انتظار عامیانه، انتظار عالمانه انتظار عارفانه

کتاب «انتظار عامیانه، انتظار عالمانه، انتظار عارفانه» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان با بررسی مفهوم انتظار، 3رویکرد متفاوت به این مفهوم را مورد بررسی قرار می‌دهد؛ نگاه عامیانه، نگاه عالمانه و نگاه عارفانه. در بخش انتهایی کتاب نیز به تناسب مفهوم انتظار با جوان و ویژگی‌های جوانی پرداخته شده است. مؤلف در این اثر معتقد است:
« اساسا تحقق کامل وضعیت مطلوب که در سایه حکومت موعود محقق می‌شود، تنها درصورتی امکان دارد که تمام مردم با مرام الهی موعود همراهی کنند. اما تجربه تاریخی حیات بشر نشان داده است که اکثر انسان‌ها از پذیرش دستورات خدا سر  باز می‌زنند. پس چگونه است که پس از ظهور حضرت، مردم به‌صورت فراگیر و پایدار از حق تبعیت می‌کنند و موجبات استقرار همیشگی حکومت موعود را فراهم می‌آورند؟ آیا در ذائقه انسان‌ها تغییر غریزی خاصی رخ می‌دهد، یا ترس از حاکمیت دینی جرأت معصیت را از آنها می‌گیرد؟ به‌عبارت دیگر، آیا توان اندیشیدن علیه حق از بین می‌رود یا اساسا امکان سخن‌گفتن از اندیشه‌های باطل نخواهد بود. اگر آن جامعه موعود، تحقق پیداکردنی است، آیا با پایبندی به تمام آن اصولی که رسول اکرم(ص) و جانشینان او به آنها مقید بودند، تحقق پیدا خواهد کرد؟ اصولی که استفاده از زور را به حداقل می‌رساند و انعطاف‌پذیری را به حداکثر؛ اصولی که لازمه رعایت کرامت انسان محسوب می‌شود و در اثر رعایت همین اصول فرصت سوءاستفاده منافقان و مؤثر‌شدن عناد کفار فراهم می‌شود؟ پس اگر قرار است جامعه مهدوی با پایبندی به آن اصول تحقق یابد، آیا حق دوباره دچار مظلومیت نخواهد شد؟ و اگر می‌شنویم حضرت دست به شمشیر برده و مخالفان دین را قلع و قمع می‌کنند، آیا این برخلاف آن اصول نخواهد بود؟...» به اعتقاد مؤلف، نگاه عامیانه به منجی در همه ادیان عالم وجود دارد؛ تصور کسی که سوار بر مرکب خواهد آمد و دنیا را تنها با «اعجاز» دستانش متحول می‌کند و لابد بی‌نیاز به همراهی مردم و هوشیاری آنها، زمین و زمان را زیر و رو کرده و بی‌اعتنا به سنت‌های الهی و همه آنچه در طبیعت حیات بشر است، سعادت را برای انسان به ارمغان می‌آورد. یکی از آثار سوء نگاه عامیانه به موضوع منجی و مهدویت، عدم‌اشاعه فرهنگ اصیل انتظار در جهان بشریت است