مسکن
میانبرهای خرید خانه
باوجود افزایش شدید قیمت مسکن، همچنان خانوارها می‌توانند دوره انتظار خود برای خرید مسکن را به کمتر از یک‌سوم کاهش دهند
احمد میرخدایی- روزنامه‌نگار
در شرایط فعلی، تغییر معیارهای خرید مسکن می‌تواند مسیر خانه‌دار شدن را تا یک‌سوم برای خانوارهای طبقه متوسط کوتاه کند و شانس آنها برای خرید خانه مطلوب در سال‌های آینده را به چند برابر افزایش دهد. به گزارش همشهری، اگر یک خانواده متوسط تهرانی بخواهد یک آپارتمان مطابق با الگوی مسکن (حدود 75مترمربع) را از طریق پس‌انداز خریداری کند، به‌واسطه اینکه تورم بازار مسکن همواره بالاتر از تورم مصرف‌کننده بوده، تقریبا شانسی برای خانه‌دار شدن نخواهد داشت؛ درحالی‌که همین خانوار، می‌تواند با اتکا به پس‌انداز قبلی خود و دریافت وام خرید مسکن، خانه‌ای کوچک‌تر و در مناطق پایین‌تر خریداری کند.
آمارها چه می‌گویند؟
در شرایط فعلی، میانگین قیمت یک مترمربع زیربنای مسکونی در شهر تهران معادل 75میلیون تومان است و بهای یک آپارتمان 75متری با عمر و امکانات متوسط به حدود 5.7میلیارد تومان می‌رسد. در این شرایط، یک خانوار متوسط تهرانی با درآمد حدود 250میلیون تومان در سال، باید معادل 22.5سال درآمد خود را به قیمت روز صرف خرید یک آپارتمان 75متری متوسط در مناطق میانی تهران کند. در این سناریو، برای خرید مسکن باید به‌مدت 68سال، یک‌سوم درآمد این خانوار پس‌انداز شود تا با فرض همسانی تورم مسکن و سود این پس‌انداز، قادر به خرید این آپارتمان باشد. بررسی آمارهای بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن در مناطق 22گانه شهر تهران حاکی از این است که همین خانوار، برای خرید همین آپارتمان 75متری در ارزان‌ترین منطقه تهران باید معادل 11سال درآمد خود را کنار بگذارد و در گران‌ترین منطقه نیز می‌تواند با 41سال درآمد خود صاحب یک آپارتمان 75متری شود.
دوره انتظار خانه‌داری برای دهک‌ها
با احتساب قیمت میانگین مسکن در شهر تهران، یک خانوار دهک اول درآمدی که فقیرترین خانوار محسوب می‌شود، باید معادل 88سال درآمد خود را اختصاص دهد و از طریق پس‌انداز یک‌سوم درآمد خود، باید 340سال صبر کند. دوره انتظار خرید خانه برای دهک‌های2و3 نیز به‌ترتیب 160 و 112سال برآورد می‌شود. به همین دلیل است که دولت‌ها برنامه‌های حمایتی ویژه برای دهک‌های کم‌درآمد تعریف می‌کنند. این در حالی است که در دهک‌های 4، 5 و 6 به‌ترتیب باید به‌مدت 88سال، 72سال و 62سال، یک‌سوم درآمد خانوار برای تأمین مالی مسکن متوسط پس‌انداز شود. در دهک‌های 7و 8نیز دوره انتظار برای خرید مسکن به 53 و 45سال می‌رسد. دهک‌های 9 و 10(جدای از صدک فوق ثروتمند) می‌توانند با اختصاص حدود 8تا9سال درآمد سالانه خود یک آپارتمان متوسط در مناطق میانی تهران خریداری کنند. البته این سناریوها برای خرید یک آپارتمان 75متری با قیمت میانگین تهران است که به‌راحتی می‌تواند با تغییر متغیرها متناسب با وضعیت خانوار، کمتر یا بیشتر شود.
میانبر خانه‌دار شدن
خانوارها می‌توانند با تغییر برخی از معیارها نظیر متراژ مسکن موردنظر و جانمایی آن، از مسیر کوتاه‌تری موفق به خرید خانه شوند و در آینده نزدیک‌تر، موفق به خرید مسکن مطلوب خود شوند. در شرایط فعلی، یک خانواده متوسط تهرانی، برای خرید یک آپارتمان 75متری در مناطق متوسط تهران باید معادل 23سال درآمد خود را به قیمت روز پرداخت کند و برای تحقق رؤیای خانه‌دار شدن با پس‌انداز یک‌سوم درآمد سالانه خود، باید 68سال صبر کند. این در حالی است که با کاهش 15متر از متراژ مسکن، صرف‌نظر از برخی امکانات رفاهی در مسکن موردنظر و انتقال به مناطق پایین‌تر از متوسط، این ارقام به‌شدت افت می‌کند و یک خانواده متوسط تهرانی خواهد توانست با درآمد کمتر از 8سال خود صاحب‌خانه شود و مثلا یک آپارتمان 60متری بدون آسانسور یا پارکینگ در مناطق پایین‌تر از متوسط تهران خریداری کند. مزیت این سناریو، جلوگیری از افزایش شکاف میان قدرت خرید خانوار و ارزش مسکن است؛ چراکه در سال‌های بعد، این خانوار در حالی می‌تواند نسبت به بهتر کردن خانه خود اقدام کند، که آن آپارتمان 60متری نیز با رشد قیمت مواجه شده و خانوار در طول سال‌های مالکیت این آپارتمان، هزینه اجاره خود را ذخیره کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد، با تغییر برخی معیارها در مسکن نظیر امکانات، سن بنا، متراژ و جانمایی آن، قیمت نهایی آپارتمان می‌تواند به یک‌سوم تا 50درصد کاهش پیدا کند که در این صورت راه برای خانه‌دار شدن خانوارها به‌طور قابل‌توجهی کوتاه می‌شود. این نسخه قدیمی در بازار مسکن، همیشه جواب داده و به‌خصوص برای خانوارهاي جوان‌تر می‌تواند راهگشا باشد.
