زندگی
200 تشکل دانش آموزی در یک مدرسه
گزارشی از مدرسه چمران یکی از مدارس قدیمی پایتخت
رابعه تیموری-روزنامه‌نگار-عکس ها: همشهری/ امیر رستمی
دیگر برای خودش آقای دکتری حاذق و کاربلد شده و همکلاسی هایش برای ضدعفونی زخم‌ها و رفع بی‌حالی و سردردشان می‌توانند به تجویزهای او اعتماد کنند. البته در بساط طبابت دکتر شفیعی بیش از هر مرهم و دارویی ابزار پانسمان پیدا می‌شود تا وقتی دانش‌آموزان بازیگوش با سر و دست زخمی به او مراجعه می‌کنند، بی‌دریغ و با دست و دلبازی باند و گازهای استریل را خرج‌شان کند.آقای دکتر خوب می‌داند که یکی از اقلام ثابت خریدهای مدرسه تجهیزات پزشکی اوست، اما در کارش کم نمی‌گذارد و اصول حرفه‌ای را که از مربیان مدرسه آموخته تمام و کمال اجرا می‌کند ! دکتر شفیعی از دانش‌آموزان و اعضای تشکل «کمیته بهداشت» مدرسه متوسطه دوره اول شهید چمران است. در این دبیرستان که در جنوبی‌ترین نقطه تهران قرار گرفته، برای دانش‌آموزان ۲۰۰ تشکل مهارتی طراحی شده تا در کنار درس و تحصیل به یادگیری فعالیت‌های مورد علاقه خود بپردازند. هیچ‌کس بیکار نمی‌ماند و لابه‌لای200تشکل طراحی شده حتما مشغله مورد علاقه خود را پیدا می‌کند؛کسانی که دست‌شان به دوخت و دوز می‌چسبد می‌توانند عضو تشکل درزی‌ها شوند تا اگر درز و بخیه لباس همکلاسی‌های‌شان در مدرسه شکافته شد تند و سریع برایش بدوزند و حفظ آبرو کنند. البته دانش‌آموزان به آقای درزی دستمزد نمی‌دهند و او باید مزد خدمات خود را از مدیر مدرسه بگیرد. پیرایشگران هم که قرار است با هنرنمایی روی سرهای همکلاسی های‌شان اوستا شوند، نباید از مشتریان خود توقع دستمزد و انعام داشته باشند. دانش‌آموزانی که عضو تشکل‌های پرورش ماکیان هستند باید چشم‌انتظار برگزاری بازارچه‌های فصلی مدرسه بمانند تا جوجه ماکیان‌هایی را که از پرورش چندین ماهه تخم‌های نطفه‌دار به‌وجود آورده‌اند به قیمتی خوب به دانش‌آموزان و خانواده‌های شرکت‌کننده در بازارچه بفروشند. ولی تا فصل رونق کار و بار پرورش‌دهندگان آبزیان چندان نمانده و آنها می‌توانند با تأمین ماهی قرمز سفره عید همکلاسی‌های خود مزد چند‌ماه رفت و روب آکواریوم‌ها و رسیدگی به خورد و خوراک ماهی‌ها را به جیب بزنند و سال نو را شیرین تر آغاز کنند.
حکم معتبر روسپیدان
این کاسبان خوش‌انصاف همسایه هم هستند و فضای دکان های‌شان به اندازه چند موزائیک از راهرو مدرسه است، اما تجهیزات و دم و دستگاه کارشان کامل است و ردیف شدن میز چرخ خیاطی، آینه و بساط سلمانی و دستگاه‌های پرورش طیور و آبزیان، راهرو مدرسه را به بازاری دیدنی تبدیل کرده است. حیاط مدرسه هم در اختیار اعضای تشکل‌هایی مانند تشکل‌های «باغبانان» و «مهربانی با حیوانات» قرار گرفته تا در آنجا باغ و باغچه‌ای برای کاشت و برداشت سبزی و صیفی داشته باشند و با دانه‌پاشی و ریختن غذاهای خوش‌طعم و بو در آخور انتهای حیاط، نه‌تنها کلاغ‌ها و کبوتران، بلکه
بچه روباه گرسنه‌ای را که در همان حوالی می‌پلکد به مدرسه بکشانند. بعضی از تشکل‌ها مانند تشکل روسپیدان نیازی به دکان و جا و مکان ندارند و اعضای آن با مهارت‌های ذهنی خود کارشان را راه می‌اندازند. روسپیدان از میان دانش‌آموزان پایه نهم انتخاب می‌شوند که جزو بزرگ‌ترهای مدرسه به شمار می‌آیند و حرف‌شان برای کوچک‌ترها حجت است. آنها اگر از دانش‌آموزان خطایی ببینند با ابلاغیه و احضاریه به سراغ‌شان می‌روند و پس از تفهیم بی‌انضباطی بچه‌ها جلسه‌ای ترتیب می‌دهند تا آنها دلیل خطای خود را توضیح دهند. البته دانش‌آموزانی که در دلیل و برهان تراشیدن
کم نمی‌آورند و به شغل وکالت علاقه دارند می‌توانند در این جلسه دانش‌آموزان خاطی را همراهی کنند. حکم نهایی روسپیدان هم برای مسئولان مدرسه معتبر و قابل اجراست، ولی اگر رأی‌شان غیرعادلانه یا برخلاف آیین‌نامه اجرایی مدرسه باشد، دانش‌آموز خاطی می‌تواند از اعضای شورای استیناف که مدیر مدرسه هم عضو آن است، کمک بگیرد.
