امتحان نهایی

بهروز رسایلی- روزنامه‌نگار

چشم به هم زدیم و رسیدیم به جام‌ملت‌های آسیا2023؛ جایی که تیم ملی ایران روز 24دی نخستین بازی‌اش در مرحله گروهی را مقابل فلسطین برگزار خواهد کرد. سخن‌گفتن در مورد اهمیت این تورنمنت کار بیهوده‌ای است. همه می‌دانند داستان چیست. جام‌ملت‌ها بعد از جام‌جهانی، همواره دومین هدف فوتبال ملی ایران بوده و با به درازا کشیده‌شدن حسرت قهرمانی و حتی حضور در فینال، اهمیت این مسابقات دوچندان شده است. با وجود این، بازی‌های قطر از دیدگاه فردی هم برای امیر قلعه‌نویی کاملا حیاتی و حیثیتی است؛ سرمربی تیم ملی که شاید تا ابد کیفیت کلی کارنامه‌اش با نتایج این مسابقه ارزیابی شود و مورد قضاوت قرار بگیرد.

   آغاز توفانی، غروب دلگیر
سال‌های آغازین سرمربیگری امیر قلعه‌نویی برای او مملو از افتخار و درخشش بود. حضور موفق در استقلال با آن برنامه 3ساله مشهور که نهایتا با قهرمانی لیگ پنجم همراه شد، سپس حضور روی نیمکت تیم ملی و بعدتر کسب 4قهرمانی دیگر در لیگ برتر با استقلال و سپاهان. آن سال‌های اول هواداران امیر یک بهانه دیگر هم برای مباهات به او داشتند؛ اینکه در دربی‌ها نمی‌بازد. ناگهان اما توفان آمد و از اوایل دهه90 همه‌‌چیز زیرورو شد. قلعه‌نویی همچنان بنا به عادت دیرینه تیم‌های پولدار می‌گرفت اما دیگر هیچ‌جا موفق نبود؛ نه در استقلال و سپاهان و نه در تراکتور و گل‌‎گهر. بیشتر از 10سال از آخرین جامی که او لمس کرده می‌گذرد و در این مدت جزئیات آزاردهنده دیگری هم در کارنامه قلعه‌نویی ثبت شد؛ ازجمله 3تا و 4تا و 5تا خوردن از پرسپولیس به‌عنوان سرمربی تراکتور، ذوب‌آهن و گل‌گهر و حتی دبل‌شدن در دربی مقابل تیم بحران‌زده حمید درخشان و برانکو ایوانکوویچ در لیگ چهاردهم. زمانی که در لیگ نوزدهم او به‌عنوان سرمربی سپاهان حاضر نشد تیمش را از رختکن ورزشگاه نقش‌جهان بالا بفرستد و رودرروی پرسپولیس قرار بدهد، خیلی‌ها مهر «پایان» بر کارنامه‌اش کوبیدند اما بعدتر قلعه‌نویی به شکلی عجیب سرمربی تیم ملی شد و حالا یک فرصت جادویی برای اعاده حیثیت دارد؛ جایی که یا با تیم ملی در قطر نتیجه می‌گیرد و نشان می‌دهد هنوز چیزهایی برای عرضه داشته، یا نتیجه نمی‌گیرد که شاید حتی به قیمت پایان یافتن کل دوران مربیگری‌اش تمام شود.

   وسوسه‌های 60‌سالگی
جام ملت‌های آسیا را می‌توان «امتحان نهایی» قلعه‌نویی 60ساله دانست. بار اولی که او پس از شکست در همین تورنمنت از تیم ملی کنار گذاشته شد، 17سال یک نفس غر زد و آن برکناری را ناعادلانه توصیف کرد. حالا دوباره امیر برگشته سر خط. تیم نسبتا پرستاره‌ای در اختیار دارد، با 2مهاجم کم‌نظیر در تاریخ فوتبال ایران. قرعه به شکل حیرت‌انگیزی به او لبخند زده و تا فینال غیر از کره‌جنوبی دست‌انداز دیگری ندارد. بعید است امیر در این شب‌ها، حتی یک‌بار بدون خیال حضور در بازی نهایی جام‌ملت‌ها سر بر بالین گذاشته باشد. در عین حال اما این خطر هم وجود دارد که تکرار ناکامی آن هم با این قرعه راحت‌الحلقوم، حقانیت ادعاهای او در 17سال گذشته را نیز یکسره بر باد بدهد. کارنامه امیر را بهمن‌ماه می‌دهند دستش، چه نمره‌ای خواهد آورد؟