گزارش
روایت خبرنگار همشهری از مناطق‌سیل‌زده
مردم سیل زده تنها نیستند
گزارش میدانی از روستاهای گرفتار در سیل در تلاقی 2رودخانه بزرگ استان سیستانوبلوچستان
گروه ایرانشهر
بهار و تابستان که شروع می‌شود، داد شمال‌نشین‌‌های استان از گرد و خاک به هوا می‌رود. پاییز و زمستان نوبت جنوبی‌هاست که از بارش‌های سیل‌آسا دست به آسمان بلند کنند. حالا هم که یک هفته است میان باران و سیلاب و گل‌ولای اسیرند، یک جمله توی ذهن همه‌شان جا خوش کرده، «باران بیاید یا نیاید، گرفتاریم!». می‌گویند 2هزار روستا گرفتار سیل شده‌اند، اما از میان همه آنها شاید اوضاع 30روستا در تلاقی 2رودخانه بزرگ استان یعنی کاجو و سرباز سخت‌تر باشد؛ روستاهایی در منطقه دلگان‌ها، سیتارها، سندها و کلانی‌ها با جمعیتی حدود 10هزار نفر.
دشتیاری کجاست؟
منطقه بزرگ دشتیاری با بیش از 200هزار نفر جمعیت بخش‌هایی از 3شهرستان را شامل می‌شود؛ بخش پُلان و پیرسهراب از شهرستان چابهار، تلنگ در شهرستان قصرقند و همچنین کل شهرستان دشتیاری. دشتیاری در پایین‌دست 2 سد بزرگ سیستان و بلوچستان یعنی زیردان و پیشین است.علاوه بر آن، تلاقی 2 رودخانه بزرگ باهوکلات- سرباز و کاجو به منطقه‌ای از دشتیاری شامل دلگان‌ها، سیتارها، سندها و کلانی‌ها با حدود 30روستا و 10هزار نفر جمعیت می‌رسد تا در هر بارندگی و سیل بیشترین خسارت را متحمل شوند. آنطور که اهالی می‌گویند حالا هم مانند سیل سال1398 مهم‌ترین مشکل مربوط به همین روستاهاست که ششمین روز محاصره در آب را سپری می‌کنند. یکی از فعالان اجتماعی و رسانه‌ای محلی منطقه، دشتیاری را سیل‌خیز توصیف، اما تأکید می‌کند که مردم این منطقه کشاورز هستند و به همین دلیل نمی‌توانند از منطقه مهاجرت کنند. با این حال اما اغلب اهالی منطقه خانه‌هایشان را روی تپه می‌سازند که با هر بار بارندگی، بالا آمدن آب رودخانه و بروز سیلاب خراب نشوند، اما این، کافی نیست و هر بار که باران شدید می‌شود راه‌های روستایی چند روزی مسدود می‌شوند و زمین‌های کشاورزی زیر آب می‌روند. منصور کریم‌دادی سیل1398 را یادآوری می‌کند و سیل‌هایی که در همه سال‌های گذشته تکرار شده‌اند و هر بار چند روزی روستاها را در محاصره آب قرار می‌دهد؛ در این شرایط تنها راه چاره امداد هوایی است.
خانه‌هایمان خسارت زیادی ندید
خاطره سیل1398 بار دیگر در دشتیاری تکرار شده و امروز، ششمین روزی است که اهالی منطقه راهی برای تردد ندارند، هرچند این یادآوری یک خاطره خوب هم دارد و آن بازسازی خانه‌های روستایی است. اهالی می‌گویند خانه‌هایی که بعد از سیل1398 ساخته یا مقاوم‌سازی شد این بار خسارت زیادی ندیدند و حداقل خیال خیلی از مردم از این بابت راحت است.کریم‌دادی این موضوع را به نقل از اهالی مطرح می‌کند و توضیح می‌دهد که بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کار بازسازی خانه‌های روستایی را بعد از سیل1398 برعهده گرفت و انصافا مردم از این ساخت‌وسازها راضی‌اند؛ این خانه‌ها در سیل چند روز گذشته خرابی زیادی نداشتند.اما با این همه مشکلات مردم در 2حوزه دیگر یعنی راه و کشاورزی هنوز پابرجاست. فعال رسانه‌ای و اجتماعی سیستانوبلوچستان تأکید می‌کند که 6روز محاصره در آب بار دیگر نیاز مردم را به راه‌های روستایی مناسب یادآوری کرد: «حتی وقتی سیل نباشد هم مردم راه روستایی آسفالته ندارند و تنها راه دسترسی‌شان یک جاده مواصلاتی است که با روستاها یک یا 2کیلومتر فاصله دارد و فاصله روستاها تا مرکز شهرستان هم 30کیلومتر می‌شود.»همین نداشتن راه روستایی است که به‌گفته کریم‌دادی موجب شده امدادرسانی به سیل‌زدگان با تأخیر شروع شود، زیرا در روزهای اول بالگردی در منطقه نبود و ماشین هم امکان تردد نداشت؛ هرچند، این منطقه نزدیک دریاست و جوانان محلی با قایق‌های صیادی‌شان به دل آب زد‌ند و روستا به روستا اهالی را به مناطق امن رساندند، اما کمک‌های هوایی و زمینی تازه از شنبه شروع شد. حالا هم آب و غذا تامین شده است و خیران حسابی پای کارند، اما اگر یک‌بار دیگر سیل بیاید باز هم اوضاع همین است.
