هوای جنوب شهر را داریم

سیدمحمد فخار-روزنامه‌نگار

فردا در تقویم‌ها 29دی روز هوای پاک نامگذاری شده؛ روزی که در بیشتر سال‌های اخیر بدون هوای پاک سپری شده و مقصران آن همچنان مجهولند.
طبق انبوهی از قوانین موجود و ازجمله قانون هوای پاک، 23نهاد دولتی و عمومی در این زمینه مسئولیت دارند و طبق اعلام نهادهای ناظر، ‌تنها 3دستگاه به وظایف کامل خود در این زمینه عمل کرده‌اند. در چنین شرایطی که بیشتر مسئولیت‌ها به‌عهده وزارتخانه‌های بزرگ دولتی است، شهرداری تهران توانسته وظیفه خود را به‌طور کامل عملیاتی کند.
علیرضا زاکانی، شهردار تهران ۱۳دی‌ماه در این‌باره گفت: «شهرداری 7وظیفه در قانون هوای پاک داشته که همه وظایف‌مان را به‌خوبی انجام داده‌ایم و کار‌هایی که کرده‌ایم حتی فراتر از آن هم بوده است. به این ترتیب ۱۰۰درصد تکالیف خود در قانون هوای پاک را انجام داده‌ایم.» وی در تشریح این وظایف اعلام کرد: ۴۶۹۴ اتوبوس خریداری کردیم که ۲۵۰۰دستگاه داخلی و ۲۰۹۴دستگاه خارجی است که از این تعداد ۲۶۹۴دستگاه برقی است. شهرداری تهران طبق مسئولیت اجتماعی خود علاوه بر تقویت سامانه پایش كیفیت هوای تهران، در بخش برقی‌سازی ترددهای شهری و وسایل نقلیه عمومی نیز تلاش فراوانی طی ماه‌های اخیر داشته است. برقی‌سازی ناوگان اتوبوسرانی، ورود تاكسی‌های تمام برقی و برقی سازی موتورسیكلت‌های كار شركت پست اقداماتی است كه در سال جاری شروع شده و این گام در سال آینده قرار است به ورود برخی ناوگان ترددی برقی در تهران منجر شود.

گام‌هایی برای پایش هوای تهران
اما در آستانه روز هوای پاک، سراغی از شرکت کنترل کیفیت هوای تهران گرفتیم تا اقدامات دیگر شهرداری تهران در زمینه پایش کیفیت هوا را بررسی کنیم. این شرکت از سال 72در شهرداری تهران تأسیس شده تا در چارچوب مسئولیت اجتماعی خود به موضوعی بپردازد که طی دهه‌های اخیر جزو دغدغه‌های اساسی مردم تهران بوده است. آلودگی هوا در سال‌های اخیر فراز و فرود بسیاری داشته و هیچ‌نهادی جز شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نمی‌تواند در این زمینه تحلیلگر مناسب و دیده‌بان مشخصی باشد. سیدمحمدمهدی میرزایی‌قمی، مدیرعامل این شرکت در گفت‌وگو با همشهری اقدامات اخیر شهرداری تهران را در زمینه پایش کیفیت هوای پایتخت برشمرد که این موارد در ذیل می‌آید.

