امیدآفرینی؛ دستاورد مهم افتتاح پروژه‌های شهری

فرشید اسحاقی*

ایجاد حس اعتماد و امیدآفرینی میان شهروندان از وظایف مهم و حساسی است که بهره‌برداری از طرح‌های شهری و اثر‌گذار در زندگی شهروندان تأثیری غیرقابل انکار در تحقق آن دارد. آنگاه که شهروندان شاهد تحقق وعده‌های مسئولان و تلاش‌ها در اجرای پروژه‌های مهم عمرانی، خدماتی و... باشند، بدون‌شک با نگاه مثبت‌تری به حل مشکلات ریز و درشت جامعه می‌نگرند. بهره‌برداری از پروژه مهم و اثرگذار زیر‌گذر متوسلیان - باغستان در غرب پایتخت که پس از سال‌ها، گره ترافیک سه‌راهی شهریار را باز می‌کند نیز از همین دست اتفاقات است که ساکنان منطقه‌21 تهران و شهرهایی چون شهریار، باغستان و ملارد از این پس ثمره آن را در کوتاه‌تر شدن مسیر تردد‌های روزانه، کاهش مصرف سوخت و تلف‌شدن عمر و وقتشان در ترافیک‌های شهری‌ می‌بینند؛ پروژه‌ای که احداث آن در سال1398 آغاز شده بود و شهروندان انتظار داشتند در مدت زمانی کم شاهد بهره‌برداری از آن باشند اما به دلایل مختلف، روند اجرای طرح به کندی پیش رفت و این موضوع مشکلات شهروندان را در گذر بزرگراه متوسلیان دوچندان کرد. همین مسئله پیام‌ها و تصاویر گلایه‌آمیز مختلفی را به همراه داشت و رانندگان عبوری از بزرگراه را ناامید کرد. این در حالی بود که در یک ‌سال اخیر و با تغییر رویکردهای مدیریتی، نگاه شهروندان به بهره‌برداری از این طرح تغییر کرد تا گلایه‌ها کمتر و کمتر شد. این مهم بار دیگر نشان داد توجه به نیاز مردم و مهم‌بودن رفع آنها، تأثیری بسزا در اعتماد و امید شهروندان به بهتر‌شدن امور زندگی دارد. امیدآفرینی در میان شهروندان که با توجه‌کردن به درخواست‌ها و نیازهای آنها در حوزه‌های مختلف شهری و مشابه آنچه در منطقه21 تهران برای سرعت‌بخشیدن در احداث زیر‌گذر متوسلیان-باغستان با انجام بیش از 40درصد از کارهای عمرانی، اعتباری و مالی پروژه در کمتر از یک سال گذشته رخ داد، موضوعی است که باید جدی‌تر از همیشه و در تمامی دستگاه‌ها دنبال شود. این مسئله وقتی در کنار استفاده از ظرفیت‌های شهروندی در اداره امور شهر و معنی‌دار‌کردن مشارکت شهروندان در حل مشکلات محلات قرار گیرد، قطعا تصویری واقعی‌تر و مثبت‌تر از زندگی در پایتخت را توسط شهروندان ثبت کرده است و هر یک از شهروندان به‌عنوان سفیری برای نشر حس امید و تعلق به شهر عمل خواهند کرد. از دیگر سو، توجه به ظرفیت‌های شهروند- رسانه برای تبیین هرچه بهتر خدمات شهری به شهروندان و افزایش آگاهی‌های مردمی از آنچه در خدمات روزانه به شهر در بخش‌های مختلف شهرداری ارائه می‌شود، موضوعی است که می‌تواند افزایش اعتماد به نهادهایی چون شهرداری را در پی داشته باشد. واقعیت آن است که مفهوم شهروند- رسانه به‌عنوان ابزار مهم ارتباطی از کارکردهای مختلفی برخوردار است که می‌توان با برنامه‌ریزی و استفاده صحیح از این ظرفیت، ثمرات خوبی را در امیدآفرینی و بهبود کیفیت زندگی شهری شاهد بود.
شهروند- رسانه که بیشتر آثار منفی آن در بیان مشکلات، ضعف‌ها و نارسایی‌های خدماتی به شهروندان به‌چشم آمده و بیشتر نیز مورد سوءاستفاده جریانات حامی ناامیدی و القای ناکارآمدی، قرار گرفته است، می‌تواند با تبیین درست فعالیت‌ها و خدمات متناوب شهرداری به شهروندان، به بازویی برای افزایش اعتماد عمومی تبدیل شود. در چنین شرایطی می‌طلبد، مسئولان شهری با برنامه‌ریزی مناسب و ترسیم پیوست‌های رسانه‌ای- اجتماعی، بهره‌مندی از ظرفیت‌های شهروند رسانه در پیشبرد اهداف عالیه مدیریت شهری در خدمت به شهروندان را دنبال کنند. بی‌تردید، توجه به آثار رسانه‌ای و اجتماعی بهره‌برداری طرح‌های شهری و ظرفیت‌های نهفته در جریان شهروند- رسانه، می‌تواند فرصتی بی‌بدیل را برای ارتقای کیفیت زندگی شهری، به‌همراه داشته باشد.
چنان‌که حس تعلق‌خاطر محلی، یکی از نیازهای مهم زندگی به‌ویژه زندگی شهروندی محسوب می‌شود که پیامی مستتر در امیدآفرینی بهره‌برداری از طرح‌های شهری را در خود جای ‌داده است، به‌واسطه همین حس‌تعلق است که شهروندان می‌توانند در قبال مسائل اجتماعی، فرهنگی، زیستی و شهری و برای داشتن شهری آباد و توسعه‌یافته، مسئولیت‌پذیر باشند. به‌طورقطع، شهروندان برای اعلام نیازها و دیدگاه‌های خود در زندگی شهری باید تریبون داشته باشند تا مستقیم و بدون واسطه، خواسته‌ها، مشکلات و نیازهای خود در زندگی در محله را به گوش مسئولان برسانند و از سویی، مسئولان نیز باید از طریقی با شهروندان در ارتباط باشند و بدانند باتوجه به نیازهای مخاطب، در چه مواردی برنامه‌ریزی کنند. خلاصه کلام آنکه، توجه به مدیریت رسانه در اجرای طرح‌های مهمی که به‌طورمستقیم با شهروندان سروکار دارد، موضوعی است که می‌تواند به‌شکلی مطلوب، امیدآفرینی میان شهروندان و افزایش حس‌تعلق شهروندی را به‌همراه داشته باشد.