دوپینگ مالیاتی برای تقویت بورس

بهزاد رنجبر- روزنامه‌نگار

لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم به مجلس ارسال شد. طبق مفاد این لایحه مالیات بر درآمد شرکت‌ها از ۲۵درصد به ۱۵درصد کاهش یافته و همزمان سود تقسیم شده مشمول مالیات شده است. تصویب این قانون می‌تواند اثرات معناداری برعملکرد اقتصادی شرکت‌های بورس داشته باشد.
به گزارش همشهری، موضوع مالیات بر درآمد یکی ازمهم‌ترین مولفه‌های اثر‌گذار برصورت‌های مالی شرکت‌های بورس است که می‌تواند اثرات مختلفی بر وضعیت مالی شرکت‌های بورس داشته باشد. در چنین شرایطی دولت در اقدامی تازه لایحه‌ای را برای اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم به مجلس ارسال کرده که درصورت تصویب می‌تواند اثرات مهمی بر عملکرد شرکت‌های بورس داشته باشد. بخشی از این لایحه مربوط به مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی و سود تقسیم شده این شرکت‌ها است که به‌طور مستقیم بر عملکرد مالی شرکت‌های بورس تأثیر می‌گذارد.

کاهش مالیات بردرآمد
طبق مفاد این لایحه مالیات بر شرکت‌های حقوقی به 2بخش تقسیم می‌شود. بخش اول مالیات بر درآمد و بخش دوم مالیات بر سود تقسیم شده است.
دولت پیشنهاد کرده مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی ایرانی انتفاعی از 25درصد به 15درصد کاهش یابد. تصویب این بند از قانون می‌تواند به افزایش توان مالی شرکت‌های بورس منجر شود و به‌طور مستقیم بر قیمت سهام این شرکت‌ها و حتی شاخص‌های بورس تأثیر داشته باشد، چرا که طبق این بند شرکت‌های بورس مالیات کمتری پرداخت خواهند کرد.
در بخش دوم و چالش‌برانگیز ماجرا اما دولت پیشنهاد کرده است که از سود تقسیم شده شرکت‌ها مالیات دریافت شود. با این حال تأکید شده است که اگر شرکت‌های بورس سود خود را تقسیم نکنند و این منابع مالی را صرف سرمایه‌گذاری کنند از پرداخت مالیات معاف می‌شوند.
محمد حسینی، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور درهمین باره گفت: یکی از راهبردها در نظام‌های مالیاتی توسعه یافته در راستای تقویت سرمایه‌گذاری، کاهش مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی همزمان با وضع مالیات بر سود است.
او با بیان اینکه سود تقسیم‌شده در لایحه جدید مشمول مالیات شده است، افزود: با این حال طبق این لایحه سود تقسیم‌نشده اشخاص حقوقی که سرمایه‌گذاری شود از پرداخت مالیات معاف می‌شود لذا به‌این ترتیب اشخاص حقوقی انگیزه بیشتری برای سرمایه‌گذاری از محل منابع داخلی خواهند داشت.
به‌گفته او، به موجب قانون فعلی سود اشخاص حقوقی فارغ از اینکه تقسیم شود و یا نشود مشمول مالیات با نرخ ۲۵درصد است.

آیا مالیات بر سود تقسیمی اثر منفی دارد
در حال حاضر شرکت‌های بورس هیچ مالیاتی بابت سودی که در مجامع عمومی‌شان تقسیم می‌کنند به دولت پرداخت نمی‌کنند اما چنانچه لایحه جدید در مجلس به تصویب برسد، هر نوع تقسیم سود در مجامع عمومی مشمول مالیات می‌شود. بر همین اساس برخی فعالان بازار سرمایه استدلال می‌کنند این موضوع می‌تواند اثر منفی بر عملکرد مالی شرکت‌های بورس داشته باشد و حتی به افت شاخص‌ها منجر شود. با وجود این بررسی‌ها نشان می‌دهد تصویب این قانون به ماندگاری منابع مالی در شرکت‌ها و افزایش توان اقتصادی این شرکت‌ها و در نتیجه رشد قیمت سهام شرکت‌های بورس منجر می‌شود.

ایران، رتبه نخست تقسیم سود
گزارش‌های فدراسیون جهانی بورس‌ها نشان می‌دهد ایران رتبه نخست تقسیم سود را در بورس‌های دنیا دارد و فقط بورس قاهره جایگاهی نزدیک به ایران دارد. شرکت‌های بورس در حالی بخش زیادی از سود خود را تقسیم می‌کنند که این موضوع توان اقتصادی شرکت‌ها را کاهش می‌دهد، درحالی‌که توزیع سود کمتر در مجامع عمومی موجب رشد فعالیت شرکت‌ها می‌شود و این موضوع به‌طور مستقیم اثرش بر قیمت سهام شرکت‌ها منعکس می‌شود.

مکث
رفع مشکل شرکت‌ها
ذخیره سود در شرکت‌ها به کاهش هزینه‌های مالی شرکت‌های حقوقی منجر می‌شود. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های بورس با مشکل تامین سرمایه در گردش مواجه هستند و به همین دلیل با دریافت تسهیلات، سالانه بخش زیادی از درآمدهایشان را صرف پرداخت هزینه‌های سنگین مالی می‌کنند درصورتی که اگر شرکت‌ها بتوانند این منابع را از محل سود خود شرکت تامین کنند هزینه تامین سرمایه درگردش کاهش می‌یابد و این موضوع سودآوری شرکت‌های بورس را افزایش می‌دهد.
زمانی که یک شرکت در شرایط تورمی مجبور به توزیع سود زیاد در مجمع عمومی شود ممکن است با کسری سرمایه در گردش مواجه شود و حتی نتواند فعالیت‌های عملیاتی‌اش را به درستی انجام دهد. اگر سیاست توزیع سود در مجامع تحت‌تأثیر تصویب این لایحه در مجلس تغییر کند شرکت‌های بورس قادر خواهند شد سرمایه‌گذاری بیشتری در طرح‌ها و پروژه‌های عملیاتی‌شان انجام دهند و این موضوع منجر به افزایش سود این شرکت‌ها و رشد قیمت سهام آنها خواهد شد.