ایستگاه صلواتی در اتراقگاه آبمتکا
چند سالی است که در مسیر پیادهروی جاماندگان اربعین از میدان امامحسین(ع) تا حرم شاهعبدالعظیم حسنی(ع) ایستگاههای صلواتی برقرار است، اما بیش از 120سال قبل هم برای عزاداران مسلمیه همین شرایط مهیا بود. آن روزگار «آبمتکا» ایستگاه توقف و استراحت زائران و عزاداران حرم بود. محل کنونی آبمتکا همان مکان ورزشگاه قمر بنیهاشم(ع) در بالای پل سیمان است. شیب تند تهران به سمت ری در این محدوده قرار داشت.
آبمتکا از شوش به شهرری سرریز میشد و در مسیر خود زمینهای کشاورزی را آبیاری میکرد تا به ری میرسید. شدت آب به اندازهای زیاد بود که اگر جسم سبکی وارد آب میشد، به جای اینکه وارد نهر شود، بالا و پایین میرفت و یک حرکت گردابی و لولهایشکل به خود میگرفت. به همین دلیل به آبمتکا معروف شده بود. سیدمحسن ماجدی، استاد دانشگاه و ریپژوه، درباره این قنات و قهوهخانههای اطراف آن که به عزاداران مسلمیه خدمات میدادند، میگوید: قدیمها مردم پای پیاده یا با احشام و کالسکه برای ایام مسلمیه و محرم به شاهعبدالعظیم حسنی(ع) میآمدند.
مخصوصا در فصول گرم سال، چون هنوز از آبمتکا تا میدان شهرری بیشتر از 3کیلومتر راه بود، مسافران برای رفع خستگی و تشنگی اینجا توقف میکردند. در کنار آبمتکا 2قهوهخانه برقرار بود که مسافران در این محل اتراق میکردند. آبمتکا نخستین فضایی بود که در طول مسیر پیادهروی، آب روان و خنکی داشت و آنها میتوانستند آب بخورند یا ظرفهایی را که همراهشان بود از آب پر کنند. درواقع این مکان حکم ایستگاههای صلواتی امروز را داشت و از قبل همهچیز برای عزاداران فراهم شده بود. جالب این است که در راه برگشت هم چون همه مسیر سربالایی بود، از این محل بیشتر استفاده میشد. اگر این ایستگاه نبود، مردم بین راه اذیت میشدند. به گفته ماجدی، در آن زمان شهرری زیر کشت گندم بود و به همین خاطر، برخی از اهالی نذورات و خیراتشان را که اغلب نان و پنیر یا نان و خرما بود، به آبمتکا میآوردند و از مهمانها پذیرایی میکردند.