گزارش
بازگشت به روستا بعد از 40 سال
تنها بومگردی عشایر کشور باعث مهاجرت معکوس به روستای «آب‌زلی» در خوزستان شده‌است
راحله عبدالحسینی- روزنامه‌نگار
از کوچ آخرین گروه عشایری که در مسیر خود از روستای «آب‌زلی» دشت سوسن خوزستان می‌گذشتند و مدتی در این روستا ماندگار بودند، 30سال می‌گذرد. مهاجرت روستاییان اسم روستا را هم به خاطره‌ها سپرد. حالا مدتی است یکی از همین عشایر که شهرنشینی و سکونت در ایذه را 3دهه پیش انتخاب کرده بود، کاری کرده کارستان و اسم روستا را با راه‌اندازی بومگردی، احیای مشاغل بومی و مهاجرت معکوس بر سر زبان‌ها انداخته‌است. «ذوالفقار مهدی‌پور» دانش‌آموخته رشته مهندسی برق است که مدتی هم در ایذه تجربه چرخاندن آتلیه عکاسی را داشته است. او با راه‌اندازی بومگردی عشایر توانسته است 40خانوار را که همگی از فرزندان یا نوادگان همان عشایر دشت سوسن هستند به روستا بازگرداند و هر یک به کاری مشغول باشند.
مهدی‌پور این روزها پیگیر مراحل اداری برای تشکیل دهیاری روستا و افزایش جمعیت روستاست.
تجربه زندگی عشایری
روستای آب زلی دشت سوسن بعد از 3دهه سکوت حالا رونق گرفته است و 40خانوار به روستا بازگشته‌اند؛ روستایی که رونق گرفتنش به راه‌اندازی بومگردی عشایر پاپیلا وابسته است. ذوالفقار مهدی‌پور 60سال را رد کرده است و روزگاری را به یاد دارد که همراه با خانواده عشایری خود به دشت سوسن می‌آمدند. او هم با خالی شدن روستا راهی ایذه شد و سال‌ها در رشته مهندسی برق کار کرد و با هنر عکاسی و فیلمبرداری هم روزگار گذراند، اما همیشه فکر روستا با او بود.
مهدی‌پور به همشهری می‌گوید: «تصمیم گرفتم به روستا برگردم و کاری انجام بدهم. من زندگی عشایری را تجربه کرده‌بودم و دوست داشتم دوباره آن شور و زندگی در روستا را زنده کنم. یادم هست آن زمان عشایر تولید‌کننده بودند و به غیر از کبریت و قند و چای هیچ‌چیز دیگری از شهر نمی‌خریدیم. تصمیم گرفتم دوباره همان رونق را به روستا بازگردانم.» مهدی‌پور برای تحقق این تحول تصمیم می‌گیرد چراغ بومگردی عشایر در روستا را روشن کند. او ادامه می‌دهد: «بومگردی عشایر نه فقط به این معناست، بلکه این مسیر کوچ عشایر بوده و تمام تولیدات عشایر از دامپروری و کشاورزی گرفته تا صنایع‌دستی و تولید سیاه‌چادر توسط روستاییان انجام می‌شود و مسافران بومگردی با زندگی عشایری هم آشنا می‌شوند.»
اشتغال‌زایی با گردشگری آبی
بخش سوسن در ۴۵کیلومتری شمال‌شرقی ایذه قرار دارد. دشت سوسن، دارای طبیعتی زیبا و بکر است و رودخانه کارون ۶۰کیلومتر در امتداد آن جریان دارد و دشت را به 2بخش غربی و شرقی تقسیم کرده است. ویژگی‌های طبیعی و تاریخی این منطقه که سالانه هزاران نفر به آن سفر می‌کنند، زمینه مناسبی برای گسترش گردشگری در آن است، ولی کمبود امکانات و زیرساخت‌ها سبب شده که پیشرفت چندانی در این زمینه حاصل نشود. مهدی‌پور می‌گوید: «بخش سوسن شرقی 60 روستای عشایری دارد. رودخانه کارون در نزدیکی بومگردی است و می‌توانیم گردشگری آبی هم داشته‌باشیم تا هم گردشگران بیشتری به این روستا بیایند و هم اشتغال‌زایی ایجاد شود.»
ظرفیت‌های روستا
«پاپیلا» به‌معنای پایه‌های پل و یک اسم محلی است. بومگردی پاپیلا ظرفیت پذیرایی از 70مسافر را دارد و علاوه بر داشتن امکانات رفاهی، دارای برنامه‌های تفریحی گوناگون مانند اسب‌سواری، قایق‌سواری، دوچرخه‌سواری هم هست. مهدی‌پور می‌گوید: «وقتی آوازه این بومگردی در اطراف پیچید، افرادی داوطلب شدند به روستا بازگردند و کار را شروع کنند که پدر یا پدربزرگشان از عشایر همین محل بودند و درواقع به نوعی علاقه قلبی به احیای روستا داشتند.»
