گزارش
دوچرخه‌سواری؛ از توسعه تا استانداردسازی
همشهری ایرادهای طرح حمل‌ونقل پاک دوره مدیریت شهری سابق را بررسی کرده است
فرناز محمدزاده-روزنامه‌نگار
شاید وقتی گذرتان به خیابان ایرانشهر و میرداماد یا هر خیابان دیگری افتاده باشد، موانع نارنجی رنگی که بخش باریکی از معبر را از بخش اصلی جدا کرده‌اند، نظرتان را جلب کرده باشد. مسیرهای اختصاصی در معابر هموار که پراکندگی آن را در تمامی مناطق 22گانه پایتخت در چند سال اخیر شاهد هستیم که به‌منظور توسعه فرهنگ دوچرخه‌سواری در سطح شهر از دوره گذشته مدیریت شهری کلید خورد، هرچند که سرانجامی نداشت؛ طرحی که اگر کمتر وجه شعاری می‌داشت و مطالعات دقیقی در آن خصوص صورت می‌گرفت امروزه شاهد رشد استفاده از حمل‌ونقل پاک بودیم و تهران در این زمینه عقبگرد نداشت.
برنامه‌ریزی برای حمل‌ونقل پاک
ممکن است وقتی از این طرح مدیران سابق بهشت انتقاد می‌کنیم عده‌ای اینطور تصور کنند که اصل حمل‌ونقل پاک و توسعه دوچرخه‌سواری در سطح شهر ایراد دارد اما اینگونه نیست، انتقاد نسبت به نوع عملکرد مدیریت سابق است نه اصل طرح. در شهری مانند تهران با این ترافیک عجیب و غریب و آلودگی هوایی که در نیمه دوم سال به اوج می‌رسد، توسعه حمل‌ونقل پاک می‌تواند تأثیرگذار باشد. درواقع حمل‌ونقل پاکی که اصولی و برنامه‌ریزی شده در شهر ایجاد شده باشد می‌تواند در این امر مؤثر باشد. هرچند طرح دوچرخه‌سواری شهردار سابق در تهران شکست خورده تلقی می‌شود چراکه به مهم‌ترین نکات و اصول توسعه دوچرخه‌سواری همگانی در سطح شهر توجه نکرده بود؛ از انتخاب مسیرها گرفته تا وصل نکردن آنها به یکدیگر یا حتی استفاده نکردن از دوچرخه‌های استاندارد.
ایرادات دوچرخه‌سواری حناچی در یک نگاه
آلن پطروسیان، پایه‌گذار نهضت دوچرخه‌سواری همگانی ایران به خبرنگار همشهری می‌گوید: طرح دوچرخه‌سواری شهردار سابق تهران نیمه‌تمام مانده است. اگر این طرح تکمیل می‌شد و یا از افراد بهتری در این امر استفاده می‌کردند این طرح به موفقیت می‌انجامید. او در ادامه درباره ایرادات طرح دوچرخه‌سواری در دوره سابق مدیریت شهری گفت: یکی از اشکالات این بود که در تعیین مسیر دوچرخه‌سواری به جای کاهش مسیر سهم خودرو، از پیاده‌روها برای منظور کردن مسیر دوچرخه استفاده کردند، این درحالی است که خود پیاده‌رو یکی از مدهای حمل‌ونقل پاک محسوب می‌شود. پایه‌گذار گروه مردم‌نهاد نهضت دوچرخه‌سواری همگانی ایران به دیگر ایراد این طرح اشاره کرد و افزود: مسیرهای دوچرخه‌سواری اجرا شده متأسفانه هیچ‌یک به یکدیگر متصل نشده است. همچنین بابت اجرای مسیر دوچرخه‌سواری صرفا لازم نیست مسیر ایجاد کنیم بلکه باید زیرساخت‌های لازم هم ازجمله پارکینگ عمومی و معبری برای پارک ناوگان تعبیه شود.پطروسیان با اشاره به اینکه دیگر زیرساختی که نیاز است تامین شود دوچرخه اشتراکی استاندارد هماهنگ با اقلیم و ارگونومی ایرانی‌هاست، می‌افزاید: دوچرخه‌های «بیدود» هیچ ارتباطی به ابعاد انسانی ایرانی‌ها نداشت چراکه این دوچرخه‌ها برای ایرانی‌ها سایز کوچکی بود. همچنین این دوچرخه‌ها مناسب شیب‌های تهران نیست و برای تهران باید دوچرخه دنده‌ای و برقی استفاده شود.
منکر دوچرخه‌سواری در تهران نیستیم
هیچ‌کس منکر توسعه دوچرخه‌سواری در پایتخت نیست و توسعه این ناوگان به‌عنوان حمل‌ونقلی پاک می‌تواند در شرایط تهران مهم تلقی شود. اما صرفا ایجاد یک مسیر و تعبیه کردن چند دوچرخه وارداتی غیراستاندارد نمی‌تواند طرحی قابل استناد برای توسعه حمل‌ونقل بدون دود تلقی شود.
مکث
طرح جدیدی در تهران برای دوچرخه‌سواری در راه است
کامران اخباری، سرپرست معاونت توسعه حمل‌ونقل پاک و آموزش: مسیرهای دوچرخه‌سواری و خطوطی که در سال‌های گذشته ایجاد شده، کار اشتباهی هم نبود اما حکایت مرغ و تخم‌مرغ است. برخی معتقد هستند که اول باید خطوط دوچرخه ساخته شود بعد آن را وارد سیستم حمل و نقل کنیم، اما برخی یه عکس این مسئله اعتقاد دارند. خطوط فعلی دارای ایراداتی است که نیاز دارد برطرف شود. در دوره مدیریت شهری جدید، رویکرد این بوده که فعلا خطوط جدید ساخته نشود تا زمانی که بتوانیم تجهیزات فنی را توسعه دهیم. برهمین اساس باید ابتدا بتوانیم زیرساخت را ایجاد کنیم بعد از آن خطوط توسعه یابد. برای توسعه زیرساخت‌ها باید ابتدا دوچرخه و بعد از آن دوچرخه برقی را تامین کنیم.پروژه جدیدی هم در دست اجرا داریم. طرح ما در حال تهیه است که به‌زودی قرار شده به بهره‌برداری برسد.