ترفندهایی برای تفکر
اعضای تشکل «چخش اندیشه» هر روز صبح و پیش از شروع درس و مشق با تخته و مهره‌های شطرنج به سراغ همکلاسی‌های خود می‌روند و مطالبی را که از مدیر مدرسه شنیده‌اند همیشه در آستین دارند تا اگر دانش‌آموزی سر صبح حال و حوصله طرح و نقشه کشیدن برای شاه و وزیر حریف را نداشته باشد، با تحویل دادن این مطالب او را به معرکه بکشانند:«شطرنج یعنی راه سخت شما با این بازی علاوه بر اینکه سیستم فکری برنامه‌ریز و سالمی پیدا می‌کنید و مطالب درسی را بهتر یاد می‌گیرید، بردباری کردن در موقع باخت و پهلوان ماندن در موقع برد را می‌آموزید....» اعضای سایر تشکل‌ها باید زنگ‌های تفریح به‌کار و کسب‌شان بپردازند البته اگر بتوانند از هیاهوی مسابقات گل کوچک و فوتبال دستی و تنیس که هر زنگ تفریح در حیاط بزرگ و دلباز مدرسه به راه می‌شود چشم‌پوشی کنند. برای راه‌اندازی این مسابقات اعضای تشکل دست‌ورزان حسابی زحمت می‌کشند و با ترتیب دادن مسابقاتی پرهیجان علاوه بر آن که زحمت منسجمان را برای برقراری نظم و انضباط مدرسه کم می‌کنند، شرایطی را به‌وجود می‌آورند که دست‌های بچه‌ها برای ساعت‌ها مشق نوشتن، بدون غر و شکوه و گلایه، تاب و توان کافی داشته باشد!انتخاب اسم منسجمان برای مبصران مدرسه به این دلیل بوده که اعضای این تشکل بدانند باید بدون توسل به زور و اجبار و با قوه تعقل و تدبر نظم و انضباط را برقرار کنند.
به اقتضای جامعه
گل‌محمدی، درباره طراحی تشکل‌های دانش‌آموزی در مدرسه می‌گوید: « اصول توسعه منابع انسانی اقتضا می‌کند که نظام آموزشی هر کشور براساس اهداف و افق‌های آینده‌نگرانه طراحی و اجرا شود. با توجه به شرایط کنونی جامعه، ما باید دانش‌آموزی تربیت کنیم که اگر نتواند پشت میز بنشیند، اعتماد به نفس و انگیزه‌اش را از دست ندهد و با توانایی‌های خود مسیر پیشرفتش را پیدا کند. چنین نسلی در جامعه کمتر آسیب می‌بیند و دچار بزهکاری نمی‌شود.» گل‌محمدی پرداختن به فعالیت‌های عملی را مانع پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان نمی‌داند و می‌گوید: «ما به این شعار ایمان داریم که دانستن برای توانستن است. نباید برنامه‌های تئوری و عملی را از هم جدا بدانیم. این دو در راستای هم و مکمل یکدیگرند.» مدرسه نمونه دولتی و هیأت امنایی شهید چمران در جنوبی‌ترین نقطه تهران و در منطقه 17قرار گرفته و بسیاری از فارغ‌التحصیلانش، در مقطع متوسطه دوم در سایر مدارس برتر شهر تحصیل می‌کنند. روی تابلو دوخته شده بر سردر این مدرسه، کنار عدد 1366که سال تأسیس آن را نشان می‌دهد، نوشته شده است: « هدف؛ تربیت شهروند مسئول خداجوی مردم‌نواز»، «مسئولیت در برابر دانش‌آموز مسئولیت در برابر خداست.»