نصب 4ایستگاه جدید و نوسازی 3ایستگاه‌ قدیمی
ایستگاه‌های متعلق به شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران در مناطق 22گانه قرار دارند. این شرکت با توجه به امکانات موجود درنظر دارد به‌منظور بررسی دقیق‌تر وضعیت آلودگی هوا در شهر تهران، نسبت به افزایش تعداد ایستگاه‌ها در مناطقی که ایستگاهی در آنها موجود نیست و یا فاصله ایستگاه‌های موجود زیاد است، اقدام کند. در این راستا نوسازی آنالایزرهای 3 ایستگاه موجود در مناطق 10، 12 و 16 و اضافه‌کردن 3 ایستگاه جدید در مناطق 3، 15 و 17 شهرداری تهران با به‌روزترین تجهیزات سنجش آلودگی هوا در حال انجام است. تجهیزات استفاده‌شده در این 6 ایستگاه از برترین برندهای معتبر بین‌المللی با فناوری روز دنیاست. رونمایی از این ایستگاه‌ها پس از طی مراحل فنی و امنیتی انجام خواهد شد. همچنین ایستگاه جدید موسوم به وردآورد در منطقه22 مستقر شده تا با توجه به وسعت زیاد منطقه مذکور علاوه بر سنجش آلاینده‌های هوا در منتهی‌الیه غربی تهران، امکان رصد آلودگی ورودی به شهر تهران و پایش توفان‌های گرد و خاک میسر شود. در روز هوای پاک مراسم افتتاح و رونمایی این ایستگاه انجام خواهد شد. با بهره‌برداری از ایستگاه‌های جدید، تعداد ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا تا 25عدد افزایش یافته،  بنابراین در همه مناطق 22گانه شهرداری تهران حداقل یک ایستگاه فعال وجود خواهد داشت که این میزان، بر کمیت و کیفیت داده‌های وضعیت تغییرات مکانی و زمانی آلاینده‌هادر شهر تهران تا حد بسیار مطلوبی خواهد افزود.


انجام فرایند خرید دستگاه جدید اندازه‌گیری ذرات معلق
به‌منظور افزایش میزان اندازه‌گیری ذرات معلق، فرایند استعلام خرید یک دستگاه سنجش ذرات معلق با قابلیت اندازه‌گیری انواع ذرات معلق برگزار شده و پس از طی مراحل قرارداد، در یکی از ایستگاه‌های فاقد این دستگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بازسازی و نوسازی 4تابلوی نمایشگر آلودگی هوا
یکی از روش‌های اطلاع‌رسانی شرایط کیفی هوا توسط شرکت، استفاده از تابلوهای نمایشگر آلودگی هوا مستقر در مناطق مختلف شهر است. با توجه به‌مدت قابل توجه استفاده از تابلوهای موجود اخیرا 4تابلو مستقر در میدان بهمن، میدان خراسان، میدان نماز شهرری و سه‌راه آذری به‌صورت کامل بازسازی شد که با کیفیت مناسب خدمات خود را در اختیار شهروندان قرار می‌دهند.

استند اطلاع‌رسانی کامپیوتری آلودگی هوا
استفاده از کیوسک‌های کامپیوتری برای اطلاع‌رسانی میزان آلودگی هوا، یک راهکار مؤثر برای افزایش آگاهی عمومی درباره کیفیت هواست. این کیوسک‌ها می‌توانند علاوه بر اینکه در مکان‌های عمومی مانند شهرها، پارک‌ها، مراکز خرید، ایستگاه‌های اتوبوس، مترو و سایر نقاط پرترافیک نصب شوند در مکان‌های خاص و تصمیم‌ساز نیز مورد استفاده قرار گیرند. در حال حاضر تعدادی از این استند‌ها در مراکز مهم و تأثیر‌گذار شهر تهران نصب و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. سابق بر این 4‌استند اطلاع‌رسانی در صحن شورای شهر، مرکز راهور پلیس، معاونت حمل‌ونقل و ترافیک و شرکت کنترل کیفیت هوا نصب شده است. در سال‌جاری نیز در ساختمان فرمانداری، استانداری و وزارت کشور در شهر تهران و اتاق شهردار تهران 3‌استند اطلاع‌رسانی نصب شده است. اقدامات نصب 2‌استند دیگر در مراکز تصمیم‌گیر در حوزه آلودگی هوا نیز انجام خواهد شد تا به‌صورت مستمر و لحظه‌ای وضعیت و داده‌های آلودگی هوا در منظر و اختیار مدیران مسئول و تصمیم‌گیران باشد.