زمین‌های کشاورزی زیر آب رفت
نکته دیگری که اهالی مطرح می‌کنند، اوضاع بندهای کشاورزی است؛ سیلاب زمین‌های ذرت، ماش و باغی و صیفی‌های دشتیاری را زیر آب برده و همه بندها هم تخریب شده. این را رئیس شورای روستای «سندمیرثوبان» به همشهری میگوید و تأکید می‌کند که 100درصد زمین‌های کشاورزی مردم منطقه از بین رفته است و دیگر زمینی زیر کشت باقی نمانده است.«شهبخش بشکار» با اشاره به فروکش سیل توضیح می‌دهد که هنوز راه‌ها بسته است، اما هیچ‌یک از مشکلات مانند از بین رفتن زیرساخت‌های راه و از بین رفتن زمین‌های کشاورزی به مردم آسیب نزده؛ هرچند خسارت‌هایی در حد 30 تا 40درصد هم به خانه‌ها وارد شده است.او از طرح هادی روستای 2200نفری «سندمیرثوبان» یاد می‌کند و همچنین زیرسازی راه برای آسفالت که آن هم با سیل این روزها از بین رفته است.«زاهد جدگان» رئیس شورای روستای «سیتل دلگان» هم موضوع راه‌های روستایی را مطرح می‌کند و به همشهری میگوید که همه راه‌های مواصلاتی و زیرسازی شده‌که چندبار توسط دهیاری ساخته شده بود برای سومین بار تخریب شد. اما او هم مانند بشکار، مهم‌ترین مسئله روستای 700نفره‌شان را از بین رفتن محصول زمین‌های کشاورزی می‌داند درحالی‌که معیشت بیشتر اهالی کشاورزی و دامداری است.
ماشین‌های سنگین نداریم
علاوه بر مهم‌ترین مشکلاتی که مردم سیل‌زده بر آن تأکید می‌کنند یعنی راه و کشاورزی، نکته دیگری که در سیل اخیر به چشم آمد، کمبود ماشین‌های سنگین است. فرهاد جدگال از روستای «سیتل‌دلگان» این نکته را مطرح می‌کند و به همشهری میگوید که این منطقه سیل‌خیز است و در هر سیل مردم باید چند روزی در محاصره بمانند تا آب فروکش کند و کمک‌ها برسد درحالی‌که اگر ماشین‌های سنگین در منطقه وجود داشت راه‌های روستایی سریع‌تر بازگشایی می‌شد تا حداقل مردم از روز دوم و سوم امکان تردد داشت. حسن جدگال از روستای «سیتار علی» هم موضوع بندهای کشاورزی را مطرح می‌کند که با کمک اهالی و جهادکشاورزی بعد از سیل1398 ترمیم و دوباره در سیل اخیر تخریب شد درحالی‌که اگر زیرساخت‌های کشاورزی هم مانند خانه‌های روستایی به‌درستی ترمیم می‌شد شاید این حجم از تخریب اتفاق نمی‌افتاد.
سرریز ۴ سد
محمد امین بارانی، مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان گفت: درپی بارندگی‌ها چند روز گذشته در این استان، سدهای زیردان، پیشین، شی کلک و خیرآباد سرریز کرد. همچنین این بارش‌ها باعث آبگیری و سرریز سدهای تغذیه‌ای سارادان ایرانشهر وشمس‌آباد سراوان و افزایش آب سد ماشکید علیا شده است
دستور تخلیه روستاهای در معرض خطر
محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهوری گفت: با توجه به پیش‌بینی‌های جدید برای بارش در روزهای آینده، آمادگی همه دستگاه‌های اجرایی و امدادی و استان‌های معین در دستور کار باشد. تخلیه روستاهای در معرض خطر و پیشگیری از هرگونه تلفات جانی ضروری است
مکث
تلاش برای بازگشایی راه 10روستا
بیشتر راه‌های روستایی که در پی وقوع سیل جنوب سیستان در بیش از 1800روستا در 16شهرستان جنوب سیستان و بلوچستان بسته شده‌بود، با تلاش نیروهای خدماتی بازگشایی شده و فقط 10راه روستایی همچنان مسدود است.
مدیر بحران سیستانوبلوچستان با اعلام این مطلب به همشهری میگوید: «نیروهای خدماتی در تلاشند تا راه این 10روستا در شهرستان دشتیاری و همچنین بخش‌های پیرسهراب و پلان به‌زودی بازگشایی شود.»
مجید محبی می‌افزاید: «مهم‌ترین مشکل در شرایط فعلی برای افراد آسیب‌دیده از سیل، تامین آب آشامیدنی است که در تلاش هستیم تا 48ساعت آینده این مشکل رفع شود.»
علاوه بر مسدودشدن راه‌های روستایی بر اثر بارندگی اخیر، ریزش کوه در محور گلشن به سراوان سبب مسدودشدن این محور شده بود که با تلاش راهداران، علاوه بر بازگشایی این محور به بیش از ۲۰ خودروی گرفتار در سیلاب این منطقه امدادرسانی شد و ۴ نفر نیز که خودروهایشان در سیلاب گیر افتاده بود، نجات پیدا کردند.
علاوه بر مشکلاتی که مردم سیل‌زده بر آن تأکید می‌کنند یعنی راه و کشاورزی، نکته دیگری که در سیل اخیر به چشم آمد، کمبود ماشین‌های
سنگین است
در همینه زمینه :
