کلنگ‌زنی خط 11 در دهه فجر

مهدی اسماعیل‌پور-روزنامه‌نگار

پس از آغاز ساخت و حفاری خط 10متروی تهران، حالا قرار است کار ساخت خط 11هم طبق وعده شهردار تهران در سال‌جاری آغاز شود تا پس از بهره‌برداری از 6 ایستگاه جدید ازجمله افتتاح ایستگاه شهر جدید پرند، 2خط از 4خط جدید شبکه متروی پایتخت هم امسال کلنگ‌زنی شده باشد.
به گزارش همشهری، درحال حاضر شهر تهران 7خط مترو دارد که روزانه بالغ بر دو و نیم میلیون مسافر از امکانات ناوگان ریلی در 150ایستگاه استفاده می‌کنند. با توجه به طرح جامع حمل‌ونقل ریلی تهران، در راستای تکمیل شبکه ریلی پایتخت علاوه بر تکمیل 7خط فعلی مترو، 4خط جدید شامل خطوط 8، 9، 10 و 11 نیز ساخته می‌شود و به خطوط فعلی اضافه خواهند شد. مطالعات اولیه این خطوط انجام و برخی از آنها مانند خط 10عملیاتی شده است. در سفر اخیر شهردار تهران به پکن مقرر شد خطوط 8‌و‌11با مشارکت طرف چینی ساخته شود. هاشم روحانی، مجری خط 11 در این رابطه به همشهری می‌گوید: «دهه فجر کلنگ‌زنی خط 11 انجام و عملیات ساخت آن آغاز می‌شود.
طبق برنامه اولیه زمان پایان این پروژه سال 1414 است، اما با توجه به تأکید شهردار تهران مبنی بر تکمیل شبکه متروی تهران تا سال 1410برنامه‌ریزی کرده‌ایم که درصورت تامین بموقع منابع مالی خط 11 را در بازه زمانی 8ساله تکمیل کرده و به پایان برسانیم. نکته‌ای که درمورد این پروژه وجود دارد، این است که برای نخستین‌بار در متروی تهران، مدیریت بر بستر BIM  (اطلاعات مدل ساخت) اجرا می‌شود. تلاش ما این است که پس از تجهیز کارگاه، حفاری خط‌11 را تا قبل از پایان سال آغاز کنیم. حفاری هم حداقل در 3جبهه خواهد بود که شامل محور‌های چیتگر، تهرانسر و ایستگاه راه‌آهن نیک‌پسندی می‌شود. این خط در آزادگان یک پایانه مشترک با خط‌3 مترو خواهد داشت؛ به این صورت که 2طبقه زیر همکف برای خط‌11 و سطح آن برای خط‌3 متروست. همچنین ایستگاه چیتگر به‌صورت جزیره‌ای، مشترک با خط9  و زیرزمینی و تبادلی با خط5 احداث خواهد شد.»

تأمین نیاز جنوب و جنوب‌غربی پایتخت به مترو
 این خط از 7منطقه (مناطق16، 17، 18، 19، 20، 21 و22) عبور می‌کند که البته از مرز مناطق 16 و 17 عبور خواهد کرد. با بهره‌برداری از خط 11 بخش قابل‌توجهی از نیازهای حمل‌ونقلی مناطق جنوب، جنوب غرب و غرب تهران به شبکه مترو تامین می‌شود. به‌گفته مجری خط ۱۱ متروی تهران در افق مطالعات خط ۱۱ مترو پیش‌بینی شده که بیش از ۵۰۰هزار مسافر در طول سال توسط این خط مترو جابه‌جا شوند. مسیر حرکت قطار خط مترو از سه‌راه ورامین در منطقه ۲۰ شروع می‌شود و پس از تبادل با خط ۶ در توسعه جنوبی این خط به ایستگاه جوانمرد قصاب می‌رسد و سپس با عبور از مرز منطقه‌۱۶ و ایستگاه یاخچی‌آباد، وارد منطقه ۱۹ شده و با گذر از میدان مرکزی میوه و تره‌بار و تبادل با خط 3 در ایستگاه عبدل‌آباد به سمت خیابان خلیج‌فارس در منطقه ۱۸ ادامه مسیر خواهد داد. ادامه مسیر این خط در ابتدای منطقه ۲۱‌ایستگاه نیک‌پسندی و تبادلی با خط راه‌آهن بوده و در ادامه با پوشش محدوده تهرانسر و در نهایت با ورود به منطقه ۲۲ در ایستگاه چیتگر به‌صورت مشترک با خط ۹ و تبادل با خط ۵ به شبکه مترو متصل خواهد شد.