مشخصات استندها
نمایش شاخص آلودگی هوا: کیوسک‌ها می‌توانند با استفاده از سامانه‌های مدیریت داده‌های آلودگی هوای شهر تهران(airnow.tehran.ir)، شاخص‌های آلودگی هوا را نمایش دهند. این شاخص‌ها معمولا براساس معیارهایی مانند غلظت ذرات معلق، غلظت گازهای آلاینده و سایر پارامترهای مرتبط با کیفیت هوا تعیین می‌شوند. با نمایش این اطلاعات در کیوسک‌ها، افراد می‌توانند به راحتی میزان آلودگی هوا را مشاهده کنند.
اطلاعات زمانی و تحولات: کیوسک‌ها می‌توانند اطلاعات زمانی مربوط به میزان آلودگی هوا را نمایش دهند. به‌عنوان مثال، می‌توانند نمودارها و نمایشگرهایی که نشان‌دهنده روند تغییرات آلودگی در طول روز یا هفته و سال است، ارائه کنند. این امکان به افراد کمک می‌کند تا الگوهای زمانی آلودگی هوا را درک کنند و در تصمیم‌گیری‌های خود مبتنی بر این اطلاعات عمل کنند.
راهنمایی و توصیه‌ها: کیوسک‌ها می‌توانند به افراد راهنمایی و توصیه‌های مربوط به کیفیت هوا ارائه کنند. به‌عنوان مثال، می‌توانند به افراد توصیه کنند درصورتی که آلودگی هوا بسیار بالاست، فعالیت‌های خارجی را محدود کنند و از ماسک‌های تنفسی استفاده کنند. همچنین می‌توانند افراد را راهنمایی کنند   که اگر آلودگی هوا کم باشد،  فعالیت‌های خارجی انجام دهند و از هوای تمیز بهره‌برداری کنند.

اپلیکیشن کیفیت هوای تهران
اپلیکیشن کیفیت هوای تهران یک برنامه موبایل است که به شهروندان تهران این امکان را می‌دهد تا میزان آلودگی هوا و کیفیت هوا را مشاهده کنند. این اپلیکیشن توسط شرکت کنترل کیفیت هوای تهران توسعه داده شده است و اطلاعات آن براساس داده‌های حسگرهای نصب‌شده در سراسر شهر جمع‌آوری می‌شود. به‌روز‌ترین نسخه این اپلیکیشن جهت انتشار در روز هوای پاک برای گوشی‌های اندرویدی و iOS در مارکت‌های ایرانی بارگذاری خواهد شد.

ویژگی‌های اپلیکیشن کیفیت هوای تهران
نمایش شاخص آلودگی هوا: اپلیکیشن کیفیت هوای تهران نمایشگری است که شاخص‌های آلودگی هوا را براساس پارامترهای مختلف مانند ذرات معلق PM2.5 و PM10، گازهای آلاینده (مانند SO2، O3، NO2 و  CO) و سایر عوامل به کاربران ارائه می‌دهد. این اطلاعات به‌صورت تفکیک‌شده برای هر ایستگاه نمایش داده می‌شوند تا کاربران بتوانند به‌راحتی میزان آلودگی هوا را در مناطق مختلف شهر تهران مشاهده کنند.
هشدارهای آلودگی هوا: این اپلیکیشن می‌تواند به کاربران هشدارهای مربوط به آلودگی هوا را ارائه دهد. زمانی که شاخص آلودگی هوا به سطح ناسالم یا خطرناک می‌رسد، کاربران می‌توانند هشدارها را دریافت کنند و توصیه‌های مربوط به حفاظت از سلامت خود را دنبال کنند.
پیش‌بینی کیفیت هوا: این اپلیکیشن قابلیت پیش‌بینی کیفیت هوا را نیز دارد. با استفاده از داده‌های هواشناسی و الگوریتم‌های پیش‌بینی که در سامانه پیش‌بینی آلودگی هوا تولید می‌شود، اپلیکیشن می‌تواند به کاربران اطلاع دهد که از طریق نقشه شماتیک آلودگی هوا، در روزهای آینده کیفیت هوا چگونه خواهد بود.
نقشه: اپلیکیشن دارای نقشه‌ای است که نشان‌دهنده موقعیت هر ایستگاه در شهر تهران است. این نقشه می‌تواند به کاربران کمک کند تا به راحتی منطقه خود را پیدا کنند و کیفیت هوای آن منطقه را براساس داده‌های ایستگاه‌های موجود نمایش دهند.
اطلاعات جانبی: علاوه بر کیفیت هوا، اپلیکیشن ممکن است اطلاعات جانبی مرتبط با هواشناسی و کیفیت هوا را نیز ارائه دهد که  شامل اطلاعاتی مانند دما، رطوبت، سرعت باد و وضعیت آب و هوا در طول روز می‌شود.