سراب ثروت در فضای مجازی

احمد میرخدایی- روزنامه‌نگار

«با 10میلیون تومان برای خودت شغل خانگی پردرآمد بساز... . با این آموزش‌ها روزی یک‌میلیون تومان درآمد داشته باش... . فقط با گوشی خودت ماهی 30میلیون تومان درآمد کسب کن... . با نمایندگی ما درآمد دلاری داشته باش... .»
اینها فقط چندتا از شعارهایی است که صفحه‌های کاریابی و مشاوره کسب‌وکار در شبکه‌های اجتماعی برای به دام انداختن کارجویان خسته و ناامید سر می‌دهند. بسیاری از این شعارها، ظاهرا درست هستند یا حداقل آدم‌های پشت‌پرده آنها می‌توانند شما را قانع کنند که کارشان درست است.  اما باز هم هیچ‌کدام نمی‌توانند به نتیجه‌ای که در ابتدای راه به افراد نشان داده شده است، برسند.به گزارش همشهری، از سال‌ها پیش، معرفی کسب‌وکارهای کم‌سرمایه و پربازده به آدم‌های جویای کار، رونق داشت. ورمی کمپوست، پرورش زالو، دستگاه قندشکن، دستگاه جوراب‌بافی، سفره یک‌بارمصرف و... نمونه‌هایی از این کسب‌وکارهای کم‌سرمایه هستند که بسیاری وارد آن شده‌اند؛ اما به‌واسطه اینکه از معیارهای ضروری شغل و کسب‌وکار برخوردار نبودند، نتوانستند شاغلان خود را به آمال و آرزوهای موعود برسانند.

کجای کار می‌لنگد؟
یک شغل یا کسب‌وکار، باید پایدار و مدت‌دار باشد و درآمد مکفی برای گذران معیشت فرد را برایش فراهم کند؛ نه اینکه بر پایه مفروضات و فقط بر اساس نسبت سود به اصل سرمایه، اقتصادی و به‌صرفه به‌نظر برسد؛ مثلا اینکه فرض شود با خرید یک دستگاه کم‌قیمت، بتوان محصولاتی را تولید کرد و فقط در یک‌ماه کل ارزش دستگاه را برگرداند، گرچه ظاهرا اقتصادی به‌نظر می‌رسد اما در عمل به‌واسطه نادیده‌انگاری نیروی کار و زمان اختصاص‌یافته به‌کار، اقتصادی نيست و به همین دلیل نمی‌تواند شغل محسوب شود. درواقع کاری که با کمترین سرمایه شما را مشغول کند و حداقل مزد هم نصیب شما نشود، یا کاری که ظاهرا درآمد آن بالاست، اما بازار تقاضا ندارد، هرگز نمی‌تواند یک شغل اقتصادی باشد.

یک برنده و لشكر بازندگان
برخی از کسب‌وکارهای کم‌سرمایه که به‌ویژه در فضای مجازی و توسط استادان کلاس‌های انگیزشی برجسته می‌شوند، فقط به‌دنبال فروش دستگاه و مواداولیه به کارجویان هستند و از آن محل فرد فروشنده به درآمد حسابی می‌رسد، اما درنهایت باوجوداینکه خرید محصول نهایی را تضمین کرده و روی کاغذ همه معادلات درست است، کارجوی متوسل‌شده به این افراد، بازنده خواهد شد. این افراد رؤیافروشی می‌کنند و فقط به‌دنبال کسب درآمد از لشكر جویندگان درآمد راحت هستند. متقاضیان را با چیزی که نمی‌تواند وجود داشته باشد، فریب می‌دهند؛ غافل از اینکه پنیر مفتی فقط در تله‌موش است! عضوگیری در شبکه‌های هرمی، کانال‌های پامپ و دامپ ارز مجازی، کلاس‌های آموزشی ثروت‌سازی در وب، شرکت‌های برندساز و... همگی به‌دنبال آدم‌هایی هستند که مشتاق درآمد راحت و بالا باشند و اينچنين رؤیایشان را به آنها می‌فروشند.

کارسازی خواص استثنایی
افرادی که ایده ناب و ذهن خلاق داشته باشند، از هر فرصتی برای ترقی و تعالی استفاده می‌کنند و بسیاری از آنها هم صاحب کسب‌وکارهاي پررونق هستند؛ درحالی‌که این فرصت‌ها قبل از این افراد هم برای بسیاری وجود داشته كه از آن استفاده نکرده‌اند. در بحث مشاغلی که این روزها در فضای مجازی تبلیغ می‌شوند شاید بسیاری از آنها ایده خواص استثنایی است که یک شغل کم‌سرمایه تعریف کرده‌اند و با جذب جمعیتی از کارجویان، یک زنجیره تأمین کم‌هزینه و خوداتکا به‌دست آورده‌اند که انحصار تولید و توزیع محصولاتی را در اختیار آنها قرار داده است.