ساخت خط11 با مشارکت چینی‌ها
پرویز ظهراب‌زاده، معاون فنی و مهندسی شرکت متروي تهران درباره آغاز ساخت خط11 مترو به همشهری می‌گوید: «خط11 از چیتگر شروع می‌شود و به سمت تهرانسر امتداد پیدا می‌کند و از آنجا به یافت‌آباد می‌رود و در انتها تا شهرری ادامه خواهد داشت. در حال حاضر با یک شرکت ایرانی تفاهمنامه‌ای امضا شده است و زمانبندی تعیین کرده‌ایم که تا اوایل بهمن‌ماه هم هزینه‌های نهایی پروژه برآورد شود و هم تفاهمنامه تبدیل به توافقنامه شود که بتوانیم براساس آن کلنگ‌زنی پروژه را انجام دهیم. با توجه به اینکه هنوز مصوبه نهایی شورای‌عالی ترافیک را دریافت نکرده‌ایم ممکن است تغییراتی در مسیر انتهای پروژه ایجاد شود، اما طرح اولیه شامل 32کیلومتر مسیر و 21ایستگاه می‌شود.»
ظهراب‌زاده درخصوص نقش و میزان سرمایه‌گذاری طرف چینی در این پروژه هم می‌گوید: «در تفاهمنامه‌ای که با طرف چینی امضا شده است، طرف چینی و طرف ایرانی کنسرسیومی(ائتلاف و پیوند2 یا چند شرکت) تضامنی تشکیل می‌دهند. به این معنی که اگر یکی از این شرکت‌ها از کنسرسیوم یا گروه کنار گذاشته شد، شرکت دیگر تضمین می‌دهد که به تعهدات خودش ادامه دهد. براساس تفاهمنامه امضاشده این کنسرسیوم فعلا و در این مرحله متعهد شده است که تا 5درصد هزینه‌های پروژه را خودش تامین و سرمایه‌گذاری می‌کند و از 5درصد به بالا را شهرداری یا همان کارفرما شروع به پرداخت هزینه‌ها خواهد کرد. نکته بعد اینکه در بحث تامین تجهیزات هم قرار است این کنسرسیوم به هر میزانی که شد سرمایه‌گذاری و بعد به ما مدل مالی ارائه کند که این موضوع تا بهمن‌ماه تعیین تکلیف خواهد شد؛ یعنی بگویند که با چه مدلی تجهیزات را برای ما تامین می‌کنند.» معاون فنی و مهندسی شرکت متروي تهران درباره ساخت مجتمع‌های ایستگاهی در خطوط جدید ازجمله خط11 هم تأکید می‌کند: «نه‌تنها در خط11 بلکه در تمام خطوط جدید، یکی از برنامه‌های ما این است که در هر ایستگاهی که به لحاظ زمین و موقعیت جغرافیایی امکانش باشد مجتمع ایستگاهی می‌زنیم یا در حدامکان فضای تجاری ایجاد می‌کنیم. برنامه این است که در هر ایستگاه حداقل هزار متر مربع فضای تجاری ایجاد کنیم؛ البته به‌شرطی که شرایط و فضای ایستگاهی این امکان و اجازه را بدهد تا بتوانیم از این طریق بخش زیادی از هزینه‌های ساخت مترو را جبران کنیم.»