تأکید روستاییان بر احیای جنبه‌های گوناگون فرهنگی و محلی است و از مهمانان با غذاهای سنتی پذیرایی می‌شود. پرورش دام و طیور در روستا رونق گرفته و تولید لبنیات محلی را برخی از اهالی بر عهده دارند. بعضی دیگر هم به پخت نان محلی و غذاهای محلی مثل خورش ریواس، آبگوشت بختیاری، نان بلوط و... مشغول هستند. مهدی‌پور درباره نام روستا می‌گوید: «زلی به‌معنای زالوست و زالودرمانی در این روستا سابقه‌ای دیرینه دارد. قصد داریم با این ظرفیت هم اشتغال‌زایی کنیم، ولی هنوز به نتیجه نرسیده‌ایم.» او درباره تولید گیاهان دارویی روستا هم توضیح می‌دهد: «کشت گیاهان دارویی هم به خوبی در روستا انجام می‌شود. برخی خوراک‌ها هم خاصیت درمانی دارند؛ مثل نان بلوط که برای درمان معده بسیار مفید است. این موضوع نیز ظرفیت خوبی برای اشتغال‌زایی و حضور تعداد خانوارهای بیشتر در روستاست.» مهدی‌پور این روزها بیشتر به‌دنبال طی کردن روند اداری برای دریافت تسهیلات است تا کارهای بزرگ‌تری برای رونق انجام دهد. او می‌گوید: «نخست اینکه رونق روستا به زیرساخت وابسته است؛ مثلا یک مسیر 12کیلومتری اگر آسفالت شود از اصفهان تا دشت سوسن به اندازه 2ساعت و نیم مسیر کوتاه‌تر و دسترسی مسافران راحت‌تر می‌شود. بعد از اینکه دهیاری روستا تشکیل شد به فکر طرح هادی روستا هستیم. راه‌اندازی جشنواره‌ها در روستا را هم در دست برنامه ریزی داریم.» او معتقد است در روستا تا بخواهی کار هست، اما در شهر بیکاری است و می‌گوید: «روزی 8 دستگاه اتوبوس افراد را برای کار از ایذه به سمت عسلویه می‌برند. اگر در شهر کار نیست در روستا پر از کار است و احیای روستا باعث قوت قلب می‌شود.»
مکث
اشتغال پایدار با راهبری شغلی
پونه پیل‌رام، فعال اجتماعی ساکن خوزستان است که در حوزه راهبری شغلی کار می‌کند و فوت و فن‌های کارآفرینی و اشتغال‌زایی را به ذوالفقار مهدی‌پور یاد داده است. او درباره بومگردی عشایر به همشهری می‌گوید: «در دنیا بومگردی عشایر نداریم و این یک کار نوین است. روستایی که الان به همت بومگردی احیا شده، از 200سال پیش راه کوچ عشایر بود تا 30سال پیش . حالا روستاییان با تمام توان و همت سعی دارند میراث بومی و سنتی خود را دوباره احیا کنند.» پیل‌رام ادامه می‌دهد: «پیشنهاد دادیم که غرفه‌ای برای فروش محصولات ارگانیک روستا مثل عسل و ... راه‌اندازی شود که خوب هم استقبال شد. طرح جدیدی برای پرورش اسب هم در روستا وجود دارد که امیدواریم به‌زودی اجرا شود.»
پیل‌رام درباره مفهوم راهبری شغلی بیشتر توضیح می‌دهد و می‌گوید: «راهبری شغلی، کمک می‌کند تا کسب‌وکارهای کوچک به سمت اشتغال پایدار بروند؛ مثل راه‌اندازی بومگردی عشایر در روستا یا ایجاد زنجیره تولید موادغذایی خانگی برای زنان سرپرست خانوار.»
روستای آب زلی دشت سوسن بعد از 3دهه سکوت حالا رونق گرفته است و 40خانوار به روستا بازگشته‌اند؛ روستایی که رونق گرفتنش به راه‌اندازی بومگردی عشایر پاپیلا وابسته است
مدیر بومگردی روستا: زلی به‌معنای زالوست و زالودرمانی در این روستا سابقه‌ای دیرینه دارد. قصد داریم با این ظرفیت هم اشتغال‌زایی کنیم، ولی هنوز به نتیجه نرسیده‌ایم
یک فعال اجتماعی: راهبری شغلی، کمک می‌کند تا کسب‌وکارهای کوچک به سمت اشتغال پایدار بروند؛ مثل راه‌اندازی بومگردی عشایر در روستا یا ایجاد زنجیره تولید موادغذایی خانگی برای زنان سرپرست خانوار
در همینه زمینه :
