این شپش است یا شوره سر؟

دکتر حسین طباطبایی-متخصص پوست و مو


گاه روی سر دانه‌های ریز سفید‌رنگ می‌بینید و نگران می‌شوید که اینها چیست؛ آیا یکی از انواع شپش‌های سر است یا گونه‌ای از شوره‌های سر. در برخی افراد در سن قبل از بلوغ، چربی سر به‌طور طبیعی افزایش می‌یابد و دچار شوره سر می‌شوند. گاهی والدین شپش را با شوره اشتباه می‌گیرند. راه تشخیص این است که یک روزنامه پهن کنید، سر فرزند خود را روی روزنامه با دست بتکانید. اگر این دانه‌ها به‌راحتی از سر جدا شدند و ریختند، می‌فهمیم شوره است. اما اگر با تکاندن مو، از سر جدا نشدند، می‌فهمیم که تخم شپش یا رشک است. چون شوره چسبندگی ندارد، اما رشک‌ها به‌دلیل ترشح صمغ‌گونه به مو می‌چسبند و
به راحتی جدا نمی‌شوند.
روش دیگر تشخیص شوره سر از شپش این است: سفیدی‌ای را که روی مو دیده می‌شود، بین 2 ناخن بگیرید؛ اگر به آسانی از مو جدا شد، شوره است اما اگر راحت از مو جدا نشد، بنابراین تخم شپش است. دقت داشته باشید که اندازه رشک یا تخم شپش حدود یک میلی‌متر و در حد یک نقطه است. رنگ آن سفید کدر است که به موها به تعداد زیاد می‌چسبند.
شپش سر بیشتر بین کودکان به‌ویژه محصلین مدرسه اتفاق می‌افتد و به محض انتقال به سر، خود را بلافاصله به پوست سر می‌رساند. چون از نور گریزان است و برای همین هم در موقع معاینه نباید خیلی نور روی سر بیندازیم چون در این صورت شپش به سمت لایه‌های پایین‌تر سر حرکت می‌کند و در نتیجه پیدا کردن آن سخت‌تر می‌شود. با نور غیرمستقیم و ذره‌بین بهتر می‌توان اینها را پیدا کرد.
در پاسخ به این پرسش که آیا بلند بودن مو در ابتلا به شپش سر تأثیرگذر است، باید گفت شپش درهرحالت که مو کوتاه باشد یا بلند، می‌تواند رشد کند. چون کار اصلی شپش با پوست سر است و با مو کار خاصی ندارد. البته دقت کنیم که موی بلند به 2 دلیل به‌رشد شپش کمک می‌کند؛ اول اینکه موی بلند می‌تواند مخفیگاه خوبی برای شپش باشد تا دیرتر کشف شود. برای همین هم شپش در دختربچه‌های محصل بیشتر دیده می‌شود. دوم اینکه شپش ماده که روزانه 6تا 10تخم می‌ریزد، یک ماده لزجی دارد که از طریق آن تخم را به مو می‌چسباند تا دوران رشدش را طی کند و به شپش بالغ تبدیل شود. طبیعتا در موی کوتاه چنین امکانی برای تخم‌گذاری و رشد کمتر است.