمر رسیدند. ندیم بایرامی در نخستین بازی گروهی آلبانی پس از 23ثانیه به ایتالیا گل زد که سریع‌ترین گل بود. کوین کسوبوت دقیقه90+10 برای مجارستان مقابل اسکاتلند گل زد که دیرترین گل تاریخ مسابقات بود.
    گروه E نخستین گروه در تاریخ یورو بود که هر 4تیم با امتیاز برابر مسابقاتشان را به پایان بردند. رومانی، بلژیک، اسلواکی و اوکراین پس از یک برد، یک تساوی و یک شکست به‌کار خود پایان دادند. از این گروه فقط اوکراین حذف شد.
    برای سومین دوره متوالی، مدافع عنوان قهرمانی در مرحله یک‌هشتم حذف شد؛ ایتالیا در سال2016، پرتغال در سال2020 و آلمان در این دوره. اسپانیا باید در یورو2028 مراقب باشد.
    گل‌های مورد انتظار انگلیس فینالیست(6.15) در 7بازی کمتر از کرواسی(6.55) بود که فقط 3بازی انجام داد.
    چک‌(3گل) در مرحله گروهی بیشتر از 9تیم دیگر گل زد اما فقط یک امتیاز گرفت.
    از سال2002 تیم‌های اسپانیایی در 27فینالی که حضور داشته‌اند،‌ تیم‌های غیراسپانیایی را برده‌اند. فقط اسپانیایی‌ها توانسته‌اند تیم‌های این کشور را در فینال‌های مختلف شکست دهند.
    لوکا مودریچ با 38سال و 289روز سن در بازی مرحله گروهی کرواسی مقابل ایتالیا، مسن‌ترین گلزن ادوار یورو شد؛ بالاتر از ایویکا واستیچ از اتریش.
    بازی آخر گروه F بین چک و ترکیه رکورد بیشترین تعداد کارت را شکست؛ 19کارت شامل 17کارت زرد و 2کارت قرمز؛ 7کارت برای چک و 12کارت برای ترکیه.
    در مرحله یک‌هشتم نهایی دیوگو کاستا دروازه‌بان پرتغالی، در بازی با اسلوونی و در ضربات پنالتی 3سیو انجام داد و رکورد بیشترین مهار در ضربات پنالتی یک مسابقه در یورو را شکست. این در حالی بود که اسلوونی نخستین تیم در تاریخ مسابقات شد که تمام پنالتی‌های خود را از دست داده است.
    درمجموع 51مسابقه در این دوره 117گل رد و بدل شد با میانگین 2.29گل در هر مسابقه.
    رودری از اسپانیا بهترین بازیکن جام شد. کفش طلا هم به بازیکنی از همین تیم رسید؛ به دنی اولمو با 3گل زده و 2پاس‌گل.
    تیم ملی اسپانیا 9.24میلیون یورو پاداش قهرمانی گرفت. آنها به ازای هر برد در مرحله گروهی 500هزار یورو (1.5میلیون)، برد یک‌هشتم 1.5، برد در یک‌چهارم 2.5 و پیروزی در نیمه‌نهایی 4میلیون یورو پاداش گرفته بودند.

 کریستیانو رونالدو نتوانست در ششمین یوروی پیاپی خود هم گل بزند: 23شوت، بدون گل و اشک زیاد. پس از دکو در یورو2004 که 24شوت بدون نتیجه داشت، رونالدو با گل مورد انتظار 3.6 بدترین رکورد را به‌جا گذاشت. تنها امباپه‌(24) شوت‌های بیشتری نسبت به رونالدو داشت و البته برخلاف کریستیانو پنالتی‌اش را در جریان بازی گل کرد.

پپه پرتغالی با 41سال و 130روز سن در یک‌چهارم نهایی مقابل فرانسه مسن‌ترین بازیکن یورو شد و گابور کرالی مجار را جا گذاشت.