گزارش
افسانه بزی که مار می‌خورد
«بز اروندان» وایرال شده در شبکه‌های اجتماعی ساکن ایران است؟
مجید جباری- روزنامه‌نگار
پس از مشاهده «هما» پرنده افسانه‌ای و اساطیری ایران در ارتفاعات استان البرز که موجی از شگفتی و شادمانی در شبکه‌های اجتماعی به راه انداخت، این بار خبر «دیده‌شدن بز اصیل ایرانی پس از 200سال در ارتفاعات البرز» در فضای مجازی سر و صدا کرده است. به دنبال انتشار تصاویری از «کل مارخور» در شبکه‌های اجتماعی، بسیاری از رسانه‌ها و صفحات محیط‌زیستی هم بدون راستی آزمایی، خبر و تصویر آن را باز نشر کرده‌اند. اما موضوع چیست؟ آیا این گونه حیات وحش که از آن در فضای مجازی و برخی رسانه‌ها به‌عنوان بز کوهی اروندان یاد می‌شود، اصالت ایرانی دارد؟
چرا مارخور؟
نام مارخور از 2 زبان پشتو و فارسی می‌آید و به این باور باستانی اشاره دارد که «مارخور» مار‌ها را می‌کشد و می‌خورد. اعتقاد بر این است که این اسطوره منطقه‌ای از شکل مار مانند شاخ‌های بز نر نشأت می‌گیرد که مانند مار، پیچ خورده و احتمالاً باعث شده است مردم باستان آنها را به مار‌ها پیوند دهند. این بز خارق‌العاده که به پیرمرد کوهستان معروف است، حیوان ملی پاکستان است و از سال ۲۰۱۵ در فهرست قرمز IUCN گونه‌های در خطر انقراض قرار دارد.
مارخور شاخ دراز اصالت ایرانی دارد؟
غلامرضا ابدالی، مدیرکل دفتر مدیریت و حفاظت حیات وحش سازمان محیط‌زیست: کل مارخور یکی از حیوانات بزرگ‌جثه بزکوهی است، پراکنش زیستی آن هیچ ارتباطی با ایران ندارد و حیوان ملی کشور پاکستان نامگذاری شده است. نواحی زیستی این گونه به هیچ عنوان نزدیک مرزهای ایران نیست که به‌دلیل زیستگا‌های مشترک بتوان آن را در ایران مشاهده کرد. اخبار و تصاویری که در فضای مجازی و برخی رسانه‌ها در این‌باره بازنشر شده است به هیچ عنوان صحت ندارد. ضمن اینکه پراکنش زیستی کل مارخور در گذشته نیز در ایران نبوده و اینکه عنوان می‌شود این بز کوهی اصالت ایرانی دارد نیز موردتأیید نیست.بر فرض محال اگر این‌گونه حیات وحش در زیستگاه‌های ایران دیده شود، باید در مرزهای شرقی کشور دیده می‌شد و رویت آن در ارتفاعات البرز امکان ندارد.
بزاق دهان؛ پادزهر مارگزیدگی
به باور مردم محلی، بزاق دهان «مارخور» پادزهر است و به راحتی برداشت می‌شود. آب دهان مارخور‌ها هنگام جویدن غذا بیرون می‌ریزد و روی زمین خشک می‌شود. مردم محلی در پاکستان و دیگر نقاط آب دهان این گونه حیات وحش را از روی زمین برداشت و آن را برای درمان مارگزیدگی استفاده می‌کنند.
